Μίλα μου
Το «κυπριακό κοινό» είναι έτοιμο να καταναλώσει, αν του δοθεί «τροφή» κατάλληλη
Οι τρεις Κύπριοι δημιουργοί του βραβευμένου «Midnight Shift» μιλούν στη CITY.
Ξέρεις ποιο είναι το πρόβλημα με τα όνειρα; Ότι οι περισσότεροι, ασυνείδητα και αυτομάτως, κάποιες φορές και αυτοβούλως, τα κατατάσσουμε στην κατηγορία «άπιαστα». Και θα μιλήσω για τα της χώρας μας. Θες η καθημερινότητα, θες η έλλειψη χρόνου, θες πως δίνουμε στον παράγοντα «τύχη» περισσότερη βαρύτητα απ’ αυτήν που δίνουμε στις δικές μας δυνατότητες… Το γεγονός πως η δραστηριότητα μας, επαγγελματική και καλλιτεχνική, περιορίζεται σε 648 χιλιόμετρα (όσα δηλαδή και η ακτογραμμή της Κύπρου), δεν βοηθάει και πολύ στο να μας δώσει ώθηση να κάνουμε όσα έχουμε κατά νου. Λάθος, αλλά είναι μεγάλο debate αυτό και σίγουρα όχι της παρούσης.
Γι’ αυτό και περιπτώσεις σαν κι αυτήν, σαν τη διάκριση της ταινίας μικρού μήκους «Midnight shift» με το πρώτο βραβείο στο MIDPOINT TV Launch, που πραγματοποιήθηκε στο Σαράγεβο, είναι για εμάς wake up call. Πως πέρα και πάνω απ’ όλα, είναι στο χέρι σου.
Τι σημαίνει η διάκριση αυτή για τους Ανδρέα Κυριάκου, Φρίξου Μασούρα και Harry Αγιώτη, τους τρεις νεαρούς δημιουργούς; Σημαίνει πως το σενάριο και το τελικό προϊόν τους βρίσκεται στα χέρια των ιθύνοντων του ΗΒΟ -ναι είναι το κανάλι στο οποίο προβάλλεται το Game of Thrones και μετράει αμέτρητες τηλεοπτικές επιτυχιάρες που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας σε σχέση με τη σύγχρονη τηλεόραση- και ίσως πάρει το πράσινο φως για να προβληθεί στην οθόνη του και κατ’ επέκταση στη δική σου (και σε όλο τον πλανήτη).
Μόνο ένα κανάλι να ρισκάρει να κάνει κάτι το διαφορετικό, όλα τα αλλά θα ακολουθήσουν. Η Σλοβακία είχε το ίδιο πρόβλημα με εμάς, μίλησα με μια σεναριογράφο τηλεόρασης εκεί και μου εξήγησε πως, έως πριν 5 χρονιά, παίζανε μόνο σαπουνόπερες, αλλά σιγά-σιγά ξεκινήσαν τα καλά concept στις σειρές και είναι σχεδόν όλες επιτυχίες!
Δεν είναι μόνο η διάκριση, ούτε τα άρθρα και η προβολή σε media όπως το Variety, είναι και η προοπτική. Ίσως γίνουμε μάρτυρες ενός «American dream» που θα πραγματοποιηθεί μπροστά στα μάτια μας, στο μικρό μας νησί. Ίσως μια μέρα να συζητάμε στο γραφείο και στο μπαρ για το προηγούμενο επεισόδιο του «Midnight shift», περιμένοντας να κάνουμε stream το επόμενο. Όπως ακριβώς μιλάμε για το «House of cards», το «Stranger Things» και το «Mr. Robot». Μόνο που στα credits της, τα ονόματα των Κύπριων δημιουργών της θα μας κάνουν να είμαστε λίγο (εννοώ πολύ) παραπάνω περήφανοι! Και να αδημονούμε για τη συνέχεια με περισσότερη ανυπομονησία!
