Σαράντα τρεις (συνολικά) τόνοι σκουπιδιών, μαζεύτηκαν μετά το τέλος της καρναβαλιστής παρέλασης της Λεμεσού. Εκτός από τις σερπαντίνες, τα κουτιά μπύρας, ίσως και κάποιες ξεχασμένες μάσκες, εκατοντάδες ήταν και τα σπρέι αφρού που συλλέχθηκαν, τα οποία χρησιμοποιούνται από τους καρναβαλιστές σε τεράστιες ποσότητες κατά τη διάρκεια της παρέλασης.

Εκτός από ενοχλητικά, τα σπρέι αφρού έχουν κατά καιρούς χαρακτηριστεί τόσο από οικολογικές οργανώσεις όσο και από φίλους του περιβάλλοντος ως επικίνδυνα για την υγεία των πολιτών, αλλά και ως ρυπογόνα.

Πρόκειται για μια συζήτηση που γίνεται εδώ και χρόνια, καθώς ως φαίνεται, είτε οι αρμόδιοι φορείς κλείνουν τα μάτια τους, αφήνοντας εταιρείες να κερδοσκοπούν σε βάρος της υγείας μας, είτε είναι αν-αρμόδιοι να επιβληθούν της κατάστασης που χρόνο με τον χρόνο γίνεται χειρότερη.

Το μέγεθος του προβλήματος ανέδειξε και φέτος η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου των «Φίλων της Γης», Αναστασία Κοραή, η οποία σε ανάρτησή της αναφέρθηκε στις αγωνιώδεις προσπάθειες που καταβάλλουν τα τελευταία χρόνια ώστε οι αρμόδιοι φορείς να ασχοληθούν και να βρεθούν λύσεις στο πρόβλημα, μιας και, όπως σημειώνει μεταξύ άλλων, τα τελευταία πέντε χρόνια, οι εταιρείες εισαγωγής των σπρέι αφρού από τέσσερις έγιναν οκτώ. Δηλαδή αυξήθηκαν στο 100%.

Πέραν τούτου, η κα Κοραή σημειώνει πως, «ζούμε σε μια οικογένεια χωρών, την Ευρωπαϊκή Ένωση, που θεωρεί ως "ρυπαντές" τις εταιρείες εισαγωγής προϊόντων που δημιουργούν απόβλητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λοιπόν, μάς προσφέρει νομοθεσία και εργαλεία για να ελέγχουμε τους ρυπαντές και να τους θέτουμε προ των ευθυνών τους. Δυστυχώς, όμως, αντί να τους ελέγχουμε, τους ενθαρρύνουμε ώστε να αυξάνονται και να πληθύνονται». Παρόλα αυτά, όπως αναφέρει, το Δημοτικό Συμβούλιο Λεμεσού, βρίσκεται «σε πλήρη άρνηση ή/και αγνοεί εσκεμμένα το πρόβλημα με τα σπρέι και τα απόβλητα στο καρναβάλι. Δεν συντονίζεται με τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα για λύσεις, δεν οργανώνει συστήματα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, δεν παρέχει κάδους, δεν συμβουλεύει τον κόσμο να τους χρησιμοποιεί, και δεν αναγνωρίζει τις εκάστοτε προσπάθειες για ανακύκλωση… Θεωρεί ότι εφόσον μπορεί να καθαρίσει γρήγορα, οι ευθύνες του τελειώνουν εκεί».

Η απάντηση του πρώην υπουργού Γεωργίας και η συζήτηση που ανοίγει στη Βουλή

Για το ζήτημα που προκύπτει, αναφέρθηκαν, ουκ ολίγες φορές και μέλη του Κινήματος των Οικολόγων. Μάλιστα το 2023, ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής και βουλευτής των Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, έθεσε σειρά σχετικών ερωτημάτων προς τον πρώην υπουργό Γεωργίας, Πέτρο Ξενοφώντος, έπειτα από έκθεση που έλαβε από περιβαλλοντική, μη κερδοσκοπική οργάνωση αναφορικά με την ανεξέλεγκτη διάθεση αερολυμάτων (sprays).

Συγκεκριμένα ο κ. Θεόπεμπτου, αφού κάνει αναφορά στους λόγους για τους οποίους τα εν λόγω προϊόντα, είναι επικίνδυνα για τους πολίτες και το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα ότι πρόκειται για προϊόντα που συμβάλλουν στην κακή ποιότητα του αέρα και ειδικότερα στα υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης σωματιδίων ΡΜ10 και για προϊόντα που προκαλούν ερεθισμό της αναπνευστικής οδού, του δέρματος και των ματιών, και άλλα, έθεσε προς τον κ. Ξενοφώντος τα εξής ερωτήματα:

*Δεδομένου ότι ορισμένες από τις εταιρείες εισαγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων δεν είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο της Green Dot, ώστε να καταβάλλουν την οικονομική τους αντιστοιχία για τη συλλογή και την ανακύκλωση των συσκευασιών τους, διασφαλίζεται με άλλη μέθοδο η ευθυγράμμισή τους με τη Διευρυμένη Ευθύνη του Παραγωγού για τα απόβλητα; Είναι αποτελεσματική;

