Με έναν πολύ ιδιαίτερο και περιγραφικό τρόπο, σε βαθμό που απολαμβάνεις να την ακούς αφού αποπνέει μια απίστευτη ηρεμία, η 86χρονη σήμερα κυρία Ευδοκία μάς δείχνει αρχικά τις φωτογραφίες από το 1952, τότε που έφτιαξαν ένα πανέμορφο λευκαρίτικο τραπεζομάντηλο* και μέσω των κεντηματεμπόρων το έστειλαν στην Βασίλισσα Ελισάβετ με αφορμή την ενθρόνισή της

*Για την ιστορία να πούμε πως το συγκεκριμένο δώρο η Ελισάβετ δεν το δέχτηκε και πως σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Λευκάρων.

«Το σχέδιο που βλέπετε σε τούτο το τραπεζομάντηλο είναι κοπτό και ονομάζεται ‘ποταμός’» μας ενημερώνει. «Πρέπει να είσαι μαθηματικός για να βγάλεις το σχέδιο αυτό, αφού είναι γεωμετρικό και έτσι δεν έχεις περιθώριο λάθους».

 

Η κυρία Ευδοκία μας δείχνει με καμάρι τις φωτογραφίες με το δώρο που έφτιαξαν τότε για την Ελισάβετ

 

Πόσα χρόνια κεντάς κυρία Ευδοκία;

Από τα 6 μου. Κεντούσα ακόμα και μέσα στην τάξη. Ήμουνα σε 6τάξιο, έτσι όση ώρα ο δάσκαλος έκανε μάθημα στους υπόλοιπους, εγώ κεντούσα. Μέχρι και πριν μερικούς μήνες, πριν αρχίσει να με πονεί το χέρι μου, έκανα κέντημα κάθε μέρα, για 12 ώρες.

«Εμεγάλωσα 5 μωρά τζαι εκέντουν. Έντζαιν σαν τωρά που πασπατέφκουν το σπίτι ούλλη μέρα. Αλλά τότε είχα σπίτι μιτσίν… Τωρά που εν το χρειάζομαι, αγκονίστηκα μιάλον». Είναι τόσο συμπαθής και καλοσυνάτος άνθρωπος, που αποκλείεται να την παρεξηγήσεις ότι και να σου πει. Μάλλον θα χαμογελάσεις με την αφοπλιστική ειλικρίνειά της.

Πόσο χρόνο σας έπαιρνε να φτιάξετε ένα τραπεζομάντηλο και πόσο το χρεώνατε;

Για ένα κανονικό τραπεζομάντηλο χρειαζόμασταν 3 μήνες και κόστιζε 100-200 λίρες. Για ένα ολοκέντητο χρειαζόμασταν ένα χρόνο και η τιμή ήταν κοντά στις 3000 λίρες.

 

Σήμερα αγοράζει λευκαρίτικα κεντήματα ο κόσμος;

Κάποιοι Ρώσσοι αγοράζουν. Δυστυχώς όμως εγεμώσαν τα μαγαζιά κινέζικα κεντήματα της μηχανής.

 

Απ’ ότι μάθαμε πάντως και από την κυρία που έχει το καταστηματάκι δίπλα στην καφετέρια, η δουλειά είναι σχετικά πεσμένη, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που προτιμούν τα made in Greece κεντήματα της μηχανής, λόγω χαμηλότερης τιμής.

Φυσικά και δεν είναι ίδια η ποιότητα, φυσικά και δεν έχουν ίδια δουλειά τα σχέδια στο κέντημα.

 

Φυσικά και ένα κέντημα αυθεντικό, χειροποίητο, είναι πραγματικό έργο τέχνης -εξ ου και οι τιμές τους φτάνουν μέχρι και μερικές χιλιάδες ευρώ.

Η κυρία Ευδοκία και όλοι οι όμοιοί της είναι αληθινοί καλλιτέχνες.

Εξάλλου, είναι γνωστή η φήμη που θέλει τον Leonardo Da Vinci, φεύγοντας από τα Λεύκαρα, να παίρνει μαζί του ένα κέντημα και να το δωρίζει στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου.

Πάντως, είτε αληθεύει αυτό είτε όχι, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι κεντήτριες και οι κεντηματέμποροι των Λευκάρων έγιναν φορείς πολιτισμού και επηρέασαν θετικά την κοινωνική ζωή της κωμόπολης για δεκαετίες. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η Λευκαρίτισσα γυναίκα, η κεντήτρια, και ο Λευκαρίτης έμπορος κεντημάτων, ο κεντητάρης, αποτελούν τους δυο σημαντικούς παράγοντες που, με την καλλιτεχνική αίσθηση η πρώτη και το εμπορικό δαιμόνιο ο δεύτερος, κατέστησαν το λευκαρίτικο κέντημα μια διεθνή πατέντα.

 

Περιγράφοντάς μας την ενδιαφέρουσα ζωή της η εξαιρετική κυρία Ευδοκία, χαμογελά και λέει «εν σαν το παραμύθι μα εν αληθινό», ενώ δεν παραλείπει να μας δώσει και μια συμβουλή, ή όπως συνηθίζουμε να λέμε στην Κύπρο, να μας «παρατζείλει»…

«Αν κάμεις καλόν, εν να το έβρεις. Αν κάμεις κακό, πάλε εν να το έβρεις».