Μέχρι τότε, ας τους γνωρίσουμε μέσα από την κουβέντα μας και την συνέντευξη που παραχώρησαν στη CITY.
Περιμένατε μια τέτοια διάκριση;
Ανδρέας Κυριάκου: Να είμαι ειλικρινής, ήμουν 99% σίγουρος ότι δεν θα φεύγαμε με το βραβείο. Ο ανταγωνισμός ήταν πολύ δυνατός με πρότζεκτ από όλη την Ευρώπη και σεναριογράφους με μεγαλύτερη φιλμογραφία από εμάς. Το γεγονός ότι η δική μας ομάδα είναι από τη δεύτερη μικρότερη «τηλεοπτική» χώρα της Ευρώπης, δεν ήταν καθόλου βοηθητικό.
Harry Αγιώτης: Το ΗΒΟ δεν καλύπτει την Κύπρο, ήταν όντως μεγάλη έκπληξη. Το πρώτο πράγμα που έκανα όταν το μάθαμε ήταν να φωνάξω «Holy Shit» δυνατά και σηκώθηκα από την θέση μου για να αγκαλιάσω τον Φρίξο -o Ανδρέας ήταν πίσω μας επειδή ήρθε αργότερα στην αίθουσα.
Φρίξος Μασούρας: Πέσαμε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου. Ήταν λες και κερδίσαμε πρωτάθλημα μετά από μια σκληρή σεζόν την οποία βγάλαμε πόντο-πόντο με τους υπόλοιπους διεκδικητές. Σε καμία περίπτωση δεν περιμέναμε η σειρά να κερδίσει το βραβείο αυτό, για διάφορους λόγους (κανένας από αυτούς δεν έχει να κάνει με την απόδοση ή την δημιουργία μας).
Α.Κ: Το πρώτο πράγμα που έκανα όταν άκουσα την ανακοίνωση ήταν να κοιτάξω με βλέμμα δυσπιστίας τους συναγωνιστές μου Χάρη και Φρίξο. Ακόμα περιμένω να ξυπνήσω. Ο μεγαλύτερος μου φόβος είναι να ανακαλύψουμε ότι είμαστε παγιδευμένοι σε κάποιο άπιαστο όνειρο.
Το αρχικό σενάριο για τη μικρού μήκους ήταν προσωπική αντίδραση στο χαμό ενός πολύ κοντινού μου ανθρώπου. Ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει την κατάθλιψη με διάφορους τρόπους. Εγώ έγραψα και σκηνοθέτησα μια ταινία μεταφυσικού τρόμου. Όταν όμως άρχισε η διαδικασία ανάπτυξής της ιδέας για τηλεοπτική σειρά ο Φρίξος και ο Χάρης έφεραν και τα δικά τους βιώματα στο παζλ.
Τι πραγματεύεται η ιστορία;
H.A: Η ιστορία είναι μια μοντέρνα εκδοχή του βαρκάρη Χάροντα που μετέφερε τους νεκρούς. Στη δική μας ιστορία είναι ταξιτζής, πρέπει να βοηθήσει τα πνεύματα με τις εκκρεμότητές τους για να μπορέσουν να περάσουν στην άλλη μεριά.
Α.Κ: Αντί βάρκα όμως είναι μια κλασσική Austin Cambridge A55 MkII!
Φ.Μ: Η βάση της ιστορίας είναι πρώτα απ’ όλα ανθρώπινη. Αυτό που σου δείχνει αρχικά είναι το πώς αντιμετωπίζει ο κόσμος τον θάνατο. Πώς θρηνεί, πώς φτάνει στην αποδοχή της απώλειας και τι είναι αυτό που μένει μετά που θα φύγει κάποιος από την ζωή.
Το «κυπριακό κοινό», όπως το λες εσύ, είναι έτοιμο να καταναλώσει. Απλώς, πρέπει να του δοθεί η κατάλληλη «τροφή».
