Αστείο ή σοβαρό όμως, σενάριο φανταστικό ή πολύ μακρινό για να ταρακουνήσει πολίτες και κυβερνήσεις, το τέλος του κόσμου είναι όντως ένας υπαρκτός κίνδυνος.

Και για πρώτη φορά, η διαπίστωση είναι επιστημονική και συγκεκριμένη: υπάρχουν 12 σοβαροί κίνδυνοι τους οποίους αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, τους οποίους προβάλλει μία επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Οι λαϊκές δοξασίες έχουν δώσει με αναρίθμητους τρόπους το τέλος του κόσμου. Ομοίως και η βιομηχανία του κινηματογράφου. Παρόλ’αυτά, οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο σχεδόν αδιαφορούν.

 

Γιατί; Από αυτό το απλό ερώτημα ξεκίνησαν οι ερευνητές από το Ινστιτούτο για το Μέλλον της Ανθρωπότητας και το Ιδρυμα για τις Παγκόσμιες Προκλήσεις του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Όχι τόσο για να παρουσιάσουν «τα πιθανά σενάρια που θα οδηγήσουν στον αφανισμό της ανθρωπότητας – όπως αναφέρεται στην έκθεση – αλλά κυρίως για να αποτελέσει αυτή η έρευνα ένα κάλεσμα για την ανάληψη δράσης, βάσει της υποθετικής συνθήκης ότι το ανθρώπινο είδος μπορεί να ανταποκριθεί σε προκλήσεις και να τις μετατρέψει σε ευκαιρίες».

Η αξιολόγηση των κινδύνων είναι περίπλοκη, κυρίως επειδή οι αιτίες αλληλοσυνδέονται και οι πιθανότητες που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι πολύ συντηρητικές, σχολιάζουν οι Financial Times.

H ακραία υπερθέρμανση του πλανήτη, για παράδειγμα, θα μπορούσε να προκαλέσει οικολογική κατάρρευση αλλά και αποτυχία της παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Στο σύνολό τους ωστόσο οι εκτιμώμενοι κίνδυνοι συναποτελούν μία σοβαρή απειλή για το μέλλον της ανθρωπότητας.

«Η αξιολόγηση του κινδύνου του αφανισμού σε ένα ποσοστό χαμηλότερο του 5% είναι πολύ αισιόδοξη», εκτιμά συγκεκριμένα ο Στιούαρτ Αρμστρονγκ από το Ινστιτούτο για το Μέλλον της Ανθρωπότητας.

1. Ακραίες κλιματικές αλλαγές

Η κλιματική αλλαγή ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση του πλανήτη έως και κατά 4 βαθμούς Κελσίου.

Υπάρχουν ωστόσο και άλλοι παράγοντες, όπως η απελευθέρωση μεθανίου από τους πάγους της Αρκτικής, που θα μπορούσε να αυξήσει την παγκόσμια θερμοκρασία κατά 6 ή και περισσότερους βαθμούς Κελσίου.

Οι συνεπακόλουθοι μαζικοί θάνατοι – εξαιτίας λιμού – και οι κοινωνικές αναταραχές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατάρρευση των πολιτισμών παγκοσμίως.

2. Πυρηνικός πόλεμος

Ενας πυρηνικός πόλεμος ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος φόβος στα τέλη του 20ού αιώνα.

Ο φόβος αυτός μπορεί να έχει μειωθεί, όμως πάντα υποβόσκει ο κίνδυνος μία πυρηνικής σύγκρουσης, αρκετά σοβαρής ώστε να προκαλέσει τον λεγόμενο «πυρηνικό χειμώνα»: η χρήση πυρηνικών όπλων μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή σωματιδίων που θα διαχυθούν στην ατμόσφαιρα, περιορίζοντας σημαντικά την ηλιακή ακτινοβολία που φτάνει στη Γη.

3. Σύγκρουση με αστεροειδή

Αστεροειδείς διαμέτρου τουλάχιστον 5 χιλιόμετρων – αρκετά μεγάλοι για να αφανίσουν κάθε ίχνος πολιτισμού – συγκρούονται με τη Γη κάθε 20 εκατομμύρια χρόνια.

