Είναι και κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι ενώ τα έχουν κατακτήσει όλα, έχουν πανηγυρίσει όλα τα όνειρά τους και έχουν φτάσει στην κορυφή του επαγγελματικού τους Έβερεστ, διακατέχονται ακόμη από ενθουσιασμό μικρού παιδιού. Αυτό ήταν εμφανές και διάχυτο κατά την διάρκεια της τηλεφωνικής μας συνομιλίας με τον Alexandre Desplat, ειδικά όταν αναφερόταν στο «Shape of water» αλλά και στην ελληνική καταγωγή του.

Χθες (Τρίτη 23/1), το «Shape of Water» κέρδισε 13 υποψηφιότητες για το πολυπόθητο βραβείο της Αμερικάνικης Ακαδημίας Κινηματογράφου, τις περισσότερες από κάθε άλλη ταινία φέτος. Η μια για έναν εκ των κορυφαίων μουσικών της εποχής μας, για τον Desplat και τη μουσική του επένδυση στην ταινία του Del Toro. Αναμενόμενο μεν -ο Desplat είχε μόλις κερδίσει μέρες πριν και την Χρυσή Σφαίρα- πολύ σημαντικό δε.

Ο Desplat είναι πολύ πιθανόν ο Έλληνας με τις περισσότερες υποψηφιότητες

όλων των εποχών, σε τέτοιου βεληνεκούς βραβεία. Μετρά ένα Όσκαρ, για το «The Grand Budapest Hotel» (και 8 -πια- υποψηφιότητες), 2 χρυσές σφαίρες (και άλλες 5 υποψηφιότητες), 2 Grammy (και άλλες 4 υποψηφιότητες) και 2 BAFTA (και άλλες 5 υποψηφιότητες).

 

Έχει δώσει μουσική πνοή με το ταλέντο του σε ταινίες όπως «Harry Potter and the Deathly Hallows» -Part 1 και Part 2-, «The Twilight Saga: New Moon», «The King's Speech», «The Danish Girl», «Moonrise Kingdom», «Argo», «Rise of the Guardians», «Zero Dark Thirty», «Godzilla, The Imitation Game», «The Curious Case of Benjamin Button», «The Golden Compass», «Fantastic Mr. Fox», «The Queen» και «Unbroken».

O Alexandre Desplat μιλά αποκλειστικά στη CΙΤΥ. Και αξίζει να διαβάσεις κάθε λέξη. Εμείς, πάλι, του ευχόμαστε να φύγει στις 4 Μαρτίου με το δεύτερο δικό του Όσκαρ από το Dolby Theatre του Λος Άντζελες.

Δεν θέλω η μουσική να επιβάλλεται, να επιδιώκει να επιδεικνύεται. Δεν πρέπει ποτέ η μουσική να επισκιάζει τη σκηνή, τους ηθοποιούς, τα συναισθήματα. Είμαι οπαδός της φιλοσοφίας «Less is more».

Σε μια ταινία που οι 2 πρωταγωνιστές δεν έχουν φωνή, πόσο μεγαλύτερη σημασία αποκτά η μουσική;

Οι 2 πρωταγωνιστές δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με λόγια, γι' αυτό και η μουσική μετατρέπεται αυτόματα σε εργαλείο για να μπορέσουν να το επιτύχουν. Αλλά δεν είναι μόνο η σιωπή. Το άλλο σημαντικό στοιχείο της ταινίας είναι το νερό. Είναι τα χρώματα, τα συναισθήματα, είναι το μέρος στο οποίο η Ελάιζα συνεχώς επιστρέφει και εκεί που βρίσκεται το αιχμαλωτισμένο ον…

Και τι σας ενέπνευσε να τα αποτυπώσετε όλα αυτά;

Όλα είναι στο πανί, όλα είναι στην ταινία. Κάθε στοιχείο το οποίο εμπνεύστηκε ο Γκιλιέρμο είναι τόσο όμορφο, τόσο έξυπνο και όλα αλληλοσυνδέονται. Τα χρώματα, η συμμετρία των σκηνών και φυσικά οι ηθοποιοί! Είναι όλοι τόσο καλοί και τόσο άψογα σκηνοθετημένοι που κάνει τη ζωή μου ευκολότερη. Το μόνο που κάνω είναι να τους ακούσω, να βρω το δρόμο μου ανάμεσα στις γραμμές της ταινίας και να τονίσω τα αισθήματα των πρωταγωνιστών.