Τι κάνει το σενάριο διαφορετικό, πρωτοποριακό;
Φ.Μ: Σίγουρα, το «μυστικό όπλο» του σεναρίου είναι η πτυχή του βαρκάρη. Ένα noir σενάριο με λίγη δόση μαύρου χιούμορ και μπόλικη μυθολογία.
Α.Κ: Ουσιαστικά, πρόκειται για μια επαναπροσέγγιση και επανατοποθέτηση της μυθολογίας στο σήμερα της οικονομικής κρίσης. Αν το πάμε και πιο βαθιά, τότε μιλάμε για τη μελέτη ενός πολύ ανθρώπινου συναισθήματος, της θλίψης, μέσω του πέπλου της φαντασίας.
H.A: Είναι βασισμένο στη χώρα μας. Mια μοντέρνα ιστορία. Η ιδέα για τη μικρού μήκους ταινία είναι βασισμένη σε μια προσωπική ιστορία του Ανδρέα, άλλα για τον πιλότο της σειράς συνεισφέραμε και οι 3.
Α.Κ: Το αρχικό σενάριο για τη μικρού μήκους ήταν προσωπική αντίδραση στο χαμό ενός πολύ κοντινού μου ανθρώπου. Ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει την κατάθλιψη με διάφορους τρόπους. Εγώ έγραψα και σκηνοθέτησα μια ταινία μεταφυσικού τρόμου. Όταν όμως άρχισε η διαδικασία ανάπτυξής της ιδέας για τηλεοπτική σειρά ο Φρίξος και ο Χάρης έφεραν και τα δικά τους βιώματα στο παζλ.
Φ.Μ: Για να χτιστεί η σειρά, μοιράσαμε κυριολεκτικά το σενάριο στα τρία, αλλά μετά που κάλυψε ο καθένας το δικό του κομμάτι καθόμασταν σαν ομάδα και δουλεύαμε ξανά μαζί πάνω σε όλα έτσι ώστε το σύνολο να είναι ικανοποιητικό και για τους τρεις. Δεν συμβιβαστήκαμε πουθενά, αφήσαμε τους εγωισμούς έξω από το γραφείο και ριχτήκαμε με τα μούτρα στη δουλειά για να δημιουργήσουμε αυτό τον κόσμο.
Τα περισσότερα χρήματα για τα ταξίδια και το κόστος συμμετοχής στα εργαστήρια τα βάλαμε από τη δική μας την τσέπη, με μια μικρή βοήθεια από τον Οργανισμό Νεολαίας.
Πώς αποφασίσατε να συμπράξετε σε μια τέτοια… περιπέτεια; Η συνεργασία έφερε τη φιλία ή το αντίθετο;
H.A: Αρχίσαμε σαν συνεργάτες και τώρα δεν είμαστε απλά φίλοι αλλά αδέλφια! Περάσαμε πολλά μαζί, δεν μιλάμε μόνο για δουλειά, σε κάθε μας πρόβλημα, όποιας φύσεως και να είναι αυτό, είμαστε εκεί ο ένας για τον άλλον.
Φ.Μ: Με τον Αντρέα γνωριζόμαστε από τα εφηβικά μας χρόνια, αλλά η επαγγελματική μας σχέση ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια. Τον Χάρη τον γνώρισα όταν οι τρεις μας, μαζί με ακόμη επτά φίλους, δημιουργήσαμε τον Geekotopo. Ξεκινήσαμε σαν συνεργάτες, γίναμε φίλοι και πλέον είμαστε τρία αδέλφια.
Α.Κ: Καταρχάς, αν δεν ήμασταν φίλοι δεν νομίζω να είχαμε τόση χημεία. Συχνά, ενώ βρισκόμαστε στο «δωμάτιο των σεναριογράφων» χανόμαστε σε συζητήσεις που μόνο αδέλφια θα μπορούσαν να έχουν. Στο τελικό αποτέλεσμα βάζουν όλοι το λιθαράκι τους και προσπαθούμε πάντα να δίνει ο ένας στον άλλο καλοπροαίρετη κριτική.
