Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε από τον Καθηγητή Βάσο Καραγιώργη στη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Κύπρου.

Ο Δρ. Ανδρέας Πίττας στην εισαγωγική ομιλία του, αναφέρθηκε στους θαυμάσιους αρχαιολογικούς θησαυρούς που βρίσκονται στα μουσεία μας, μεταξύ των οποίων και η εκπληκτική κεφαλή μιας γάτας 9.000 περίπου ετών από τον Σιηλλουρόκαμπο, η οποία έχει αποτυπωθεί τρισδιάστατα στο Ινστιτούτο Κύπρου. Η τρισδιάστατη απεικόνιση τόνισε, όχι μόνο καταγράφει, αλλά και διασώζει για τις επόμενες γενιές αυτό το πολύτιμο μνημείο της προϊστορίας του νησιού μας.

Σχολιάζοντας το σημαντικό εγχείρημα που ανέλαβε το Ινστιτούτο Κύπρου ο Δρ. Πίττας σημείωσε ότι, πολλές κυπριακές αρχαιότητες λεηλατήθηκαν και έφυγαν από την Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα, όταν δεν υπήρχε επαρκής μέριμνα και κατάλληλη νομοθεσία για την προστασία τους. Παρόλα αυτά πρόσθεσε ο Δρ. Ανδρέας Πίττας, υπάρχει και η θετική πλευρά ενός θλιβερού θέματος, εφόσον η ίδρυση τμημάτων κυπριακών συλλογών και αιθουσών αφιερωμένων στις αρχαιότητες της Κύπρου σε πολλά ευρωπαϊκά και αμερικανικά μουσεία, είναι ένα γεγονός που δίνει έμφαση στην κυπριακή πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου.

Ο Δρ. Πίττας τόνισε επίσης ότι, εκτός των προσπαθειών ανάκτησης των παρανόμως αποκτηθέντων αρχαιολογικών μας θησαυρών από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, που έχουν δώσει σημαντικότατα αποτελέσματα, θα μπορούσαμε επιπλέον να προτείνουμε μακροπρόθεσμα δάνεια των εν λόγω ευρημάτων και έργων τέχνης για την έκθεσή τους σε μουσεία μας.

Την εκδήλωση χαιρέτησε και η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων Δρ. Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου, η οποία αναφέρθηκε στις δραστηριότητες του Τμήματος για την προστασία, μελέτη και ανάδειξη της αρχαιολογίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Παράλληλα με τις συστηματικές προσπάθειες επαναπατρισμού αρχαιολογικών θησαυρών που μεταφέρθηκαν παράνομα εκτός Κύπρου, είτε ως προϊόν παράνομης ανασκαφής, κλοπής ή λεηλασίας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων συνεργάζεται στενά με ξένα μουσεία και πανεπιστήμια του εξωτερικού για την καλύτερη μελέτη και ανάδειξη των Κυπριακών αρχαιοτήτων σε συλλογές του εξωτερικού.

Επίσης, η Δρ. Σολομίδου-Ιερωνυμίδου αναφέρθηκε στα προγράμματα ψηφιοποίησης του Τμήματος Αρχαιοτήτων και συγκεκριμένα στο σημαντικότατο “Cyprus Archaeological Digitization Programme” (CADiP). Το εν λόγω πρόγραμμα καταγράφει το σύνολο του αρχαιολογικού πλούτου της Κύπρου με στόχο την αναβάθμιση της διαχείρισης των Αρχαίων Μνημείων και κινητών ευρημάτων μέσω της εφαρμογής ενός Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS), με τελικό σκοπό την καλύτερη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου.

Κλείνοντας τον χαιρετισμό της, η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων εξέφρασε την ικανοποίηση της για τη στενή συνεργασία του Τμήματος με το «Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία» του Ινστιτούτου Κύπρου και τόνισε τη μεγάλη προσφορά του Καθηγητή Βάσου Καραγιώργη στην ανάδειξη της Κυπριακής Αρχαιολογίας.