Νιώθω πολύ περήφανος. Έχω πια κι ένα σπίτι στην Ελλάδα, στις Κυκλάδες. Πάντα το όνειρό μου ήταν να αποκτήσω ένα σπίτι από το οποίο η μητέρα μου θα μπορεί να βλέπει το Αιγαίο και να απολαμβάνουμε το ηλιοβασίλεμα. Ευτυχώς, το βρήκα!

Τι απολαύσατε περισσότερο γράφοντας μουσική για το «Shape of water»;

Ξέρεις, σε κάθε ταινία αναρωτιέμαι τι ήχους θα δημιουργήσω για να είναι ο κάθε ένας από αυτούς σαν ένα έργο τέχνης. Σ’ αυτήν την ταινία, προσπαθώντας να αποτυπώσω το νερό και τη σιωπή, η ενορχήστρωση είναι σχετικά παράξενη, καθόλου κοινότυπη. Αποτελείται από 12 φλάουτα μόνο, άρπα, σφυρίχτρες, ακορντεόν και όλοι αυτοί οι ήχοι δημιουργούν μια ατμόσφαιρα που ανήκει μόνο στο «Shape of water». Για μένα, το να ενορχηστρώνω για μια ταινία είναι το ίδιο σημαντικό με το να συνθέσω γι’ αυτήν. Το να επιλέξω τα σωστά όργανα, ποια ομάδα οργάνων θα παίξει την μουσική… Μάλιστα, πολλές φορές είναι αυτό που αναδεικνύει μια μελωδία, γι’ αυτό και πάντα απολαμβάνω να πειραματίζομαι με αυτό.

Μιλώντας γι’ αυτό, ο ενθουσιασμός σας είναι έκδηλος. Ισχύει αυτό για κάθε ταινία στην οποία γράφετε;

Σχεδόν πάντα, ναι. Θέλω η μουσική να αποκαλύπτει όλα όσα δεν βλέπεις στην οθόνη και να μεγιστοποιεί αυτά που βλέπεις. Στο τέλος της μέρας, αυτό που θέλω να κάνω είναι να προσθέσω στην ταινία ένα στοιχείο, κάτι που πιθανόν μέχρι εκείνη τη στιγμή να απουσιάζει.

Πόσο λεπτή είναι η γραμμή του να επισκιάσει η μουσική την ταινία;

Αυτό δεν μ’ αρέσει. Δεν θέλω η μουσική να επιβάλλεται, να επιδιώκει να επιδεικνύεται. Υπάρχουν ταινίες, αναλόγως και του είδους π.χ. επιστημονικής φαντασίας και δράσης, που η μουσική έχει τη δυνατότητα να παίζει πιο δυνατά, να είναι λίγο πιο υπερβολική απ’ ότι συνήθως. Αλλά ταινίες σαν το  «Shape of Water», είναι τόσο… ντελικάτες, με ευαισθησίες. Και γενικά, θέλω η μουσική να είναι λες και είναι κομμάτι του σκηνικού. Ξέρεις, δούλεψα πολύ σε θεατρικές παραγωγές και έμαθα να ακούω τους ηθοποιούς και να περάσω χρόνο μαζί τους στο σετ. Δεν πρέπει ποτέ η μουσική να επισκιάζει τη σκηνή, τους ηθοποιούς, τα συναισθήματα. Είμαι οπαδός της φιλοσοφίας «Less is more».

