Λένε πως «σε αυτό τον κόσμο γεννιόμαστε μόνοι μας, ζούμε μόνοι μας και πεθαίνουμε μόνοι μας». Μια φράση όμως, που είδα χθες στο Facebook, μπορεί και να σου αλλάξει θεωρία.

«Ο νοσηλευτής είναι αυτός που είναι δίπλα στον άνθρωπο από τη γέννησή του μέχρι τον θάνατο». Το σχόλιο αυτό, σύντομα έγινε viral στους κύκλους των νοσηλευτών του νησιού και ίσως να αποτελεί την πιο απλή αλλά και πιο σημαντική ερμηνεία του συγκεκριμένου επαγγέλματος.

 

Γράφει η Εβίτα Χαραλάμπους

Η προγραμματισμένη συνέντευξη με μία νοσηλεύτρια, η οποία εργάζεται στο Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών -κοινώς Πρώτες Βοήθειες- αναπόφευκτα στράφηκε και στα όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που τους έστησαν στον τοίχο για την ταλαιπωρία των ασθενών στα κρατικά νοσηλευτήρια.

Μιλώντας όμως μαζί της μπήκα, άθελα μου, σε έναν άλλο κόσμο, τον δικό τους κόσμο. Με μια διαφορετική καθημερινότητα και ένα επάγγελμα, το οποίο ουσιαστικά γίνεται τρόπος ζωής και μέρος του εαυτού και του χαρακτήρα τους.

 

Αντιμετωπίζεις συνεχώς τον θάνατο, πρέπει να μπορείς ως άτομο να το διαχειριστείς

Πήραμε ένα καφέ από τη μικρή καντίνα που βρίσκεται στο νοσοκομείο και αρχίσαμε να μιλάμε γύρω από τα γενικά και τυπικά του επαγγέλματος.

«Αυτό που κάνω είναι το πάθος μου, αν δεν μου άρεσε εξάλλου δεν θα μπορούσα να ανταπεξέλθω. Χρειάζεται αφοσίωση, να ακολουθείς την πολιτική του τμήματος σου και να μπορείς να επικοινωνήσεις με τους συναδέλφους σου. Αν υπάρχει επικοινωνία και συνεργασία τότε αντιμετωπίζονται όλα τα περιστατικά σωστά. Δεν είναι μόνο αυτό, χρειάζεσαι γερό στομάχι. Αντιμετωπίζεις συνεχώς τον θάνατο, πρέπει να μπορείς ως άτομο να το διαχειριστείς μέσα σου αλλά και να συμπαρασταθείς στις οικογένειες. Δεν μπορείς όμως να ζεις και εκτός της πραγματικότητας, δεν μπορείς να κάνεις αυτή τη δουλειά αν δεν έχεις ενσυναίσθηση! Πρέπει να μπαίνεις στη θέση του ασθενούς και των οικείων του για να μπορείς να χειριστείς αντιδράσεις και καταστάσεις».

Ακόμη δεν αρχίσαμε και ήδη μου ακούγονται πολύ διαφορετικά από όσα έχω δει σε σειρές τύπου «Grey’s Anatomy».

«Δεν είναι και τόσο διαφορετικά. Υπάρχουν και τα περιστατικά που θυμίζουν ταινίες. Αυτό είναι που κάνει το επάγγελμα να ξεχωρίζει. Στιγμές που μένουν για πάντα στο μυαλό σου όπως τραυματίες από ατυχήματα, τραύματα από σφαίρες, επείγοντα χειρουργεία, καρδιακές ανακοπές και πολλά άλλα. Σίγουρα όμως δεν είναι όλα τόσο ρόδινα όπως τα βλέπουμε σε ταινίες. Δυστυχώς, το δικό μας σύστημα υγείας δεν μοιάζει με όσα βλέπεις στην τηλεόραση».

Το θέμα του μισθού τους βγαίνει στην επιφάνεια σε μια ώρα που όλοι μιλάνε για οικονομική κρίση.

