Γύρω στο ’54, μια Λεμεσιανή αποφασίζει να δωρίσει στον Δημοτικό Κήπο μια μαϊμού, την οποία είχε ως κατοικίδιο. Λίγο αργότερα, ένας Αμερικανός αξιωματικός από την Σιγκαπούρη, κάνει δωρεά τον μοναδικό ελέφαντα που φιλοξενήθηκε στον κήπο, την Τζούλη. Και κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία του Ζωολογικού Κήπου, που ήταν και παραμένει σήμα κατατεθέν για την πόλη της Λεμεσού. Από τον Ανδρέα Κάτσιη.
Δύο χρόνια μετά την μεγάλη ανακαίνιση του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού, το Διοικητικό Προσωπικό και ο Δήμος Λεμεσού γιορτάζουν την επιτυχία μιας προσπάθειας που κατακρίθηκε από πολλούς αλλά τελικά απέδειξε πώς η επιμονή και η υπομονή άξιζε τον κόπο.
Με αφορμή τους εορτασμούς για τα 2α γενέθλια του «καινούργιου» ζωολογικού κήπου, η City βρέθηκε στον αναγεννημένο ζωολογικό κήπο κάνοντας μια βόλτα… στο παρελθόν, κάπου εκεί που γεννήθηκε και υλοποιήθηκε αυτή η ιδέα.
Ο Δρ. Λάμπρος Λάμπρου, διευθυντής και υπεύθυνος του χώρου, είναι ένας άνθρωπος με πάθος και πολλή αγάπη για τα ζώα και τον ζωολογικό κήπο. Στη Λεμεσό βρέθηκε πριν 25 χρόνια, όταν ο τότε δήμαρχος, τον κάλεσε για να βοηθήσει στην πρώτη γέννα λιονταριών. Από τότε δόθηκε ολοκληρωτικά σε αυτό το έργο και μέχρι σήμερα διαθέτει το ίδιο πάθος και τον ίδιο ενθουσιασμό, όπως τότε.
Πείτε μας λίγο, πώς γεννήθηκε η ιδέα του ζωολογικού κήπου, πότε υλοποιήθηκε;
Ενώ ο Δημοτικός Κήπος Λεμεσού, άρχισε να δημιουργείται γύρω στο 1909, για πολλά χρόνια, τα μόνα ζώα που φιλοξενούσε ήταν μερικά πουλιά. Γύρω στο 1954 μια Λεμεσιανή αποφασίζει να δωρίσει στον Δημοτικό Κήπο, μια μαϊμού, την οποία είχε ως κατοικίδιο. Την πράξη της ακολούθησαν και άλλοι πολίτες κι έτσι, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο αριθμός των ζώων πολλαπλασιάστηκε από τις δωρεές.
Ο μοναδικός ελέφαντας για παράδειγμα που φιλοξενήθηκε στον κήπο, η Τζούλη, ήταν δωρεά ενός Αμερικανού αξιωματικού από την Σιγκαπούρη. Τα ζώα εκτίθονταν στο κοινό και υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση, ο κόσμος έδειχνε τεράστιο ενδιαφέρον για αυτά τα παράξενα πλάσματα. Το 1956 λοιπόν ο τότε δήμαρχος Κώστας Παρτασίδης, αποφασίζει να δημιουργήσει το Τμήμα Ζωολογικού Κήπου, το οποίο θα φιλοξενούσε τα ζώα, μόνιμα πλέον.
Μια πρωτοποριακή ιδέα, που είχε κάνει αίσθηση, τότε σε ολόκληρη την Κύπρο. Οι εφημερίδες και τα μέσα της εποχής, εκθείαζαν αυτή την απόφαση, ενώ καλούσαν τον κόσμο, να στηρίξει την προσπάθεια και να βοηθήσει όπως μπορεί. Οι επισκέπτες έρχονταν έφευγαν εντυπωσιασμένοι γιατί έβλεπαν από κοντά ζώα που για πρώτα φορά είχαν την ευκαιρία να δουν.
Παρόλα αυτά η έλλειψη γνώσης, πείρας και επαγγελματισμού σε τέτοιου είδους έργα, αποτέλεσε τροχοπέδη στην εξέλιξη του Ζ.Κ. Τα ζώα για πολλά χρόνια, ήταν εγκλωβισμένα σε κλουβιά από μέταλλο και μπετόν. Ενώ η διαμόρφωση, ήταν αντιαισθητική και απόμακρη για τον επισκέπτη. Ο Ζ.Κ. έπεσε σε μαρασμό, ενώ οι πολίτες άρχισαν να τον θεωρούν πρόβλημα και ενόχληση.
