Το πιο πάνω, αποτελεί απόσπασμα από πραγματικό περιστατικό όπως το διηγήθηκε στη CITY, η Λένα. Μια Κύπρια γυναίκα, εργαζόμενη, η οποία υπήρξε και αυτή θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας της.

Με αφορμή το πρόσφατο σκάνδαλο που ξέσπασε στο Hollywood, με πρωταγωνιστή τον παραγωγό Harvey Weinstein και το κύμα αντιδράσεων που ακολούθησε, αλλά και τα διάφορα κινήματα καταγγελιών που ξεκίνησαν στα social media, ρωτήσαμε γυναίκες στην Κύπρο να μας πουν κατά πόσο έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας τους.

Σχεδόν καθημερινά άκουγα κουβεντούλες και σχόλια υπό τη μορφή χιούμορ είτε για τα προσόντα μου είτε για τον σωματότυπό μου.

Το πόσο εύκολα μπορεί να πέσει ένα σεξουαλικό υπονοούμενο στον εργασιακό χώρο, είναι απίστευτο. Στη δική μου περίπτωση, μπορώ να πω πως σχεδόν καθημερινά άκουγα κουβεντούλες και σχόλια υπό τη μορφή χιούμορ είτε για τα προσόντα μου είτε για τον σωματότυπό μου. Δεν έλειπαν επίσης τα κλασσικά «Πάρε με…(παύση) στο τηλέφωνο.», «Έλα να σου τον … παύση.. δώσω», ακόμη και οι δήθεν χιουμοριστικές προτάσεις, ενώπιον όλων σε meeting της δουλειάς, για σέξι φωτογραφήσεις σε περιοδικά του ομίλου που συνήθιζαν να κάνουν τέτοια εξώφυλλα. Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται ως χιούμορ στους περισσότερους, δεν παύουν όμως να είναι περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης. Στην αρχή τα έβλεπα ως αστείο, νόμιζα άλλωστε πως δεν είχα άλλη επιλογή. Όταν όμως δεν άντεχα άλλο και έκανα το ξέσπασμά μου, τότε ήταν που το πήραν όλοι στα σοβαρά και τέτοια «αστεία» προς εμένα κόπηκαν.

Ισμήνη, 25 ετών

 

Του έλεγα να με αφήσει, ότι δεν μου αρέσει να με αγγίζουν, αλλά τίποτα.

Παλαιότερα, όταν δούλευα ως σερβιτόρα σε ένα μπαρ, ένας τύπος από μία παρέα, λίγο μεθυσμένος, άρχισε να με κοιτάει και να μου αφιερώνει τραγούδια. Μέχρι εδώ, οκ δεν αντέδρασα. Στη συνέχεια της βραδιάς, έρχεται δίπλα μου και με αρπάζει από το χέρι με δύναμη προσπαθώντας να με φιλήσει. Του έλεγα να με αφήσει, ότι δεν μου αρέσει να με αγγίζουν, αλλά τίποτα. Τον έσπρωξα όσο πιο διακριτικά μπορούσα για να μην δημιουργήσω ένταση μέσα στον κόσμο και έφυγα. Η πρώτη μου κίνηση ήταν να το αναφέρω στο αφεντικό μου, ο οποίος μου απάντησε το εκπληκτικό «τούτη εν η δουλειά σου». Του λέω, «η δουλειά μου είναι να σερβίρω και όχι να κάθομαι στους πελάτες» και έφυγα. Το επόμενο βράδυ, ξαναέρχεται ο ίδιος τύπος αρχίζει να πίνει, με πλησιάζει και αρχίζει να μυρίζει τα μαλλιά μου. Τον σπρώχνω για να φύγει, και μου λέει με ύφος υπεροπτικό, «μην με προκαλείς, γιατί θα σου ορμήσω». Δεν είπα τίποτα, γύρισα την πλάτη, παρέδωσα στο αφεντικό και έφυγα από το μαγαζί.

Μαρίνα, 24 ετών

 

Για να με προσλάβει στο πόστο εργασίας που υποτίθεται πήγα για συνέντευξη, απαιτούσε συχνή επικοινωνία σε ακατάλληλες ώρες.

