Οι Ταλιμπάν κατέλαβαν για δεύτερη φορά την εξουσία στο Αφγανιστάν το 2021. Έκτοτε, έχουν εδραιώσει τον απόλυτο έλεγχό τους, αποκλείοντας γυναίκες και κορίτσια από τη δημόσια ζωή, εξαλείφοντας την εσωτερική διαφωνία και αποκτώντας την πρώτη τους επίσημη αναγνώριση από μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ - τη Ρωσία.

Παρά την αυταρχική διακυβέρνηση μέσω διαταγμάτων, οι Αφγανοί αντιμετωπίζουν προκλήσεις που δεν λύνονται μόνο με ιδεολογία: κλιματική αλλαγή, πληθυσμιακή έκρηξη και σοβαρές περικοπές στη διεθνή βοήθεια δοκιμάζουν την ικανότητα των Ταλιμπάν όχι μόνο να κυβερνούν, αλλά και να ηγούνται. Ωστόσο, η υποβάθμιση της θέσης των γυναικών, ο αποκλεισμός τους από την εκπαίδευση και τη δημόσια ζωή είναι εξαιρετικά ανησυχητικός: Μια γάτα έχει περισσότερες ελευθερίες από μια γυναίκα στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, είχε δηλώσει η Μέριλ Στριπ τον Σεπτέμβριο του 2024.

Ακολουθούν πέντε σημεία-κλειδιά για την τρέχουσα κατάσταση στο Αφγανιστάν λόγω Ταλιμπάν:

Ο ανώτατος ηγέτης εδραιώνει την εξουσία του

Ο Χιμπατουλάχ Αχούντζαντα, από την Κανταχάρ, ηγείται των Ταλιμπάν από το 2016, οδηγώντας τους από την εξέγερση στην εξουσία. Κεντρικό στοιχείο του οράματός του ήταν η εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού συστήματος, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την επικύρωση του «Νόμου περί Διάδοσης της Αρετής και Πρόληψης της Φαυλότητας» το 2023, που ρυθμίζει ακόμη και τις κοινωνικές σχέσεις.

Τον Ιούνιο, τόνισε πως η τήρηση των εντολών της ηγεσίας είναι υποχρεωτική για όλους. Υπουργοί και αξιωματούχοι έχουν φτάσει στο σημείο να χαρακτηρίζουν την κριτική εις βάρος του ως «βλασφημία».

Οι εσωτερικές διαφορές μένουν στο παρασκήνιο

Παρά την ύπαρξη στελεχών που ζητούσαν χαλάρωση των περιορισμών κατά των γυναικών για να βελτιωθεί η διεθνής εικόνα της χώρας, ο Αχούντζαντα έχει αντισταθεί σε κάθε αλλαγή. Οι ισχυροί παίκτες του κινήματος, όπως ο υπουργός Εσωτερικών Σιρατζουντίν Χακάνι, έχουν περιοριστεί, ενώ ο ίδιος ο ηγέτης έχει αναλάβει άμεσο έλεγχο στον στρατιωτικό εξοπλισμό, παραμερίζοντας υπουργεία.

Καμία βελτίωση για τις γυναίκες και τα κορίτσια

Η αναγνώριση από τη Ρωσία ερμηνεύεται από ακτιβιστές ως επικίνδυνο μήνυμα: ότι οι Ταλιμπάν μπορούν να συνεχίσουν τις καταπατήσεις των δικαιωμάτων των γυναικών χωρίς συνέπειες. Παρά την καταστολή των δημόσιων διαμαρτυριών, η αντίσταση παραμένει υπόγεια, με πολλές γυναίκες να ζουν με την ελπίδα ότι το καθεστώς αυτό δεν θα διαρκέσει για πάντα.

Περιφερειακές σχέσεις βασισμένες σε συμφέροντα

Οι σχέσεις των Ταλιμπάν με τις γειτονικές χώρες καθορίζονται από πρακτικά ζητήματα – σύνορα, διαμετακόμιση, ασφάλεια – και όχι από κοινές αξίες. Παρά τη «μη αναγνώριση» που διακηρύσσει η Δύση, οι περιφερειακές επαφές και η διπλωματική εμπλοκή αυξάνονται, οδηγώντας σε μια de facto ομαλοποίηση του καθεστώτος.

Η πραγματική δοκιμασία είναι μπροστά

Η διακοπή της επείγουσας βοήθειας από τις ΗΠΑ, που ήταν ο μεγαλύτερος δωρητής, και οι περικοπές χρηματοδότησης των ΜΚΟ απειλούν την ήδη εύθραυστη οικονομία. Η αύξηση του πληθυσμού - που αναμένεται να φτάσει τα 76,88 εκατομμύρια έως το 2050 - σε συνδυασμό με την ανεργία και τις μαζικές απελάσεις από γειτονικές χώρες, θα δοκιμάσει την αντοχή του συστήματος.

ΠΗΓΗ: LIFO