«Ανήκω στη φουρνιά των νοσηλευτών που μπαίνουν στο δημόσιο ως έκτακτοι και παραμένουν έκτακτοι ακόμα και μετά από δύο χρόνια. Με συμβόλαια που λήγουν συνεχώς. Υπάρχουν άτομα που για μεγάλα χρονικά διαστήματα υπογράφουν συμβόλαια των 15 ημέρων και δεν ξέρουν αν θα έχουν δουλειά σε ένα μήνα ή σε δύο. Αναγκάζονται να παίρνουν μια μέρα άδεια ανά 15 μέρες καθώς λήγει συνεχώς το συμβόλαιο τους, με αποτέλεσμα να μη μπορούν καν να πάνε διακοπές ή να λείψουν ένα διήμερο. Υπάρχει και η λίστα που ανανεώνεται κάθε δυο χρόνια και με την αναδιάρθρωση της, κάποιοι με εμπειρία φεύγουν για να έρθουν άλλοι που αρχίζουν από το μηδέν. Όταν είσαι έκτακτος εννοείται πως φοβάσαι. Κανείς δεν είναι σίγουρος».

Ο μισθός μας αρχίζει από την Α5 και ενώ πολλοί μιλούν για επιδόματα βάρδιας και υπερωρίες, η αλήθεια είναι ότι έχουμε δεχθεί πολλές μειώσεις σε αυτά

Εάν όμως τίποτα δεν είναι ρόδινο, γιατί όλοι παλεύουν για μια θέση στα δημόσια νοσηλευτήρια, αναρωτιέμαι.

«Ο μισθός μας αρχίζει από την Α5 και ενώ πολλοί μιλούν για επιδόματα βάρδιας και υπερωρίες, η αλήθεια είναι ότι έχουμε δεχθεί πολλές μειώσεις σε αυτά. Ο μισθός ενός νοσηλευτή δεν είναι αυτός που φαντάζεται κάποιος. Έξω όμως είναι το χάος. Υπάρχουν χώροι εργασίας που σου προσφέρουν μόλις 850 ευρώ, για να δουλεύεις βάρδιες, με νυχτέρια, πας σπίτι στις 8 το πρωί και πρέπει να επιστρέψεις το απόγευμα και συχνά έχεις καθήκοντα που δεν έχουν να κάνουν με το επάγγελμά μας. Κατά την άποψη μου ο μισθός δεν είναι αντιπροσωπευτικός της επικινδυνότητας  που διατρέχουμε και των ευθυνών μας. Η νοσηλευτική χρειάζεται πολλή μελέτη γιατί η επιστήμη προχωρά. Είμαστε αναγκασμένοι να παρακολουθούμε συγκεκριμένο αριθμό συνεδριών, για να ανανεώνεται η άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος μας κάθε τέσσερα χρόνια. Συνέδρια, τα οποία, τα περισσότερα τα πληρώνουμε από την τσέπη μας. Πρέπει να αγοράσεις τις στολές σου, γιατί η υπηρεσία δεν μας δίνει αρκετές και κάποια αντικείμενα που είναι απαραίτητα να έχει ο κάθε νοσηλευτής μαζί του και κανείς δεν μας τα παρέχει».

Υπάρχουν χώροι εργασίας που σου προσφέρουν μόλις 850 ευρώ, για να δουλεύεις βάρδιες, με νυχτέρια

Με κοιτά και συμπληρώνει με παράπονο «Εμείς δεν μιλάμε για κομμωτήρια…»

Μιλάμε λίγο για τις διαμαρτυρίες που γίνονται, για τις απαιτήσεις τους και για το ότι έχει κόσμο που τους κατηγορεί. «Μα τα αιτήματά μας είναι σωστά και δίκαια και είναι στο τραπέζι εδώ και πολύ καιρό, ουσιαστικά σε τίποτα δεν δόθηκε λύση. Έμειναν όλοι στο ότι κάποιοι από τους έκτακτους θα μονιμοποιηθούν. Και οι υπόλοιποι; Η υποστελέχωση; Οι συνθήκες εργασίας; Οι ελλείψεις; Δυστυχώς η πολιτεία δεν δίνει πολλές επιλογές οπότε, αναγκαστικά θα βγεις στους δρόμους. Πολλοί μιλούν αλλά λίγοι γνωρίζουν πραγματικά τι συμβαίνει στα νοσοκομεία. Γίνεται πολύ καλή δουλειά από το προσωπικό, όμως κάτω από αντίξοες συνθήκες και με πολλές ελλείψεις».