«Βελτιωτικά έργα γίνονταν συνεχώς, κάθε τόσο οι τοπικές αρχές αποφάσιζαν να προσθέσουν κάτι, να αλλάξουν κάτι άλλο. Εντούτοις, τίποτα ουσιαστικό δεν γινόταν. Αντίθετα, για πολλές δεκαετίες ο Ζωολογικός Κήπος, έμοιαζε με μια καλοφτιαγμένη φυλακή για εγκληματίες, μόνο που οι κρατούμενοι ήταν τα ζώα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Λάμπρου.
Για πολλά χρόνια, γίνονταν προσπάθειες για μεταφορά του Ζωολογικού Κήπου, σε άλλη περιοχή της Λεμεσού, όπου πλέον θα γινόταν ένα μεγάλο εθνικό πάρκο αντίστοιχο των ευρωπαϊκών. Γιατί ναυάγησε αυτή η ιδέα;
Η ιδέα αυτή δεν ναυάγησε, προσκρούει συνέχεια σε σκοπέλους, αλλά εγώ πιστεύω και επιμένω στην υλοποίηση της. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, εγώ μαζί με τον πολεοδόμο-αρχιτέκτονα Μιχάλη Ιακωβίδη μεταβήκαμε στο εξωτερικό, σε χώρες της Ευρώπης, με εντολή του τότε δημάρχου Αντώνη Χατζηπάυλου, για να δούμε πώς λειτουργούν εκεί οι αντίστοιχοι ζωολογικοί κήποι. Πήραμε ιδέες, ενημερωθήκαμε για την ορθή σχεδίαση και λειτουργία ενός τέτοιου έργου και επιστρέψαμε πίσω για την πρώτη ουσιαστική ανακαίνιση του Ζ.Κ. Κάπου εκεί έγιναν και οι πρώτες ενέργειες για μεταφορά του, σε άλλη περιοχή. Υποτίθεται πώς η ανάπλαση θα ήταν προσωρινή, έως ότου ολοκληρώνονταν οι εργασίες για το νέο εθνικό πάρκο στο δάσος των Πολεμιδιών.
Παρόλα αυτά, όπως αντιλαμβάνεσαι, το οικονομικό κόστος μιας τέτοιας προσπάθειας θα ήταν τεράστιο, αυτός ήταν και είναι ο βασικός λόγος που δεν υλοποιήθηκε ακόμα το έργο, όπως επίσης και ο φόβος για το καινούργιο, για το νέο.
Την περίοδο εκείνη ο Ζωολογικός Κήπος, βρισκόταν στην ακμή του. Φιλοξενούσε άγρια ζώα της ζούγκλας, ενώ οι συνεχείς γέννες των ζώων αποτελούσαν πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Οι εγκαταστάσεις όμως, ήταν μικρές και καταθλιπτικές. Τα ζώα δεν ευημερούσαν, ενώ η έλλειψη χώρων φιλοξενίας, ανάγκασαν το διοικητικό προσωπικό να προβεί σε στειρώσεις, ενώ πολλά από τα άγρια ζώα, δόθηκαν στο εξωτερικό για την καλύτερη φροντίδα και διαβίωση τους.
Η ανάγκη για την δημιουργία Εθνικού Ζωολογικού Πάρκου ήταν επιτακτική. Ειδικοί από το εξωτερικό, έκαναν έρευνες και μελέτες, τις οποίες παρουσίασαν σε δημοσιογραφικές διασκέψεις. Το έργο ήταν έτοιμο στα χαρτιά και το μόνο που έμενε ήταν η απόφαση από την πολιτεία για την υλοποίησή του. Η αναποφασιστικότητα όμως των αρμοδίων και η έλλειψη θέλησης, οδηγούσαν συνεχώς το έργο στο κενό.