Σίγουρα, το «μυστικό όπλο» του σεναρίου είναι η πτυχή του βαρκάρη. Ένα noir σενάριο με λίγη δόση μαύρου χιούμορ και μπόλικη μυθολογία.
Αντιμετωπίσατε δυσκολίες κατά τη διάρκεια κι αν ναι, ποιες;
Α.Κ: Κατά τη συγγραφή του πιλοτικού σεναρίου, αρκετές φόρες βρεθήκαμε σε αδιέξοδο αλλά σχεδόν πάντα βρίσκαμε πάλι τη φόρμα μας. Η μικρού μήκους στην οποία είναι βασισμένη η τηλεοπτική σειρά γυρίστηκε το 2015, στην Αγλαντζιά, μέσα σε τέσσερις δύσκολες μέρες μιας και είχαμε σχεδόν μηδαμινό budget.
H.A: Εγώ πάντα έγραφα μόνος μου τα σενάρια μου και ήθελα λίγο χρόνο προσαρμογής στο να δουλεύω ομαδικά. Μόλις βρήκαμε τον ρυθμό μας, ήμασταν ασταμάτητοι. Επίσης, είχαμε διαφορετικά είδη γραφής και έπρεπε να… συντονιστούμε ώστε να δημιουργήσουμε ένα ενιαίο.
Φ.Μ: Αναμφίβολα, η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να μπούμε και οι τρεις μας μέσα σε ένα δωμάτιο, διαφορετικοί χαρακτήρες, διαφορετικοί άνθρωποι και μετά από πολλές «κουτουλιές» και σκληρή δουλειά να εναρμονιστούμε στην εντέλεια ο ένας με τον άλλο και να δημιουργήσουμε τον κόσμο του «Midnight Shift» αλλά και τους χαρακτήρες του. Είναι πολύ πιο δύσκολο από ότι ακούγεται! Φυσικά, μετά έπρεπε να πιστέψουμε σε αυτό που κάναμε, όντας αντιμέτωποι με άλλα εξίσου καλά projects από όλη την Ευρώπη!
Πόσο ρίσκο είναι ένα τέτοιο εγχείρημα, οικονομικά;
Φ.Μ: Αν θες να ψήσεις ομελέτα, πρέπει να σπάσεις κάνα-δυο αυγά λένε! Χρήματα θα δώσεις, αλλά ο σκοπός, στην προκειμένη περίπτωση, αγιάζει τα μέσα. Νομίζω πως αποτελούμε ζωντανή απόδειξη του ότι μπορείς κάλλιστα με μια καλή ιδέα να πας πολύ μακριά. Το αν το οικονομικό κομμάτι συμπεριλαμβάνει και ρίσκα, τι να πω, τα περισσότερα χρήματα για τα ταξίδια και το κόστος συμμετοχής στα εργαστήρια τα βάλαμε από τη δική μας την τσέπη, με μια μικρή βοήθεια από τον Οργανισμό Νεολαίας.
H.A: Η τέχνη είναι οικονομικό ρίσκο, ειδικά στην Κύπρο και ειδικά στις ταινίες, θέλεις ένα σεβαστό budget για να κανείς κάτι καλό και αξιοπρεπές.
Α.Κ: Αν δεν μαζέψεις ένα κονδύλι από δικούς σου πόρους, τότε ο μόνος άλλος τρόπος στην Κύπρο είναι η Επιτροπή Κινηματογράφου, οπού γίνεται τρομερή δουλειά αν αναλογιστεί κανένας ότι τρέχουν για όλο τον Κυπριακό κινηματογράφο δυο λειτουργοί με ένα αστείο χρονιαίο κονδύλι. Δυστυχώς, οι κυπριακές κυβερνήσεις (όλες ανεξαίρετα) πότε δεν πήραν στα σοβαρά την 7η τέχνη...