«Πάω πίσω αρκετά χρόνια, όταν ένα απόγευμα στο ασανσέρ ο κύριος Χ πάτησε το STOP και με πλησίασε σε απόσταση κυριολεκτικά αναπνοής εκφράζοντας τις αρρωστημένες και συνάμα άρρωστες σκέψεις του….» κρύος ιδρώτας, φόβος και μια τεράστια αναπνοή για να τον σπρώξω και να ξεμπλοκάρω τον ανελκυστήρα. Μόλις συνήλθα από το σοκ κατήγγειλα στον υπεύθυνο του τμήματός μας το περιστατικό, αναφέροντάς του μάλιστα, πως αν δεν το λάβει υπόψη θα προχωρούσα με άλλο τρόπο. Όχι, μόνο, το έλαβε, ενημέρωσε τον υπεύθυνο και ο κύριος Χ θα έχανε την δουλειά του… μετά από δική μου παρέμβαση εισηγήθηκα απλά να τον μετακινήσουν γιατί ήταν «οικογενειάρχης». Το δεύτερο περιστατικό αφορούσε και πάλι συνάδελφο, ο οποίος τηλεφωνούσε χαράματα και χρησιμοποιώντας τις αναπνοές του, παρενοχλούσε. Μετά από δύο περιστατικά, του μίλησα σε έντονο ύφος και απλά απομακρύνθηκε. Αργότερα, ενημερώθηκα πως έκανε το ίδιο και σε δύο άλλες κοπέλες. Το τρίτο περιστατικό, αφορά σεξιστική αντιμετώπιση εν ώρα εργασίας σε ανδροκρατούμενο τμήμα, με τα σχόλια και τα υπονοούμενα να ποικίλουν. Εκεί, το χειρίστηκα με υπομονή και συστάσεις, ώσπου σιγά σιγά μειώθηκαν έως ότου εξαλείφθηκαν.

Το τέταρτο περιστατικό, αφορά, άτομο, παντρεμένο με οικογένεια και με «καλό» όνομα, που για να με προσλάβει στο πόστο εργασίας που υποτίθεται πήγα για συνέντευξη, απαιτούσε συχνή επικοινωνία σε ακατάλληλες ώρες, απαντήσεις σε αδιάκριτες ερωτήσεις και ραντεβού για φαγητό.. πιέσεις και άλλα. Τελικά, την ημέρα της τελικής συνάντησης για να προχωρήσουμε στην έναρξη της εν λόγω συνεργασίας, τρία λεπτά πριν την προκαθορισμένη ώρα, η γραμματέας του με ενημέρωσε πως «κάτι του έτυχε». Εννοείται πως ποτέ δεν ξανατηλεφώνησε και ποτέ δεν ενημερώθηκα για την δουλειά.

Λένα, 35 ετών

I’ am the big boss, και απόψε θα βγεις ραντεβού μαζί μου.

Το περιστατικό που θα αναφέρω, συνέβη πριν μια 10ετία περίπου, τότε ήμουν 35 ετών, παντρεμένη με 3 παιδιά. Ο εν λόγω προϊστάμενος, που δεν ήταν μεν του δικού μου τμήματος, αλλά περιφερόταν σε όλους τους ορόφους ψαρεύοντας, με πλησίασε μία μέρα στο γραφείο και μου λέει «I’ am the big boss, και απόψε θα βγεις ραντεβού μαζί μου». Σήκωσα το κεφάλι, τον κοίταξα και τον έβρισα σαν νταλικέρης. Φυσικά, επειδή δεν ήμουν δική του υπάλληλος και δεν μπορούσε να με «τιμωρήσει», έφυγε και δεν με ενόχλησε ξανά. Ήξερα, όμως, ότι τέτοιου είδους παρενοχλήσεις ήταν συχνό φαινόμενο από τον συγκεκριμένο.

Αντωνία, 46 ετών

Οταν κατάλαβε ότι δεν θα έβρισκε ανταπόκριση, έκανε παράπονο στον προϊστάμενό μου.

Η δική μου περίπτωση, έχει να κάνει με πελάτη της εταιρείας της οποίας εργαζόμουν τότε. Για αρκετό διάστημα μου έστελνε καθημερινά μηνύματα στο εταιρικό email, κι εγώ για να μη δημιουργήσω πρόβλημα στην εταιρεία, απαντούσα φιλικά. Ήταν αρκετά επίμονος και πιεστικός, αλλά ποτέ δεν αποκάλυπτε ξεκάθαρα αυτό που ήθελε. Αν μου συνέβαινε κάτι παρόμοιο, εκτός δουλειάς, θα έπαιρνε πόδι, αλλά λόγω της εταιρείας, προσπάθησα να παραμείνω ευγενική, χωρίς όμως να δίνω ελπίδες. Όλη αυτή η κατάσταση όμως, μου προκαλούσε μεγάλη πίεση και άγχος, αφού δεν ήξερα πως να το χειριστώ, αφού ήξερα ότι να ερχόμουν σε ρήξη μαζί του, η εταιρεία θα τον έχανε από πελάτη και εγώ θα αντιμετώπιζα προβλήματα. Όπως και έγινε στο τέλος, αφού όταν κατάλαβε ότι δεν θα έβρισκε ανταπόκριση, έκανε παράπονο στον προϊστάμενό μου, ότι δεν έκαναν καλά τη δουλειά μου.