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία εντοπισμού τέτοιων απειλών θα επιτρέψουν ίσως να αποτραπεί η σύγκρουση και να τεθεί ο αστεροειδής σε ασφαλή τροχιά.

4. Τεχνητή νοημοσύνη

Από τα πιο πολυσυζητημένα σενάρια αυτήν την εποχή, αλλά το λιγότερο πιθανό σύμφωνα με τους επιστήμονες: κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα κατά πόσον είναι δυνατόν να αφανιστεί η ανθρωπότητα από την επίθεση μηχανών με τεχνητή νοημοσύνη.

5. Υπερηφαίστειο

Μία έκρηξη υπερηφαιστείου θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν «ηφαιστειακό χειμώνα», με επιπτώσεις παρόμοιες με αυτές της πρόσκρουσης ενός γιγάντιου αστεροειδούς στη Γη ή ενός πυρηνικού πολέμου.

6. Οικολογική κατάρρευση

Η πλήρης κατάρρευση του παγκόσμιου οικοσυστήματος, που σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να συντηρηθεί ο παγκόσμιος πληθυσμός, αποτελεί έναν από τους πιο σύνθετους κινδύνους.

7. Κακή διακυβέρνηση σε παγκόσμιο επίπεδο

Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται οι λανθασμένοι χειρισμοί που αφορούν ζητήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, με αποτέλεσμα π.χ. η ανάδειξη μιας ακατάλληλης και απολύτως διεφθαρμένης παγκόσμιας δικτατορίας.

8. Κατάρρευση του παγκόσμιου συστήματος

Οικονομική και κοινωνική κατάρρευση, που ισοδυναμεί με ανεξέλεγκτες αναταραχές και απόλυτη κατάλυση του Νόμου και της Τάξης.

9. Παγκόσμια πανδημία

Με τον όρο παγκόσμια πανδημία εννοείται μία λοιμώδης νόσος η οποία θα ήταν ανίατη (όπως ο Εμπολα), με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας (όπως η λύσσα), αυξημένη μεταδοτικότητα (όπως το κοινό κρυολόγημα) και μακρά περίοδο επώασης (όπως ο ιός HIV).

Στην περίπτωση εξάπλωσης ενός τέτοιου ιού, τα συστήματα υγείας ανά τον κόσμο θα πρέπει να κινηθούν με απαράμιλλη ταχύτητα και να διαθέσουν σημαντικούς πόρους προκειμένου να σωθεί η ανθρωπότητα.

10. Συνθετική Βιολογία

Η Γενετική Μηχανική επιτρέπει τη δημιουργία μικροοργανισμών με ευεργετικές ιδιότητες για την ανθρωπότητα.

Μπορεί όμως να συμβεί και ακριβώς το αντίθετο, εάν κατά λάθος ή σκόπιμα, αναπτυχθεί ένας παθογόνος μικροοργανισμός με καταστροφικές συνέπειες για τον ανθρώπινο οργανισμό ή κάποιο ζωτικής σημασίας μέρος του παγκόσμιου οικοσυστήματος.

11. Νανοτεχνολογία

Οι τεχνικές παραγωγής ακριβείας μπορούν να οδηγήσουν στην κατασκευή υλικών με μοναδικές ιδιότητες. Δεν αποκλείεται όμως να χρησιμοποιηθούν και για την κατασκευή υπερόπλων.

12. Αγνωστες συνέπειες

Μία πιο γενική κατηγορία, στην οποία περιλαμβάνονται όλοι οι γνωστοί – άγνωστοι παράγοντες που θα μπορούσαν να φέρουν το τέλος του κόσμου.

Ή ένας συνδυασμός όλων των πιθανών κινδύνων που δεν μπορούμε να φανταστούμε ή φαντάζουν γελοίοι μεμονωμένα, όμως συνδυαστικά μπορεί να αποτελέσουν σοβαρή απειλή.