Τι σας οδήγησε να επιλέξετε τον κινηματογράφο ως το μέσο έκφρασης της μουσικής σας;

Η εκπαίδευση μου και η μουσική μου παιδεία είναι κλασσική, ενώ πάντα έπαιζα αφρικανική μουσική, βραζιλιάνικη μουσική, jazz… Δεν μου άρεσε ποτέ η ποπ. Δεν είχα ποτέ την επιθυμία να γράψω ποπ μουσική αλλά ούτε και κλασσική μουσική. Και πολύ νωρίς στη ζωή μου άρχισα να ανακαλύπτω το πάθος μου για τον κινηματογράφο. Και ήθελα να συνδυάσω αυτό το πάθος με τη μουσική. Έβλεπα ταινίες, άκουγα τη μουσική τους και έτσι ανακάλυψα έναν μεγάλο κόσμο, έναν κόσμο εξαιρετικών συνθετών που έγραφαν για ταινίες και αφοσιώθηκαν στην έβδομη τέχνη. Μ’ αρέσει η ιδέα του ν’ ανήκω σε αυτή την κολεκτίβα καλλιτεχνών, φυσικά έχει και αυτό τους περιορισμούς του αλλά έχεις ταυτόχρονα και μια ελευθερία γιατί μπορείς να κάνει ό,τι θες με ένα soundtrack. Δεν παίζεις επί σκηνής, το ηχογραφείς, μπορείς να κάνεις ό,τι θες, όλα είναι πιθανά.

Αρκετοί δεν ήξεραν τις ελληνικές σας καταβολές μέχρι και τις φετινές Χρυσές Σφαίρες! Πόσο επηρέασε η ελληνική σας καταγωγή τη μουσική σας;

Το είχα αναφέρει και στα Όσκαρ, είχα ευχαριστήσει την Ελληνίδα μητέρα μου, αλλά ο μεταφραστής άκουσε «ευχαριστώ την γιαγιά μου» γι’ αυτό και δημιουργήθηκε αρκετή σύγχυση. Ξέρεις, όταν ήμουν 13-14 χρονών επισκεπτόμουν συνεχώς την Ελλάδα, έμενα στα ξαδέρφια μου και στη γιαγιά μου και αυτό «δυνάμωσε» τις ελληνικές ρίζες μου. Είχα αρκετούς φίλους και άκουγα τα τραγούδια του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Τσιτσάνη, του Βαμβακάρη, όλων αυτών των μεγάλων συνθετών, άκουγα ρεμπέτικο… Μέχρι και σήμερα ακούω ρεμπέτικο και όλες αυτές οι μουσικές είναι κληρονομιά μου, τις ακούω συχνά, ακόμη και σήμερα.

Πως είναι να είσαι ο Έλληνας με τις περισσότερες υποψηφιότητες σε μεγάλα βραβεία;

Νιώθω πολύ περήφανος. Έχω πια κι ένα σπίτι στην Ελλάδα, στις Κυκλάδες, αυτό ήτανε πάντα το όνειρο μου. Μικρός πηγαίναμε στις θείες μου, στο Παλαιό Φάληρο, στο Λαγονήσι, στην Ικαρία, τα καλοκαίρια, αλλά δεν είχαμε δικό μας μέρος και το όνειρο μου ήταν να αποκτήσω μια μέρα ένα σπίτι από το οποίο η μητέρα μου θα μπορεί να βλέπει το Αιγαίο και να απολαμβάνουμε το ηλιοβασίλεμα. Ευτυχώς, το βρήκα!

Η γυναίκα μου δεν είναι μόνο φανταστική σύζυγος αλλά και η καλύτερη μουσικός που γνώρισα στη ζωή μου.

Έχετε πολλές αναμνήσεις από την Ελλάδα! Ποιο είναι το ποιο… «ελληνικό» χαρακτηριστικό σας;

Το προφίλ μου (γέλια)! Όχι, όχι, η υπομονή! Έχω πολλή υπομονή αλλά ταυτόχρονα είμαι ατίθασο πνεύμα. Και γεμάτος ζωή, όπως όλοι οι Έλληνες! Είμαι επίσης πολύ φιλόξενος, είναι κάτι που έμαθα από την οικογένειά μου. Κάθε φορά που βλέπω έναν ξένο να έχει χάσει το δρόμο του ή να θέλει βοήθεια, θυμάμαι με πόση καλοσύνη φερόντουσαν οι δικοί μου στους ξένους αλλά και οι Έλληνες σ’ εμένα. Πάντα έλεγα πως είμαι μισός Έλληνας. Και ο μισός Έλληνας είναι Έλληνας.