Ανδριάνα, 31 ετών

Πρέπει να γίνει σαφές, πως η σεξουαλική παρενόχληση λεκτική και μη, δεν είναι ανεκτή.

​Προσωπικά, δεν μου έτυχε, όμως στο παρελθόν ήμουν μπροστά σ’ ένα τέτοιο περιστατικό. Αν δεν δρούσε άμεσα η κοπέλα – που είχε δεχτεί λεκτική σεξουαλική  παρενόχληση  - θα το έκανα εγώ. Ξέρεις σε τέτοια περιστατικά, η σύγχυση ή ακόμα και ο φόβος σε κυριεύει. Στην προκειμένη, η συνάδελφος – μετά το σοκ που υπέστη- τον έβαλε στη θέση του προειδοποιώντας τον πως σε κάτι παρόμοιο το θέμα δεν θα μείνει εκεί. Πρέπει να γίνει σαφές, πως η σεξουαλική παρενόχληση λεκτική και μη, δεν είναι ανεκτή και αν κάτι υποπέσει στην αντίληψή μου το καταγγέλλω άμεσα.

Μαρία, 34 ετών

 

Τι προνοεί η κυπριακή νομοθεσία για περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης;

Η παρενόχληση και η σεξουαλική παρενόχληση αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο του Νόμου περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση (205(Ι)/2002).

Ως σεξουαλική παρενόχληση νοείται οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα που διεξάγεται με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός ατόμου και ιδίως, τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, ταπεινωτικού, εξευτελιστικού ή επιθετικού περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της απασχόλησης ή επαγγελματικής κατάρτισης ενός ατόμου ή κατά τη διάρκεια των προσπαθειών του να υποβάλει αίτηση για την εν λόγω απασχόληση ή να εγγραφεί για την κατάρτιση. Η σεξουαλική παρενόχληση θεωρείται ως μία μορφή διάκρισης λόγω φύλου.

Ο καταγγέλλων δεν πρέπει, λόγω υποβολής καταγγελίας ή απόρριψης ή υποβολής σε σεξουαλική παρενόχληση, να επηρεαστεί αρνητικά στην απασχόληση του/της. Η απόλυση θεωρείται άκυρη και καταχρηστική, εάν ένας εργαζόμενος απολυθεί μετά την υποβολή καταγγελίας για σεξουαλική παρενόχληση, εκτός αν ο εργοδότης μπορεί να αποδείξει ότι η απόλυση δεν είχε σχέση με την υποβολή της καταγγελίας για σεξουαλική παρενόχληση.

Ο νόμος προβλέπει παρόμοια προστασία σε εργαζόμενο ο οποίος είναι πρόθυμος να παράσχει αποδεικτικά στοιχεία ή να θέσει τον εαυτό του ως μάρτυρα σε μια καταγγελία σεξουαλικής παρενόχλησης. Ο εργοδότης κρίνεται ως ένοχος αδικήματος, παράλληλα και στον ίδιο βαθμό με τον δράστη της σεξουαλικής παρενόχλησης, αν δεν λάβει μέτρα για να σταματήσει την παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Ο εργοδότης είναι υπόλογος για την παράλειψη, ακόμη και όταν η σεξουαλική παρενόχληση υποπίπτει στην αντίληψή του από τρίτους και όχι από το πραγματικό θύμα της αξιόποινης πράξης.

Ο νόμος απαιτεί από τους εργοδότες να καταρτίσουν πολιτική/κανονισμούς σεξουαλικής παρενόχλησης παρέχοντας πληροφορίες, συμβουλές και μέτρα για την πρόληψη πράξεων παρενόχλησης ή σεξουαλικής παρενόχλησης και να λάβει πρακτικά μέτρα για την εφαρμογή της πολιτικής/κανονισμών.

Ένα πρόστιμο έως και €6,834.41 ή φυλάκιση έως και έξι μήνες ή και τα δύο μπορούν να επιβληθούν σε οποιονδήποτε εργοδότη που αποτυγχάνει σκόπιμα να παρέχει επαρκή προστασία από τις διακρίσεις στο χώρο εργασίας και ειδικότερα αποτυγχάνει να προστατεύσει τους εργαζόμενους από τη σεξουαλική παρενόχληση. Αυτές και υψηλότερα επίπεδα κυρώσεων επιβάλλονται σε εργοδότη που παραλείπει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχλησης, ακόμη κι αν είχε κοινοποιηθεί για αυτές (σε περίπτωση συναίνεσης, συνεργασίας ή ανοχής της σεξουαλικής παρενόχλησης).