Το μοντέρνο κυπριακό κοινό συζητά όλες τις μεγάλες ξένες σειρές δίπλα από το water-cooler στη δουλειά και το απόγευμα με φραπέ στα καφέ. Ναι, είναι έτοιμο αρκεί να το σεβαστεί η ντόπια τηλεοπτική βιομηχανία και να βάλει τους σωστούς ανθρώπους στο τιμόνι.
Παρουσιάσατε σε κυπριακά κανάλια τη σειρά;
Α.Κ: Όταν το 2016 βγήκαμε… στο σεριάνι να παρουσιάσουμε την ιδέα στα κυπριακά κανάλια, ο μεγαλύτερος ενδιαφερόμενος ήταν το ΣΙΓΜΑ, που όμως μετά από διαβουλεύσεις 3-4 μηνών δεν βρέθηκε η σωστή φόρμουλα για να πάμε στο επόμενο στάδιο. Ενώ υπήρχε αρκετός ενθουσιασμός, φάνηκε ότι δεν ήταν ακόμα ώριμο το περιβάλλον για κάτι καινούριο.
Φ.Μ: Με το πέρασμα του χρόνου, βλέπαμε πως δεν συμβαδίζανε τα οράματα μας. Είχαμε πλησιάσει και τον Alpha αλλά δεν προλάβαμε να προχωρήσουμε ούτε με μια πρώτη κουβέντα μαζί τους, γιατί είχαμε ήδη ενταχθεί στο Midpoint TV Launch (ως μια από τις 7 σειρές που πέρασαν, μέσα από τις 100+ σειρές που αιτήθηκαν).
H.A: Τελικά, ευτυχώς για εμάς!
Θεωρείτε πως θα πήγαινε καλά σε τηλεθέαση; Είναι το κυπριακό κοινό έτοιμο για κάτι πιο πρωτοποριακό;
H.A: Θα πήγαινε καλά μόνο και μόνο ακριβώς επειδή είναι κάτι πρωτοποριακό, με ιστορίες ανθρώπινες, που όλοι μπορούν να συσχετιστούν. Με την άφιξη του Νetflix και του ΗΒΟ, οι Κύπριοι ξέρουν τι σημαίνει ποιότητα.
Α.Κ: Το μοντέρνο κυπριακό κοινό συζητά όλες τις μεγάλες ξένες σειρές δίπλα από το water-cooler στη δουλειά και το απόγευμα με φραπέ στα καφέ. Ναι, είναι έτοιμο αρκεί να το σεβαστεί η ντόπια τηλεοπτική βιομηχανία και να βάλει τους σωστούς ανθρώπους στο τιμόνι. Η κυπριακή τηλεόραση είναι στάσιμη και φταίει ο τρόπος που είναι στημένο το σύστημα. Πώς άλλα ευρωπαϊκά κανάλια εδώ και 4-5 χρόνια βγάζουν επιτυχημένες κινηματογραφικές σειρές, από χώρες όπως η Ισλανδία και η Νορβηγία, που παίζουν παγκόσμια;
Φ.Μ: Πρώτα από όλα, δεν πρέπει καν να βαφτίσεις το κοινό «κυπριακό». Πώς ξέρει το οποιοδήποτε κοινό αν είναι έτοιμο για το οτιδήποτε αν δεν του το δώσεις; Πιστεύουμε ακράδαντα πως το κοινό στο νησί μας διψά για κάτι περισσότερο, κάτι ομορφότερο. Κάτι για το οποίο να είναι και περήφανο λέγοντας πως αυτό το έφτιαξαν δικοί τους άνθρωποι. Αντί αυτού, βλέπουμε την ίδια σαπουνόπερα να παίζει με διαφορετικούς χαρακτήρες συνεχώς. Το «κυπριακό κοινό», όπως το λες εσύ, είναι έτοιμο να καταναλώσει. Απλώς, πρέπει να του δοθεί η κατάλληλη «τροφή». Και το χρήμα και το ταλέντο υπάρχει για να δημιουργηθεί κάτι όμορφο στην Κύπρο.
