Τελικά είναι μύθος η ακουστική των αρχαιοελληνικών θεάτρων;

Αν έτυχε να βρεθείτε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, σίγουρα θα έχετε βιώσει τη μοναδική ακουστική του χώρου, ενώ είναι πιθανόν να ακούσατε και την ιστορία με την καρφίτσα που λέει πως αν ρίξεις μια καρφίτσα στο κέντρο της σκηνής, θα την ακούσει και ο θεατής που κάθεται στην τελευταία θέση του θεάτρου.

 


Article featured image
Article featured image

Δημοσίευμα της Guardian, το οποίο κυκλοφόρησε προ ημερών, υποστηρίζει πως όλα τα πιο πάνω δεν είναι παρά αβάσιμοι ελληνικοί μύθοι.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Constant Hak, βοηθού καθηγητή του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Αϊντχόβεν και συν-συγγραφέα της έρευνας, η μελέτη του ήταν εμπνευσμένη από την εμπειρία του στην Επίδαυρο πριν από πολλά χρόνια, όπου απέτυχε να διακρίνει την πολύ ξεχωριστή ακουστική για την οποία είχε ακούσει. «Ήμουν πολύ περίεργος για το τι συμβαίνει πραγματικά», είπε. Σε μια σειρά εγγράφων που περιελάμβαναν και πειράματα στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και στο θέατρο του Άργους, ο Hak και οι συνάδελφοί του περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο έγιναν οι δοκιμές.   

Χρησιμοποίησαν 20 μικρόφωνα, τοποθετώντας το καθένα σε 12 διαφορετικές θέσεις γύρω από το θέατρο της Επιδαύρου, μαζί με δύο μεγάφωνα, ένα στο κέντρο της σκηνής και ένα στο πλάι. Και τα δύο ηχεία έπαιξαν, με μια μικρή καθυστέρηση μεταξύ τους, έναν ήχο από χαμηλή σε υψηλή συχνότητα, με τα ηχεία να βλέπουν σε πέντε διαφορετικούς προσανατολισμούς. Συνολικά, έκαναν περίπου 2.400 εγγραφές. Στη συνέχεια η ομάδα χρησιμοποίησε τα δεδομένα για να υπολογίσει την ένταση του ήχου σε διάφορα σημεία του θεάτρου.   

Έπειτα, έκαναν μια σειρά εργαστηριακών ηχογραφήσεων οι οποίες συμπεριελάμβαναν ένα νόμισμα που έπεφτε, το σκίσιμο ενός χαρτιού και τον ψίθυρο ενός ανθρώπου. Οι ηχογραφήσεις μεταδόθηκαν τους συμμετέχοντες, οι οποίοι ρύθμισαν την ένταση των ήχων μέχρι να τους ακούσουν πάνω από το θόρυβο του περιβάλλοντος. Στη συνέχεια τα αποτελέσματα υπολογίστηκαν για να αποκαλύψουν πόσο μακριά θα έπρεπε να ήταν η ορχήστρα ώστε να ακουστούν οι διαφορετικοί ήχοι.

 



Ενώ ο ήχος ενός νομίσματος που πέφτει ή του χαρτιού που σκίζεται ήταν αισθητός σε όλο το θέατρο, θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως ήχος από κέρμα ή χαρτί μόνο μέχρι τα μισά των θέσεων. Το άναμμα ενός σπίρτου και ο ψίθυρος ήταν ήχοι κατανοητοί μόνο σε εκείνους στα εμπρός καθίσματα. Περαιτέρω έρευνα, με βάση τα μεγάφωνα, αποκάλυψε ότι μόνο όταν οι ηθοποιοί μιλούσαν δυνατά, τα λόγια τους ήταν κατανοητά στις θέσεις που ήταν πιο μακριά από την ορχήστρα.

Ο Δρ. Bruno Fazenda του Κέντρου Έρευνας Ακουστικής του Πανεπιστημίου του Salford, ο οποίος πραγματοποίησε εργασίες για την ακουστική του Στόουνχεντζ στην Αγγλία υποδέχθηκε τη μελέτη λέγοντας ότι τελικά κατέρριψε ένα μύθο - με τα αποτελέσματα να συμπίπτουν με τη δική του εμπειρία επίσκεψης στην Επίδαυρο.   «Μπορείτε σίγουρα να ακούσετε τα πράγματα, αλλά τα αποτελέσματα είναι σωστά: εάν θέλετε να έχετε καλή κατανόηση της ομιλίας, καλή αντίληψη από τις τελευταίες σειρές, τότε χρειάζεστε κάποιον που μπορεί να μεταδώσει τη φωνή», είπε.

Ο Armand D'Angour, αναπληρωτής καθηγητής κλασικών τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δήλωσε ωστόσο  ότι, ενώ η έρευνα αποκαλύπτει την τωρινή κατάσταση της ακουστικής, δεν αντικατοπτρίζει αναγκαστικά τι ακριβώς συνέβαινε στο παρελθόν. «Η έρευνα βασίζεται σε θέατρο που έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια των αιώνων και ενώ φαίνεται εξαιρετικά ακριβές και μαθηματικό το συμπέρασμα, τελικά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο τρόπος που ακούγεται σήμερα αντιγράφει ακριβώς τον τρόπο που θα ακουγόταν τότε» είπε.  

Επίσης πρόσθεσε ότι έρευνες έχουν δείξει πως οι Έλληνες ίσως έχουν χρησιμοποιήσει άλλες συσκευές για την ενίσχυση του ήχου, συμπεριλαμβανομένης της τοποθέτησης κοίλων αγγείων σε στρατηγικές τοποθεσίες στα θέατρα. Ο Damian Murphy, καθηγητής ήχου και μουσικής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ δήλωσε ότι, ενώ η έρευνα ήταν ίσως η πιο λεπτομερής που έχει γίνει για την ακουστική τέτοιων χώρων, ήταν δύσκολο για τα σύγχρονα μυαλά να κατανοήσουν πώς ακριβώς θα ήταν η εμπειρία σε ένα αρχαίο θέατρο. «Οποιοσδήποτε τόπος διεξαγωγής τέχνης, δεν είναι μόνο αυτό που μοιάζει, αλλά είναι η εμπειρία της μετάβασης εκεί», είπε.


LIFO

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