Ήταν τότε – μια δεκαετία μετά την εισβολή – που η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη άρχισε να επηρεάζει το μικρό και άγνωστο χωριό, μέχρι εκείνη την εποχή, Αγία Νάπα.

«Πριν το 1974, η Αγία Νάπα δεν ξεπερνούσε τους 800 κατοίκου. Σήμερα (1988), ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 1500 ντόπιους και περισσότερους από 15,000 επισκέπτες που την κατακλύζουν σ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου».

Η μικρή κοινωνία, με όλη τη συνεπακόλουθη στάση και συμπεριφορά της απέναντι στη ζωή, με τα αυστηρά ήθη, τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις, βρέθηκε ξαφνικά μπροστά σε μια κοσμογονική γι’ αυτήν αλλαγή.

Νούμερα εντυπωσιακά ακόμη και για σήμερα -29 χρόνια μετά – με την Αγία Νάπα να εξακολουθεί να αναπτύσσεται ραγδαία και να αποτελεί παγκόσμιο τουριστικό μαγνήτη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σήμερα όμως το έχουμε συνηθίσει, και τίποτα δεν θυμίζει πλέον το μικρό εκείνο ψαροχώρι, με τους λίγους κατοίκους και την ήσυχη, έως βαρετή καθημερινότητα.

Τι γνώμη είχαν όμως οι παλιοί κάτοικοι της Αγίας Νάπας, που βίωναν μέρα με τη μέρα αυτή την αλλαγή; Πώς αντιμετώπιζαν οι νέοι της εποχής την τεράστια τουριστική ανάπτυξη της περιοχής και πώς σχολίαζαν την αλλοίωση του άλλοτε γραφικού χωριού της επαρχίας Αμμοχώστου;

Το «Περιοδικό» με την δημοσιογράφο Πόλα Σπόντα, βρέθηκε το 1988 στην Αγία Νάπα για να καταγράψει τις αλλαγές, τις εντυπώσεις και τους φόβους των κατοίκων (παλιών και νέων) και την ομολογουμένως εντυπωσιακή ανάπτυξη που έφερε πολλά χρήματα, αλλά και πολλά κακά, όπως υποστήριζαν σχεδόν όλοι.

 

«Εδώ πια δε μιλάμε για απλές και σταδιακές αλλαγές, μα για ανατροπή του παρελθόντος και διαμόρφωση ενός εντελώς καινούργιου σκηνικού. Μιλάμε για μια αλματώδη ανάπτυξη που θαμπώνει όσους τη διαπιστώνουν για ένα μικρό και άγνωστο κάποτε χωριό, που μετατράπηκε σε κοσμοπολίτικο κέντρο, για μια ασήμαντη κουκίδα στο χάρτη της Κύπρου που αναφέρεται σήμερα σ’ όλους τους τουριστικούς οδηγούς του κόσμου. Η Αγία Νάπα δεν πια το μικρό αγροτικό και ψαράδικο χωρίο με την ήσυχη ζωή και την περιορισμένη κίνηση. Έγινε μια καθαρά τουριστική πόλη, γεμάτη καφετέριες, μαγαζιά, δισκοθήκες. Η Αγία Νάπα για τους παλαιότερους, είναι πλέον ένας τόπος αγνώριστος».

Όπου και να γυρίσει κανείς το βλέμμα συναντά ξένους απ’ όλα τα μέρη του κόσμου. Το ντόπιο στοιχείο επισκιάστηκε αριθμητικά, και αποστολή του πια είναι να προσφέρει υπηρεσίες στις χιλιάδες επισκέπτες. Η μικρή κοινωνία, με όλη τη συνεπακόλουθη στάση και συμπεριφορά της απέναντι στη ζωή, με τα αυστηρά ήθη, τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις, βρέθηκε ξαφνικά μπροστά σε μια κοσμογονική γι’ αυτήν αλλαγή.

Τουρίστες και τουρίστριες κυκλοφορούν στους δρόμους ανέμελοι, απαλλαγμένοι από ό,τι θεωρούν ως περιττή ενδυμασία. Στις παραλίες οι στηθόδεσμοι καταργήθηκαν, οι νεαροί και οι μεγαλύτεροι απολαμβάνουν θέαμα πρωτόγνωρο, και ο έρωτας δεν είναι πια δυσεύρετος ή δύσκολος. Η ανάπτυξη αποτελεί γι’ αυτούς δώρο απρόσμενο. Ζουν σε ένα περιβάλλον που λίγο – πολύ θυμίζει Ευρώπη.

 

Τα παραδοσιακά καφενεία έχουν χαθεί, γιατί έχουν μετατραπεί σε καφετέριες. Η κεντρική πλατεία που κάποτε ήταν χώρος διασκέδασης για τους ντόπιους ακολούθησε κι αυτή τους κανόνες της τουριστικής ανάπτυξης. Η ηρεμία και η ησυχία του χωριού, αντικαταστάθηκαν σήμερα από χίλιους – δύο θορύβους. Όλοι πλέον ασχολούνται με τον τουρισμό.