Τον κύριο ομιλητή της εκδήλωσης, παρουσίασε ο Επίκουρος Καθηγητής του Ινστιτούτου Κύπρου Δρ. Νικόλας Μπακιρτζής, ο οποίος αναφέρθηκε στο πλούσιο επιστημονικό έργο και την πολύτιμη προσφορά του Καθηγητή Καραγιώργη, ο οποίος από τις θέσεις του Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων, Διευθυντή της Αρχαιολογικής Μονάδας του Πανεπιστημίου Κύπρου και Διευθυντή του Ιδρύματος «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» στην Κύπρο, διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην προστασία και ανάδειξη της Κυπριακής Αρχαιολογίας. 

Ο Καθηγητής Βάσος Καραγιώργης, ο οποίος ηγείται του προγράμματος ψηφιακής καταγραφής των κυπριακών αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία, εξήγησε ότι αποτελεί το πρώτο βήμα μιας μεγαλύτερης προσπάθειας, που στόχο έχει την ανάδειξη της Κυπριακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο Καθηγητής Καραγιώργης αναφέρθηκε με γλαφυρό τρόπο στην άφιξη το 1865 του Luigi Palma di Cesnola ως πρόξενου της Αμερικής στην Κύπρο, η οποία εγκαινίασε μια δεκαετή περίοδο ανεξέλεγκτων «αρχαιολογικών» ανασκαφών σε πολλά μέρη της Κύπρου, όπως στην Αμαθούντα και στο Κούριο. «Ο Cesnola συγκέντρωσε ένα τεράστιο πλήθος αρχαιοτήτων όλων των κατηγοριών, μεγάλο αριθμό των οποίων κατόρθωσε να πουλήσει στην πόλη της Νέας Υόρκης με όρο τη δημιουργία ενός μουσείου, του οποίου θα γινόταν ο πρώτος διευθυντής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο γεννήθηκε το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Το παράδειγμα του ακολούθησαν, σε μικρότερη κλίμακα, τραπεζίτες και διοικητικοί υπάλληλοι της νέας βρετανικής αποικίας, αλλά και επιστήμονες όπως ο Max Ohnefalsch-Richter η δραστηριότητα του οποίου τροφοδότησε ζωηρό εμπόριο με μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής» ανέφερε ο Καθηγητής Καραγιώργης.

Ο ομιλητής αναφέρθηκε επίσης, στο αρχαιολογικό έργο Βρετανών και Σουηδών επιστημόνων που έφερε στο φως σημαντικές αρχαιότητες πολλές εκ των οποίων κατάληξαν σε μουσεία όπως το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, το Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης, το Μουσείο Fitzwilliam στο Κέιμπριτζ, αλλά και στη Στοκχόλμη.

Στη συνέχεια, ο Καθηγητής Καραγιώργης έκανε εκτενή αναφορά στη σημασία της δημιουργίας αιθουσών αφιερωμένων στις Κυπριακές Αρχαιότητες, εφόσον αυτές βοηθούν στην ανάδειξη αλλά και τη μελέτη της Κυπριακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στη μεγάλη προσφορά του Ιδρύματος «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» στην ίδρυση και έκθεση τέτοιων συλλογών και τη δημοσίευση σε σημαντικά μουσεία της υφηλίου, όπως το Βρετανικό Μουσείο, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και το Medelhavsmuseet στη Στοκχόλμη. Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο Καθηγητής Καραγιώργης τόνισε ότι, βασική προϋπόθεση για την καλύτερη δυνατή κατανόηση και μελέτη των Κυπριακών αρχαιοτήτων σε μουσεία και συλλογές του εξωτερικού, είναι η πληρέστερη πληροφόρηση και η παρούσα κατάσταση τους.

Η εκδήλωση έκλεισε με την πρώτη δημόσια παρουσίαση της ψηφιακής βάσης καταγραφής των Κυπριακών αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία και των δυνατοτήτων της. Η ανάπτυξη του προγράμματος υποστηρίζεται από τις προηγμένες τεχνολογικές εφαρμογές και υποδομές του Ινστιτούτου Κύπρου για την πολιτιστική κληρονομιά και εντάσσεται στο πλαίσιο ανάπτυξης της Διόπτρας, της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Κυπριακού Πολιτισμού «Εντμέ Λεβέντη».