Γράφει ο Ηρόδοτος Μιλτιάδους, απεσταλμένος της Ένωσης Αθλητικογράφων Κύπρου στο Ρίο

 

Η σχέση της Κύπρου με τους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν ξεκινά το 1980, όταν κατήλθε για πρώτη φορά ανεξάρτητα το νησί μας. Ούτε καν το 1896, χρονιά κατά την οποία έλαβαν μέρος τρεις Κύπριοι στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς. Η σχέση του νησιού μας με τη μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση εντοπίζεται πάνω από δύο χιλιετίες στο παρελθόν!

Ο Ιωάννης Φραγκούδης

Από τον Ηρακλείδη της Σαλαμίνας, τον Ιωάννη Φραγκούδη, τον Αριστείδη Κωνσταντινίδη και τη Δομνίτσα Λανίτου, στον Παύλο Κοντίδη, η Κύπρος έχει γράψει τη δική της ιστορία στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

 

Η αρχαιότητα

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαιότητας, που διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια στην Ολυμπία προς τιμήν του Δία, δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο ελεύθεροι Έλληνες άνδρες. Οι νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων καταγράφονταν από τους αρχαίους συγγραφείς και τα ονόματα τους δέχονταν τιμές από τις επόμενες γενεές.

Ανάμεσα στους νικητές των αρχαίων Ολυμπιακών, μερικοί φέρονται να είναι Κύπριοι. Αθλητές όπως οι Ηρακλείδης, Ονησίκριτος, Αρτεμίδωρος και Απολλόδωρος από τη Σαλαμίνα. Οι Νίκωνος και Νέων Καρπασεώτες, ο Ζωίλος ο Πάφιος, ο Χάρης ο Κύπριος αλλά και ο σπουδαίος Δημήτριος, νικητής το 229 μ.Χ., το 233 μ.Χ. και το 237 μ.Χ. στο στάδιο και το 229 μ.Χ. και το 233 μ.Χ. στο πένταθλο.

Δύο χρυσά το 1896

Με την αναβίωση των Αγώνων, η Ελλάδα ανέλαβε την πρώτη διοργάνωση, το 1896 στην Αθήνα. Τρεις Κύπριοι αποτέλεσαν μέλη της ελληνικής ομάδας, με τον σπουδαίο Λεμεσιανό σκοπευτή Ιωάννη Φραγκούδη να κερδίζει τρία μετάλλια και τον Αριστείδη Κωνσταντινίδη άλλο ένα!

Ο πρώτος Κύπριος που συμμετείχε στους σύγχρονους Ολυμπιακούς ήταν ο 19χρονος τότε Αναστάσιος Ανδρέου από τη Λεμεσό, ο οποίος στις 7 Απριλίου 1896 (με το νέο ημερολόγιο) έτρεξε στα προκριματικά των 110μ. εμπόδια.

Ο 33χρονος τότε Φραγκούδης στις 11 Απριλίου 1896 πήρε το χρυσό στα 25μ. πιστολιού ταχείας βολής και το χάλκινο στα 30μ. ελεύθερου πιστολιού, ενώ την επόμενη μέρα κέρδισε και το αργυρό στα 300μ. τουφέκι. Στις 12 Απριλίου ήρθε και το δεύτερο «κυπριακό» χρυσό, με τον ποδηλάτη Αριστείδη Κωνσταντινίδη που επικράτησε σε έναν δύσκολο αγώνα 87 χιλιομέτρων. Τα τέσσερα αυτά μετάλλια ήταν και τα μοναδικά από Κύπριους αθλητές, μέχρι τη μεγάλη επιτυχία του Παύλου Κοντίδη 116 χρόνια μετά.

Μετάλλιο κατακτήθηκε από Κύπριο και στη Μεσολυμπιάδα το 1906, αργυρό από τον Ιωάννη Πιερίδη, όμως η ΔΟΕ δεν αναγνωρίζει σήμερα τα μετάλλια αυτά… Στους συγκεκριμένους αγώνες, που χωρίς υπερβολή αποτελούν το λόγο που σήμερα οι Ολυμπιακοί ακόμη γιορτάζονται, συμμετείχαν από κυπριακής πλευράς και οι Γεώργιος Σκουταρίδης (110μ. εμπόδια), Γεώργιος Ζήνων (100μ., 110μ. εμπόδια) και Μιχαλάκης Ρωσσίδης (μαραθώνιος).

Οι Κύπριοι με την Ελλάδα

Μέχρι το 1976 (και το 1980 για τον στίβο) οι Κύπριοι αθλητές αγωνίζονταν με τα ελληνικά χρώματα. Το 1908 στο Λονδίνο ο Γεώργιος Σκουταρίδης έτρεξε στα 100μ. και 110μ. εμπόδια. Το 1924 στο Παρίσι έλαβαν μέρος οι Ιωάννης Ταλιάνος (110μ. εμπόδια, 400μ. εμπόδια, 4x100μ.) και Κώστας Παντελίδης (100μ., 200μ., 4x100μ.).