Η σημερινή μορφή του ζωολογικού κήπου, ήταν αποτέλεσμα της πρόσφατης ανάπλασης του χώρου, μόλις δύο χρόνια πριν. Πώς πάρθηκε η απόφαση, η οποία φαντάζομαι πώς θα στοίχισε αρκετά;
Όπως σας ανέφερα, η πρώτη και ουσιαστική ανάπλαση του χώρου, έγινε μέσα της δεκαετίας του 90. Από τότε και μέχρι πρότινος, παρά τα βελτιωτικά έργα που γίνονταν κατά διαστήματα, ο ζωολογικός κήπος παρέμενε μουντός και αφιλόξενος, τόσο για τα ζώα όσο και για τους επισκέπτες. Η φθορά ήταν εμφανής και είτε που θα ανακαινιζόταν ολοκληρωτικά, είτε που θα έκλεινε. Ο σημερινός δήμαρχος, Ανδρέας Χρίστου, προς τιμήν του μαζί με το διοικητικό προσωπικό του Ζ.Κ., άρχισαν έναν αγώνα για την εξεύρεση κονδυλίων που θα κάλυπταν τις ανάγκες της ανάπλασης. Όταν αρχικά απευθυνθήκαμε στην πολιτεία, οι αντιδράσεις ήταν οι αναμενόμενες. Δυσπιστία, αδιαφορία και κωλυσιεργία. Χάρη στην επιμονή του Δημάρχου, βρέθηκαν τα χρήματα από ιδιώτες και καταφέραμε να ξαναχτίσουμε τον Ζωολογικό Κήπο.
Ο κ. Λάμπρου μαζί με το προσωπικό του Ζ.Κ. κατάφεραν με την αγάπη τους και την πίστη τους στο θεσμό, να ξανασυστήσουν τον ζωολογικό κήπο στη Λεμεσό με μια νέα μορφή, πιο προσιτή, πιο οικεία, φιλική.
«Τα υλικά που χρησιμοποιήσαμε ήταν, ξύλο, χώμα και γυαλί. Τίποτα τεχνητό, όλα φυσικά. Επεκτείναμε τους χώρους και πλέον φιλοξενούνται μικρότερα ζώα, αλλά εξίσου ενδιαφέροντα. Ο Ζ.Κ. ήταν και φροντίσαμε να παραμείνει σήμα κατατεθέν για τη Λεμεσό. Παρά τις αντίξοες συνθήκες προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό. Στην ουσία εδώ είμαστε μόνο δύο άτομα, μόνιμο προσωπικό και συντηρούμε ολόκληρες τις εγκαταστάσεις, υπάρχουν βέβαια και οι φροντιστές, αλλά όλες οι αποφάσεις και οι ενέργειες περνούν από τα δικά μας χέρια» τονίζει ο Δρ. Λάμπρου.
Πλέον ο ζωολογικός κήπος έχει αφήσει πίσω τους τις κακές μέρες και ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία. Όπως μας ανέφερε ο Δρ. Λάμπρου, ήδη περιμένουν την έλευση πιγκουΐνων από την Αφρική, ενώ είναι στα σκαριά και η δημιουργία ενός σύγχρονου ενυδρείου στον υφιστάμενου χώρο. Το Διοικητικό Προσωπικό, οργανώνει συνεχώς διαδραστικά επιμορφωτικά προγράμματα για μαθητές και ενήλικες. Ενώ τα σχέδια για επέκταση του κήπου δεν έχουν σταματήσει. Συγκεκριμένα υπάρχει πρόταση για μετατροπή ολόκληρου του Δημοτικού Κήπου σε ζωολογικό πάρκο, αφού η μεταφορά του σε άλλο χώρο είναι αρκετά δαπανηρή. Αυτό θα δώσει και την δυνατότητα φιλοξενίας μεγαλύτερων ζώων, που είναι κάτι που λείπει, από το χώρο.
Υπάρχει ενδιαφέρον από τον κόσμο, στηρίζει την προσπάθεια που κάνετε;
Το ενδιαφέρον του κόσμου είναι μεγάλο, ειδικά τα Σαββατοκύριακα, γίνεται το αδιαχώρητο. Ο κόσμος αντιλαμβάνεται πώς ο ζωολογικό κήπος είναι κάτι αξιόλογο και ταυτόχρονα διασκεδαστικό για όλη την οικογένεια. Η δημιουργία και της καφετέριας ειδικά δίνει ακόμα ένα πλεονέκτημα στο χώρο αφού τα παιδιά μπορούν να παίξουν με ασφάλεια και να δουν τα ζώα, ενώ οι γονείς ξεκουράζονται στην καφετέρια με θέα τα φλαμίνγκο και τη θάλασσα. Μάλιστα, ένας από τους στόχους μας για το άμεσο μέλλον, είναι να μετατρέψουμε τον χώρου του πάρκου σε μια όαση κυριολεκτικά. Με το σύστημα της υδρονέφωσης που θέλουμε να εφαρμόσουμε, πετυχαίνουμε την μείωση της θερμοκρασίας στον χώρο έως και 10οC, γεγονός που θα προσφέρει ένα εξαιρετικό κλίμα για τους επισκέπτες όταν έξω θα υπάρχει καύσωνας.