Έχετε πραγματοποιήσει τόσα από τα όνειρα σας, όνειρα που άλλοι σχεδόν δεν τολμούν καν να ονειρευτούν. Τι χρειάζεται για να τα κατακτήσεις; Τύχη, σκληρή δουλειά, επιμονή, πείρα, ρίσκο, είναι το timing, τι;

Ξέρεις, όσο προχωρώ αντιλαμβάνομαι πως έχει περισσότερο να κάνει με όσα έκανα λάθος αντί σωστά. Το να μπορείς και να πιστεύεις ότι μπορείς να ανέβεις όταν έχεις πέσει. Είχα και εγώ τα θέματα μου, έκανα τα λάθη μου. Αλλά είναι όλα αυτά, τύχη, δουλειά, επιμονή, άνθρωποι που ήταν γενναιόδωροι και καλοί μαζί μου. Ήμουν τυχερός να τους γνωρίσω τη σωστή στιγμή και να πιστέψουν σε εμένα, μου έδωσαν τις σωστές συμβουλές που μου επέτρεψαν να προχωρήσω. Η γνωριμία μου με την γυναίκα μου επίσης είναι ένα από αυτά, δεν είναι μόνο φανταστική σύζυγος αλλά είναι και η καλύτερη μουσικός που γνώρισα στη ζωή μου. Μου έμαθε τόσα για μουσική, για σύνθεση, για συγχορδίες, για το πως να χειρίζεσαι τους μουσικούς σε μια ορχήστρα, αφού κι αυτή έχει αρκετή πείρα σε αυτό. Τα μοιράστηκε όλα αυτά μαζί μου και σε αυτήν χρωστώ τα περισσότερα.

Είναι όλοι τόσο καλοί και τόσο άψογα σκηνοθετημένοι που κάνει τη ζωή μου ευκολότερη. Το μόνο που κάνω είναι να τους ακούσω, να βρω το δρόμο μου ανάμεσα στις γραμμές της ταινίας και να τονίσω τα αισθήματα των πρωταγωνιστών.

Υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Έχοντας πραγματοποιήσει πολλά όνειρα, από πού αντλείτε θέληση για να καταφέρετε ένα ακόμη;

Το να μπορώ να δίνω έμπνευση μέσα από τις ιστορίες. Ο κινηματογράφος είναι ιστορίες και αυτό ήταν που με οδήγησε κι εμένα σε αυτόν. Το να θέλω να τις διηγηθώ μουσικά και να εμπνέω κι άλλους μέσα από αυτόν.

Στα Όσκαρ είχα ευχαριστήσει την Ελληνίδα μητέρα μου, αλλά ο μεταφραστής άκουσε «ευχαριστώ τη γιαγιά μου» γι’ αυτό και δημιουργήθηκε αρκετή σύγχυση.

Μόλις κερδίσατε την Χρυσή Σφαίρα και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ είναι πολύ πιθανή*, ίσως και το ίδιο το αγαλματίδιο. Αν θα μπορούσατε να ντύσετε μουσικά εκείνα τα 5 δευτερόλεπτα, που βλέπουμε τον φάκελο να ανοίγει, ποιον ήχο θα χρησιμοποιούσατε;

Η σιωπή! Είχα ετοιμάσει ομιλία και όταν ανέβηκα στη σκηνή, μπροστά σε όλα αυτά τα μεγάλα ταλέντα, την Μέριλ Στριπ, την Μπάρμπρα Στρέιζαντ, τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, τον Τομ Χανκς, έχασα τα λόγια μου! Έκανα ένα αστείο για την Χρυσή Σφαίρα που έμοιαζε διαφορετική σε σχέση με την προηγούμενη, που κέρδισα, άλλο βάρος άλλο χρώμα, αλλά αυτό με βοήθησε να ευχαριστήσω τους δικούς μου ανθρώπους. Μου πήρε λίγα δευτερόλεπτα να συνέλθω!

*Ο Alexandre Desplat μίλησε στον Γιάννη Πέτεβη μόλις μερικές ώρες πριν την ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων για τα Όσκαρ.