Στο μυαλό μου η λέξη υποστελέχωση ακούγεται λίγο σαν καραμέλα, λες και αυτή είναι η δικαιολογία για όλα τα δεινά που συμβαίνουν στα κρατικά νοσηλευτήρια μας. Άσε έχω μπερδευτεί, τι τους καίει περισσότερο.

«Η υποστελέχωση είναι ίσως το σημαντικότερο όλων. Η έλλειψη προσωπικού αυτόματα επιφέρει περισσότερες ευθύνες και όγκο εργασίας μεγαλύτερο από αυτό που μπορούμε να ανταπεξέλθουμε. Δεν είναι απλό. Επηρεάζει άμεσα το προσωπικό και κατ’ επέκταση τους ασθενείς. Ας το δούμε απλά, αν έχεις ταυτόχρονα 7 ασθενείς και πρέπει να κάνεις τη θεραπεία σε όλους, από ποιον ξεκινάς; Έξω περιμένουν άλλοι 30, oι οποίοι είναι εξαγριωμένοι γιατί πονάνε, περιμένουν ώρες και η ευθύνη βαραίνει εσένα ως νοσηλευτή. Εσύ θα υποδείξεις τη σειρά με την οποία θα μπουν στα εξεταστήρια, θα τους δει ο γιατρός και μετά θα κληθείς εσύ πάλι, για να ακολουθήσεις τις εντολές του γιατρού. Όσοι λένε για καθυστέρηση στις πρώτες βοήθειες και για λανθασμένες διαγνώσεις, εν μέρει έχουν δίκαιο. Η πίεση και οι ελλείψεις πολλές φορές μας αναγκάζει να μη μπορούμε να δουλέψουμε όπως πρέπει. Αλλά ο κόσμος τα βάζει με λάθος άτομα. Χωρίς τον απαραίτητο αριθμό νοσηλευτών και γιατρών ό,τι και να κάνουν τα νοσοκομεία θα υπολειτουργούν».

 

 Ο κόσμος τα βάζει με λάθος άτομα. Χωρίς τον απαραίτητο αριθμό νοσηλευτών και γιατρών ό,τι και να κάνουν τα νοσοκομεία, θα υπολειτουργούν

Προσπαθώ να μάθω λίγα περισσότερα για το πώς αντιμετωπίζει η ίδια τις καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη. Εξάλλου λένε πως το επάγγελμα του νοσηλευτή είναι από τα πιο αγχωτικά επαγγέλματα και πως οδηγεί σε καταστροφικές σχέσεις και οικογένειες.

«Είναι όντως αγχωτικό επάγγελμα και πολύ δύσκολο να μην κουβαλάς άσχημες εμπειρίες στο σπίτι. Πρέπει η οικογένεια σου να δείχνει κατανόηση και να σου δίνει τον χώρο σου. Δυστυχώς, αν φύγει από τη ζωή ένα παιδί ή ένας νέος μπροστά στα μάτια σου δεν το ξεχνάς μόλις τελειώσει η βάρδια σου. Το κουβαλάς μαζί σου. Έζησα και θα ζήσω καταστάσεις που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Υπάρχουν στιγμές που σου μένουν για πάντα, κυρίως με σοβαρά τραυματίες ή θανάτους. Μου έχει μείνει χαραγμένη μια εμπειρία όμως και την κουβαλώ συνέχεια μαζί μου. Ήταν στην αρχή που μπήκα στο τμήμα, χωρίς ακόμα να καταλάβω τι με περιμένει και έρχεται μια μάνα με ένα βρέφος μερικών εβδομάδων νεκρό στην αγκαλιά της. Αιφνίδιος θάνατος. Ένα τόσο δα πλασματάκι και να μην έχεις τη δυνατότητα να το βοηθήσεις. Εμπειρίες πολλές, πάρα πολλές. Υπάρχουν και πολλές θετικές όμως! Παράδειγμα ένας κύριος με έμφραγμα μυοκαρδίου, τον επαναφέραμε από 8 ανακοπές και τελικά τα καταφέραμε και τον σώσαμε! Ήταν μια ατέλειωτη νύχτα».

