Όταν ήμουν μικρή, η μαμά μου μού είχε αγοράσει ένα βιβλίο που δεν μου άρεσε καθόλου. Πρώτον γιατί με είχε υποχρεώσει να το διαβάσω. Δεύτερον γιατί όταν έκανα/έλεγα/έπραττα κάτι που δεν έπρεπε να είχα κάνει/πει/πράξει έπρεπε να το ξαναδιαβάσω. Όχι μόνο το σχετικό απόσπασμα αλλά το βιβλίο ολάκερο. Σα να μην έφτανε αυτό, το βιβλίο είχε ένα άσχημο μωβ χρώμα, ενώ στο εξώφυλλο είχε γάντια, ένα ψηλό καπέλο και κάτι άλλο. Πραγματικά άσχημο βιβλίο.
Ο τίτλος του βιβλίου ήταν «Σαβουάρ Βίβρ», ελληνιστί «να ξέρεις να ζεις». Αν μου επιτρέπεται να σχολιάσω, ο τίτλος ναι μεν είναι πιασάρικος αλλά καθόλου αντιπροσωπευτικός. Τόσο το βιβλίο όσο και η μανούλα μου, σκοπό είχαν να μου διδάξουν πως να ζω ευγενικά, με τρόπους, με χάρη και κομψότητα. Παρόλο που το προσπάθησα, φυσική χάρη με 1,78 φυσικό ύψος, φυσικά και δεν κατάφερα να αποκτήσω. Η κομψότητα όταν είναι έμφυτη είναι καθηλωτική, όταν πάλι δεν είναι εκτιμητέα. Ακόμη επιδιώκω την εκτίμηση. Όσο για την ευγένεια και τους τρόπους...
Από αυτό το βιβλίο μου έχουν μείνει αρκετά πράγματα. Όχι όλα, αλλά κάποια τα θυμάμαι και τα τηρώ πιστά. Δεν θα κάνω αναφορά στα μαχαιροπίρουνα καθώς αυτό το κείμενο έχει δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Θα ασχοληθώ με τις αρχές που θέλησαν να μεταλαμπαδεύσουν η Ειρηνούλα και ο Βασίλης (γονείς μου) χρησιμοποιώντας το άσχημο αυτό βιβλίο προς γνώση και συμμόρφωση.
Για παράδειγμα εξαιτίας του βιβλίου και όχι επειδή είμαι σνομπαρία (που και από αυτό είμαι, αλλά δεν είναι της παρούσης), μιλάω στους ανθρώπους στον πληθυντικό. Το ότι δεν γνωρίζω κάποιον, δεν σημαίνει πως τους θεωρώ πατσόγερους. Δεν έχω πρόβλημα με την οικειότητα, έχω πρόβλημα με την αγένεια. Τι εννοείς, έτσι το έχουμε εδώ στην Κύπρο; Εδώ στην Κύπρο μπορεί η ανατροφή να θεωρείται καινούριο τρεντ στη μασαμπούκα. Τι με κόφτει εμένανε;
Επίσης η επιμονή της μανούλας μου στη μελέτη αυτού του βιβλίου με ενημέρωσε για την ύπαρξη αλλά και χρήση των λέξεων «ευχαριστώ», «παρακαλώ» και «ορίστε». Αναμφίβολα πολύ σπάνιες λέξεις και με εξαιρετικά πολύπλοκη προφορά. Πρέπει να τις γυρίζει η γλώσσα σου για να τις χρησιμοποιήσεις. Μπορώ να δηλώσω με απόλυτη σιγουριά πως κάποιοι πολύ πιο εύκολα προφέρουν τη λέξη «Supercalifragilisticexpialidocious» παρά τη λέξη «ευχαριστώ». Πάμε στοίχημα;
Παρόλο που το βιβλίο σου έδινε την εντύπωση πως σε ένα «α λα σαβουάρ βίβρ» σπίτι, το βοηθητικό προσωπικό είναι εξίσου απαραίτητο με τα μαχαιροπίρουνα στο τραπέζι, δεν άφηνε χώρο για Όσκαρ Δεύτερου Γυναικείου Ρόλου στην Λουπίτα Νιονγκ΄Ο. Σεβόμαστε τους ανθρώπους γενικώς και πολύ περισσότερο την ώρα που αυτοί εργάζονται, πόσω μάλλον όταν μας εξυπηρετούν. Τουτέστιν σερβιτόρους, οδηγούς, καθαρίστες, πωλητές κ.τ.λ. κ.τ.λ. τους εκτιμούμε και δεν τους περιφρονούμε. Δεν τους μειώνουμε και προφανώς δεν τους προσβάλουμε. Συμφωνείς ή να φωνάξω τη «μαυρού» να μας φτιάξει κανέναν καφέ για να το συζητήσουμε;
Ένα άλλο πράγμα που αυτό το βιβλίο αλλά και η μανούλα με ανάγκασαν να κάνω, είναι δουλειές. Άκου να δεις τώρα! Παρόλο που στο mansion Spineli είχαμε ανθρώπους να μας πλένουν τα πιάτα, μαζεύουν τα ρούχα από το πάτωμα, βάζουν τα πιάτα στο νεροχύτη -και προφανώς να τα πλένουν- η μαμά μας ανάγκαζε να κάνουμε δουλειές γιατί τάχα μου αυτή είναι η προπόνηση για έναν συγκροτημένο, προσγειωμένο, υπεύθυνο χαρακτήρα και ένας καλός τρόπος να μάθουμε να σεβόμαστε τον κόπο των άλλων, μέχρι να κοπιάσουμε εμείς. Ναι, η μαμά μου είναι τυχερή. Μερικές δεκαετίες αργότερα μπορεί να αντιμετώπιζε κατηγορίες για εκμετάλλευση παιδικής εργασίας από βουλευτές που δεν έμαθαν τι σημαίνει κόπος!
Η προσθήκη του πατέρα μου στην επιμονή της μανούλας μου με το «Σαβουάρ Βίβρ» ήταν να μας ξεκαθαρίσει μερικές έννοιες. Για παράδειγμα σεβόμαστε τους ανθρώπους για αυτό που είναι, όχι για τον τίτλο που έχουν. Είμαστε ευγενικοί, όχι υποκριτές. Το ότι έχουμε κατανόηση και δείχνουμε συμπόνια στους αμόρφωτους, ακαλλιέργητους και θρασύτατους ανθρώπους, δεν σημαίνει πως δεν θα ακούσουν και κανένα καντήλι άμα λάχει. Και τέλος το ότι έχουμε τρόπους δεν σημαίνει πως δεν βαρούν τα αρτσίθκια μας.