Happy birthday [2α γενέθλια]
Ο Ζωολογικός Κήπος Λεμεσού διοργανώνει παιδική εκδήλωση για να γιορτάσει τα 2α Γενέθλια του αλλά και την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, την Κυριακή 08 Ιουνίου, από τις 10.00 ως τη 13.00.
-Οι Φίλοι της Γης Κύπρου θα διοργανώσουν παιχνίδια για να λάβουν μέρος τα παιδιά, όπως Κυνήγι Θησαυρού (10.15 & 12.15), Παντομίμα (11.15) και Παιχνίδι «Βλέπω με τα μάτια κλειστά» (11.45). Όλα τα παιχνίδια θα έχουν περιβαλλοντικό χαρακτήρα και θα είναι δίπλα σε μια μεγάλη φουσκωτή υδρόγειο σφαίρα!
-Η CYMEPA (φίλοι της Θάλασσας) στο Εκπαιδευτικό Κέντρο του Ζωολογικού θα προβάλουν εκπαιδευτικό φιλμ 7 λεπτών με θέμα «Θάλασσα, Πηγή Ζωής» και μετά θ’ ακολουθήσει διαγωνισμός ερωτήσεων για παιδιά. Οι τυχεροί θα κερδίσουν αναμνηστικά δώρα! Ωράριο προβολής του φιλμ 10.15, 11.15 και 12.00.
-Ο οργανισμός Ανάκυκλος Περιβαλλοντική θα φτιάξει με τα παιδιά κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά και ρούχα.
-Νόστιμες μυρωδιές στον Ζωολογικό Κήπο θα φέρει ο κ Φασουλίδης ο οποίος θα μαγειρέψει σε φούρνο χρησιμοποιώντας μόνο ηλιακή ενέργεια!
-Θα υπάρχει πάγκος «Μαθαίνω να Φυτεύω» σπόρους λαχανικών και αρωματικών φυτών.
-Το Evi’s Worm Works θα συστήσει έναν εναλλακτικό τρόπο κομποστοποίησης.
-Το «Κέντρο Προβολής και Προώθησης Παραδοσιακών Προϊόντων» θα συμμετάσχει στην εκδήλωση με αρώματα και γεύσεις της Κύπρου και θα έχει προς πώληση αρωματικά φυτά, χαρουπόμελο, παστελάκι, χαλούμι, αναρή, τραχανά, γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες.
-Επίσης στον χώρο θα υπάρχει Διαγωνισμός Ζωγραφικής με θέμα «Προστατεύω το Περιβάλλον», Ζωγραφική Προσώπου (Face Painting), Πάγκος να παίξουν τα παιδιά με πλαστελίνη Play Dough και Γωνιές Παραμυθιών σε τρείς γλώσσες (Ελληνικά, Αγγλικά και Ρώσικα). Τα παραμύθια θα διαβάζονται στα παιδιά από επαγγελματίες δασκάλες.
Ένα άλλο σημαντικό γεγονός που θα ακολουθήσει τους εορτασμούς των γενεθλίων, είναι ο πολιτικός γάμος δύο ζευγαριών από την Τσεχία. Τα ζευγάρια αποφάσισαν να παντρευτούν μέσα στον χώρο του ζωολογικού πάρκου, την Παρασκευή 13/06, στις 18.00, ακολουθώντας τα παραδοσιακά κυπριακά έθιμα, ενώ θα ακολουθήσει δεξίωση στο χώρο για τους καλεσμένους.
Ο Ζωολογικός Κήπος Λεμεσού, μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτης τάξεως τουριστικό προϊόν, αλλά και μια όαση για τους ντόπιους εάν αξιοποιηθεί και προστατευθεί κατάλληλα. Η προσπάθεια που γίνεται από το υφιστάμενο προσωπικό είναι αξιέπαινη, αλλά η συμβολή της κρατικής μηχανής θεωρείται απαραίτητη.