Το 1928 στο Άμστερνταμ πήγαν οι Κώστας Πετρίδης (μήκος, τριπλούν, 100μ.), Ρένος Φραγκούδης (100μ., 200μ., 4x100μ.) και ο Θεόφιλος Τουμάζος (ελευθέρα πάλη).

Ο Ρένος Φραγκούδης ήταν ο μόνος Κύπριος στο Λος Άντζελες το 1932 (4x100μ.), ενώ πήγε και το 1936 στο Βερολίνο (100μ., 200μ., 4x100μ.). Στην τελευταία διοργάνωση πριν τον πόλεμο συμμετείχε για πρώτη φορά και Ελληνίδα, που ήταν η σπουδαία Δομνίτσα Λανίτου (80μ. εμπόδια, 100μ.), ενώ στη Γερμανία πήγε και ο μεγάλος Στέλιος Κυριακίδης (μαραθώνιος). Κυριακίδης και Λανίτου πήγαν και το 1948 στο Λονδίνο.

Η Δομνίτσα Λανίτου

Το 1968 στην Πόλη του Μεξικού καταγράφεται η επόμενη συμμετοχή Κύπριου, του Μενέλαου Μιχαηλίδη στο σκιτ. Τέσσερα χρόνια μετά στο Μόναχο ο Σταύρος Τζιωρτζής πήρε την 6η θέση στα 400μ. εμπόδια, ενώ στη βαυαρική πόλη αγωνίστηκαν επίσης οι Κυριάκος Ονησιφόρου (400μ.), Λουκάς Λουκά (σφαιροβολία) και Λάκης Ψημολοφίτης (σκιτ). Το 1976 στο Μόντρεαλ πήγαν οι Σταύρος Τζιωρτζής (400μ. εμπόδια), Παναγιώτης Χατζηστάθης (μήκος) και Μαρούλα Λάμπρου (μήκος).

Το 1980 στη Μόσχα η Κύπρος αγωνίστηκε για πρώτη φορά ως ανεξάρτητη χώρα, όμως οι δύο αθλητές του στίβου (Μαρούλα Λάμπρου και Λάμπρος Κεφάλας) αγωνίστηκαν με την Ελλάδα, αφού η ΚΟΕΑΣ υπαγόταν μέχρι το 1983 στο ΣΕΓΑΣ.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τα πιο πάνω είναι με βάση τα δεδομένα μέχρι την ώρα που γράφτηκε το κείμενο αυτό. Είναι, όμως, αξιοσημείωτο ότι συχνά προκύπτουν νέα ονόματα, μετά από έρευνες.

Από το 1980

Από το 1980 μέχρι το 2008, η μεγαλύτερη επιτυχία της Κύπρου ήρθε στο Πεκίνο το 2008 με την 4η και την 5η θέση στο σκιτ με τους Αντώνη Νικολαΐδη και Γιώργο Αχιλλέως αντίστοιχα. Το χάλκινο μετάλλιο εκείνη τη μέρα, μάλιστα, χάθηκε στο shoot-off… Στους ίδιους αγώνες η Άντρη Ελευθερίου πήρε την 7η θέση στο σκιτ γυναικών.

Ο Αντώνης Νικολαΐδης

Το 2012 στο Λονδίνο ήταν οι καλύτεροι Ολυμπιακοί για την Κύπρο από πλευράς αποτελεσμάτων. Ο Παύλος Κοντίδης πήρε το αργυρό μετάλλιο στο Laser της ιστιοπλοΐας, ενώ ο Κυριάκος Ιωάννου προκρίθηκε στον τελικό του ύψους, όπου πήρε τη 13η θέση. Την ίδια θέση πήρε και ο Απόστολος Παρέλλης στη δισκοβολία, που έμεινε όμως εκτός τελικού για μια θέση.

Από το 1980 μέχρι το 2012 η Κύπρος «κατέβασε» 140 συμμετοχές στους Ολυμπιακούς, με παρουσία σε έντεκα αθλήματα (ιστιοπλοΐα, κολύμβηση, τζούντο, ποδηλασία, σκοποβολή, στίβος, πάλη, ρυθμική γυμναστική, τοξοβολία, τένις και άρση βαρών). Το 2016 η Κύπρος θα κάνει ντεμπούτο στην ενόργανη γυμναστική.

Οι περισσότεροι Κύπριοι αθλητές πήγαν στο Σίδνεϊ το 2000, είκοσιδυο σε τέσσερα αθλήματα. Τέσσερα χρόνια μετά στην Αθήνα ταξίδευσαν είκοσι αθλητές σε επτά σπορ. Από δεκαεπτά αθλητές είχαμε σε Πεκίνο 2008, Ατλάντα 1996 και Βαρκελώνη 1992, ενώ οι δεκαέξι του 2016 ακολουθούν σε αριθμό. Μετά τους δεκατέσσερις αθλητές το 1980 στη Μόσχα, η Κύπρος έστειλε δεκατρείς το 2012 στο Λονδίνο, δέκα το 1984 στο Λος Άντζελες και μόλις εννιά το 1988 στη Σεούλ.

Ο Παύλος Κοντίδης με το αργυρό μετάλλιο