Για εμένα ήταν δεδομένο ότι ο θάνατος σε αυτά τα επαγγέλματα, αναπόφευκτα συνηθίζεται κάποια στιγμή.  «Ναι ίσως, ο φυσιολογικός θάνατος ενός ηλικιωμένου να συνηθίζεται κάποια στιγμή. Ο θάνατος νέων ανθρώπων δεν πιστεύω ότι συνηθίζεται από κανέναν. Και πολλές φορές πιο πολύ στεναχωριέσαι για τους ζωντανούς, παρά γι’ αυτόν που φεύγει».

Της ζητώ να μου μιλήσει λίγο για την ίδια, για την προσωπική της ζωή, για τις φιλίες στο χώρο, για τους έρωτες τους.

«Δεν υπάρχει τυπική μέρα για εμάς και κυρίως τυπικό Σαββατοκύριακο, αφού συνήθως μόνο μια Κυριακή τον μήνα έρχεται η σειρά σου να μη δουλέψεις. Φιλίες υπάρχουν και το δέσιμο θεωρώ ότι είναι διαφορετικό από οποιανδήποτε φιλία. Ως συνάδελφοι ζούμε άσχημες καταστάσεις και αυτό μας δένει. Γελάμε μαζί αλλά και κλαίμε. Δυστυχώς, όσο κι αν το θέλουμε, δεν μπορούμε να τους σώσουμε όλους και δίνουμε δύναμη ο ένας στον άλλον έστω και με ένα βλέμμα ή μια απλή χειρονομία. Υπάρχουν και διαφωνίες, είμαστε άνθρωποι, είναι και η ένταση της στιγμής, το άγχος και όλα αυτά σε κάνουν κάποιες φορές να αντιδράς. Όσο για έρωτες, ναι υπάρχουν ζευγάρια που γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν είτε κατά την διάρκεια των σπουδών τους είτε στη δουλειά. Αυτό όμως συμβαίνει και σε άλλα επαγγέλματα».

Ο θάνατος νέων ανθρώπων δεν συνηθίζεται.

Είχα πολλά να τη ρωτήσω ακόμη αλλά είχε νυχτερινή βάρδια και η δική τους αρχίζει στις 19.15 και τελειώνει στις 7.15 το πρωί.

Δώδεκα ώρες δουλειάς, δώδεκα ώρες με ανθρώπους άγνωστους για εκείνη, που εναποθέτουν όμως σε αυτή την υγεία τους και πολλές φορές ακόμα και τη ζωή τους. Για μισή μέρα θα πρέπει να έχει καθαρό μυαλό, δύναμη και αντοχές.

Πριν να φύγω τη ρώτησα: «Είπες ποτέ φεύγω; Δεν αντέχω άλλο;»

«Ποτέ. Νιώθω ότι γεννήθηκα γι’ αυτό»

Σ.Σ. Η συνέντευξη αυτή είχε αρχικά προγραμματιστεί με σκοπό να μας μιλήσει η νοσηλεύτρια για την καθημερινότητα της. Δεν θα μπορούσα όμως να αγνοήσω τα όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες. Ιδιαίτερα όταν ο ίδιος ο υπουργός τους αποφασίζει να μπει σε συζητήσεις μαζί τους μέσω ενός ανορθόδοξου τρόπου, χρησιμοποιώντας το Twitter και σε κάποια στιγμή να απαντάει «Μοναδική προτεραιότητα αυτά που απαιτούν οι ασθενείς. Αν συνάδουν μ' αυτά που ζητάτε εσείς καλώς. Αν όχι απευθυνθείτε αλλού» λες και η υποστελέχωση, οι ελλείψεις και οι απαρχαιωμένες μέθοδοι των κρατικών νοσοκομείων αφορούν μόνο τους νοσηλευτές ή τους γιατρούς. Οξύμωρο, αν αναλογισθεί κανείς πως μέρος των απαιτήσεων τους είναι ουσιώδεις αλλαγές στο θέμα της υγείας.