*Τι επιπτώσεις δύναται να έχει στο περιβάλλον (π.χ. ποιότητα αέρα, εδάφους, υπόγειων υδάτων) η μη ελεγχόμενη απόρριψη των παραπροϊόντων που προκύπτουν από τη χρήση των συγκεκριμένων αερολυμάτων; Υπάρχει ενδεικνυόμενη μέθοδος απόρριψης των υποπροϊόντων αυτών;

Η απάντηση του τότε υπουργού, σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου δεν ήταν η αναμενόμενη, αφού άφησε να νοηθεί πως η κατάσταση ήταν υπό έλεγχο. Άλλωστε, για αυτό τον λόγο βρεθήκαμε και φέτος το ίδιο έργο θεατός. Στην απαντητική του επιστολή, λοιπόν, ο κ. Ξενοφώντος, σχετικά με τις εταιρείες που δεν είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο της Green Dot και εισάγουν προϊόντα αερολυμάτων αφρού και άλλα, είπε πως «υπάρχει συνεργασία και τακτική επικοινωνία με το σύστημα της Green Dot Cyprus. Το σύστημα ενημερώνει το Τμήμα Περιβάλλοντος με καταλόγους ονομάτων εταιρειών που δεν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία σε ό,τι αφορά στην εγγραφή τους και ακολούθως, το Τμήμα Περιβάλλοντος αποστέλλει σχετική επιστολή σύστασης στους υπόχρεους, πληροφορώντας τους για τις υποχρεώσεις τους και δίνοντάς τους χρονικό περιθώριο προς συμμόρφωση. Επιπλέον, στις περισσότερες των περιπτώσεων υπάρχει και τηλεφωνική επαφή με τον υπόχρεο (…)».

Σημείωσε επίσης πως, «το συλλογικό σύστημα της Green Dot συμμετέχει με ειδικές δράσεις σε εκδηλώσεις όπως μαραθώνιους, καρναβάλια κ.λπ. για αύξηση της συλλογής και διαχείρισης των αποβλήτων πλαστικού, αλουμινίου και χαρτιού. Σημειώνεται δε ότι, ακόμη και όταν δεν γίνεται συλλογή τους στην πηγή, τότε αυτά καταλήγουν μαζί με τα δημοτικά απόβλητα στις εγκαταστάσεις διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων (ΟΕΔΑ)».

Όσον αφορά στις επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρουν τα προιόντα αυτά στο περιβάλλον, ο κ. Ξενοφώντος απάντησε πως, η μη ελεγχόμενη απόρριψη των παραπροϊόντων που προκύπτουν από τη χρήση των συγκεκριμένων αερολυμάτων, πιθανόν να προκαλεί επιπτώσεις στο περιβάλλον (αέρα, έδαφος, νερά), για τις οποίες, στο παρόν στάδιο, δεν υπάρχει οποιαδήποτε συγκεκριμένη πληροφόρηση. Ωστόσο, η χρήση τους είναι επιτρεπτή και ρυθμίζεται μέσα από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 (REACH), η εφαρμογή του οποίου εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας.

«Για τις διάχυτες εκλύσεις και τα απόβλητα που προκύπτουν και συγκεντρώνονται από τους Δήμους, θα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω το θέμα της διαχείρισής τους, σε συνεργασία με τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για τις συσκευασίες αποβλήτων με υπόλειμμα θα συζητηθεί το θέμα περαιτέρω με το συλλογικό σύστημα της Green Dot για ξεχωριστή συλλογή και διάθεσή τους, όπως με παρόμοιο τρόπο εφαρμόζεται και η διαχείριση των συσκευασιών φυτοφαρμάκων», απάντησε.

Εξ αφορμής του γεγονότος ότι ακόμη και κατά τη φετινή χρονιά παρουσιάστηκαν τόνοι σκουπιδιών, ενώ υπήρξαν και παράπονα από πολίτες για τα σπρέι αφρού, αλλά και το ότι η απάντηση του τότε υπουργού δεν ήταν ικανοποιητική, ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος ενέγραψε το θέμα προς συζήτηση με σκοπό να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις από τους άμεσα εμπλεκόμενους, καθώς και από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

«Συναντήθηκα με ειδικό που έχει γνώσεις για τα επικίνδυνα χημικά, μιας και κατά την περσινή χρονιά είχα γίνει δέκτης δεκάδων παραπόνων από πολίτες. Η ειδικός λοιπόν, επιβεβαίωσε πως τα σπρέι αφρού περιέχουν χημικά, τα οποία είναι επικίνδυνα για την υγεία των ανθρώπων, το περιβάλλον και άλλα», είπε μεταξύ άλλων, μιλώντας στη CITY ο κ. Θεοπέμπτου και σημείωσε πως, «υπάρχει νόμος, ο οποίος αναφέρει ρητά πως εκείνος που ρυπαίνει το περιβάλλον, πρέπει να αναλάβει τα έξοδα καθαρισμού. Επίσης είναι εν τέλει νόμιμα όλα αυτά που κυκλοφορούν στο παζάρι;».

«Όταν έθεσα πριν από έναν χρόνο αυτά τα ερωτήματα στον πρώην υπουργό, η απάντηση δεν ήταν ικανοποιητική και το θέμα θα προσπαθήσουμε το συντομότερο θα συζητηθεί στη Βουλή, στην οποία θα κληθεί να παραστεί η νέα υπουργός Γεωργίας», είπε.