Για πρώτη φορά εδώ και περισσότερες από τρεις δεκαετίες, η Κίνα θα πάψει να εξαιρεί τα προφυλακτικά από τον ΦΠΑ, καθώς νέα φορολογική νομοθεσία επιχειρεί να στηρίξει τα επίπεδα γεννητικότητας που υποχωρούν σταθερά.

Ο νόμος, ο οποίος εγκρίθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2024, καθορίζει εκ νέου τον κατάλογο αγαθών και υπηρεσιών που απαλλάσσονται από τον φόρο, καλύπτοντας τομείς όπως η γεωργία, οι ιατρικές υπηρεσίες και οι πολιτιστικές δραστηριότητες. Τα αντισυλληπτικά προϊόντα δεν περιλαμβάνονται πλέον, γεγονός που σημαίνει ότι από το 2026 θα επιβάλλεται σε αυτά συντελεστής ΦΠΑ 13%.

Η αλλαγή αποτελεί σαφή ανατροπή της μέχρι πρότινος πολιτικής αυστηρού οικογενειακού προγραμματισμού, η οποία για δεκαετίες στόχευε στον περιορισμό της γεννητικότητας.

Κίνα: Δημογραφική πίεση μετά από δεκαετίες περιοριστικών πολιτικών

Η απόφαση λαμβάνεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρή δημογραφική κρίση. Η γεννητικότητα υποχωρεί σταθερά από τη δεκαετία του 1980 και η πτώση αυτή επιταχύνθηκε από την πολιτική του ενός παιδιού (1979–2015), με το ποσοστό να φθάνει το 2024 τις 6,77 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους.

Η πολιτική του ενός παιδιού περιόριζε τα περισσότερα νοικοκυριά σε έναν απόγονο, μέσω προστίμων, περιορισμών και ελέγχων στους χώρους εργασίας. Το κράτος προωθούσε την ευρεία χρήση αντισυλληπτικών και στειρώσεων με το επιχείρημα ότι οι διαθέσιμοι πόροι δεν επαρκούσαν για να καλύψουν έναν αυξανόμενο πληθυσμό.

Οι πρακτικές αυτές μπορεί να περιόρισαν τις γεννήσεις, αλλά άφησαν πίσω τους βαθιές δημογραφικές στρεβλώσεις, από τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και την ταχεία γήρανση του πληθυσμού έως την έντονη ανισορροπία των φύλων, αποτέλεσμα της διαχρονικής προτίμησης για αγόρια.

Το 2023, ο δείκτης γονιμότητας είχε πέσει στο 1 παιδί ανά γυναίκα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, σχεδόν το μισό του επιπέδου αντικατάστασης γενεών (2,1).

Οικονομικές συνέπειες και ανησυχίες για τη δημόσια υγεία

Η οικονομική άνοδος της Κίνας από τη δεκαετία του 1980 βασίστηκε σε ένα μεγάλο και νεανικό εργατικό δυναμικό, που επέτρεψε την εκτόξευση της βιομηχανικής παραγωγής και των εξαγωγών. Εάν η μείωση του ενεργού πληθυσμού συνεχιστεί, εκτιμάται ότι θα καταστεί δυσκολότερη η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και η στήριξη ενός ολοένα και πιο ηλικιωμένου πληθυσμού τις επόμενες δεκαετίες.

Παράλληλα, η επιβολή ΦΠΑ στα αντισυλληπτικά προκαλεί ανησυχίες για την εξάπλωση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, καθώς η πρόσβαση σε προφυλακτικά ενδέχεται να γίνει πιο δαπανηρή. Άλλοι αναλυτές επισημαίνουν ότι η φορολογική αλλαγή δεν αντιμετωπίζει το βασικό πρόβλημα: το υψηλό κόστος ανατροφής παιδιών στην Κίνα.

Σύμφωνα με μελέτη του YuWa Population Research Institute το 2024, το μέσο κόστος ανατροφής ενός παιδιού έως την ηλικία των 18 ετών ανέρχεται σε 538.000 γουάν (περίπου 65.500 ευρώ), καθιστώντας την Κίνα μια από τις πιο ακριβές χώρες διεθνώς για τους γονείς.

Με πληροφορίες από Euronews