Η βάση της ιστορίας είναι πρώτα απ’ όλα ανθρώπινη. Αυτό που σου δείχνει αρχικά είναι το πώς αντιμετωπίζει ο κόσμος τον θάνατο. Πώς θρηνεί, πώς φτάνει στην αποδοχή της απώλειας και τι είναι αυτό που μένει μετά που θα φύγει κάποιος από την ζωή.
Τι θεωρείτε ότι πρέπει να αλλάξει;
H.A: Μόνο ένα κανάλι να ρισκάρει να κάνει κάτι το διαφορετικό, όλα τα αλλά θα ακολουθήσουν. Η Σλοβακία είχε το ίδιο πρόβλημα με εμάς, μίλησα με μια σεναριογράφο τηλεόρασης εκεί και μου εξήγησε πως έως πριν 5 χρονιά παίζανε μόνο σαπουνόπερες, αλλά σιγά-σιγά ξεκινήσαν τα καλά concept στις σειρές και είναι σχεδόν όλες επιτυχίες! Ο τηλεθεατής πάντα θέλει κάτι το καινούργιο και το φρέσκο.
Φ.Μ: Είναι μέγα λάθος να ξεκινήσεις μια προσπάθεια με γνώμονα τα «κυπριακά δεδομένα». Εν έτει 2017, η Κύπρος είναι γεμάτη με ταλαντούχους σκηνοθέτες (η ταινία μικρού μήκους «Midnight Shift» ταξίδεψε με τον Αντρέα σε 35 φεστιβάλ σε ολόκληρο τον κόσμο, και αυτό είναι απλά ένα παράδειγμα!), σεναριογράφους, οπερατέρ, ηθοποιούς, sound engineers, παραγωγούς. Πραγματικά, ό,τι θες. Δεν έχουμε να ζηλέψουμε τίποτα από τον οποιονδήποτε. Δεν πρέπει να παράγεται τίποτα πλέον με γνώμονα τα «κυπριακά δεδομένα», ο πήχης είναι η παγκόσμια αγορά. Το «κυπριακό κοινό» δεν έμεινε πίσω. Με 10 ευρώ τον μήνα παρακολουθεί Netflix, και μετά του λες να καθίσει να δει ακόμη μια χιλιοειπωμένη σαπουνόπερα. Η κυπριακή τηλεόραση θέλει μια γερή ένεση από το ανθρώπινο δυναμικό που έχει το νησί!
Δεν πρέπει να παράγεται τίποτα πλέον με γνώμονα τα «κυπριακά δεδομένα», ο πήχης είναι η παγκόσμια αγορά.
Και από δω και πέρα τι;
Α.Κ: Το HBO Europe είναι ο κύριος ενδιαφερόμενος για να μεταφέρει την ιδέα στην μικρή οθόνη παγκόσμια, αλλά τίποτα δεν είναι κλειδωμένο ακόμα.
Φ.Μ: Αυτή τη στιγμή έχουμε ανοικτή γραμμή με τα μεγαλύτερα δίκτυα του πλανήτη (HBO, Netflix, Amazon) αλλά και πολλούς άλλους παραγωγούς και κανάλια από ολόκληρη την Ευρώπη, και όχι μόνο.
H.A: Θα περιμένουμε. Υπάρχει πολύ ενδιαφέρον, το βραβείο είναι απλώς ένα σκαλοπάτι πάνω, αλλά είναι μια αρχή.
Α.Κ: Αποστολή μας είναι να βρούμε το καλύτερο σπίτι για το «παιδί» μας, με απώτερο σκοπό να εμπνεύσουμε και άλλους ντόπιους δημιουργούς να τολμήσουν.