«Ο τουρισμός έφερε και καλά και κακά». Αυτό είναι το μοτίβο που συχνά επαναλαμβάνουν οι Αγιαναπήτες. «Εν καταλάβεται πιον πως εν η Αγία Νάπα. Τότες είμασταν μανισιοί μας. Επηαίναμεν στην πλατείαν που επαίζαν βκιολιά τζαι διασκεδάζαμε. Τωρά εγεμώσαμεν ξένους. Πού ναβρεις πιον χωρκανόν μες τους ξενικούς. Έσιει ριάλλια μπόλικα όμως τωρά, αλλά επροτίμουν το χωρκό έτσι όπως ήταν. Είσιεν ησυχίαν τότε. Επέφταμεν έξω μες τες αυλάες, αφήναμεν πόρτες ανοιχτές γιατί εν είχαμεν κανένα φόο. Τωρά, με πόρτες, με παραθύρκα μπορούμεν ν’ αφήσουμεν ανοιχτά». Λόγια της 67χρονης Φωστήρας Πιερή, που είδε την παλιά Αγία Νάπα να χάνεται.

Στην Αγία Νάπα υπάρχουν αρκετές δουλειές, όχι μόνο για τους κατοίκους του χωριού, αλλά και για πολλούς από τη γύρω περιοχή. Ο 59χρονος Αντώνης Ζάκος είναι εργάτης από τη Δερύνεια και δουλεύει στην Αγία Νάπα. «Εγίνηκεν Βαρώσιν η Αγία Νάπα. Κάποτε ήταν ένα χωρκούι, αλλά που την εισβολήν τζιαι δα άρκεψε ν’ αλλάσσει. Επήρεν τζι η νεολαία φόραν με τον τουρισμόν. Που την μιαν προχωρά ο κόσμος, τζιαι που την άλλη πάει πίσω – πίσω».

Ο Αντρέας Αντρέου 26 ετών, οδηγός ταξί έχει άλλη άποψη. «Τότε ήταν διαφορετική η κατάσταση. Σήμερα υπάρχει εξέλιξη, μια άλλη νοοτροπία και οπωσδήποτε είμαι πιο ικανοποιημένος. Η εξέλιξη φέρνει πάντα και προβλήματα, αλλά και πολλά πλεονεκτήματα. Έχουν ανοίξει δουλειές και υπάρχουν πολλές ευκαιρίες. Βέβαια, έχουμε και κάποια κακά. Τα βράδια κυκλοφορούν μοτόρες, ακούγονται φωνές, γίνεται θόρυβος. Πάντως το χωριό μας άλλαξε πολύ».

Η ιστορία της Αγίας Νάπας ξεκινά ουσιαστικά γύρω στο 1700. Κατά την περίοδο των Ενετών η περιοχή ήταν δάσος και τη χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς σαν κυνηγότοπο. Κάποιος Ενετός έκτισε εκεί ένα μοναστήρι το οποίο αφιέρωσε στην ΣΑΝΤΑ ΝΑΠΠΑ, δηλαδή την Αγία Μαντήλα, με την οποία ήταν σκεπασμένη η εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε στην περιοχή.

 

Φυσικό επακόλουθο όλης αυτής της ανάπτυξης είναι και η άνοδος των τιμών της γης. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά την περίπτωση πώς έξι σκάλες πουλήθηκαν λίγο πριν το ’70 στην τιμή των 72 λιρών. Η ίδια έκταση έχει σήμερα αξία μεγαλύτερη από 60.000 λίρες.

«Νομίζω πώς εν πάει προς το καλό η Αγία Νάπα. Ως πατέρας που είμαι θα ήθελα να προσέξουν οι γονιοί, διότι υπάρχουν τόποι με ναρκωτικά. Έσιει κοπελλούδκια 16 – 17 χρονών που έρκουνται τζιαι μεινίσκουν στην Αγία Νάπα, τζιαι κάμνουν μέρες να παν πίσω στους δικούς τους», αναφέρει ο Γιώργος Αρέστη που δουλεύει στην περιοχή.

Στην κουβέντα όπως ήταν αναμενόμενο σχολιάστηκε και το θέμα των τουριστριών με τα απαράμιλλα θέλγητρα τους. «Πρώτα βλέπαμε μια γυναίκα και προσπαθούσαμε να διακρίνουμε τον αστράγαλο της, αλλά συγκινούμασταν παραπάνω τότε. Ενώ τωρά…», σημειώνει ο Παύλος Βασιλείου.

 

Τα νούμερα της της εποχής

Τα έσοδα από τον τουρισμό στην ιστορία Αγία Νάπα, ανήλθαν κατά το 1987 σε 90.000.000 λίρες. 

Σε μια μέρα αιχμής, η αναλογία των κατοίκων και των επισκεπτών ένα προς δέκα.

Κατά το 1987, επισκέφτηκαν την Αγία Νάπα 250,000 τουρίστες.

Στο τέλος του 1987 υπήρχαν 15 ξενοδοχεία των 5 αστέρων με 3.830 κλίνες, 51 επιχειρήσεις οργανωμένων διαμερισμάτων με 4,200 κλίνες, τουριστικά και επιπλωμένα διαμερίσματα με 2,630 κλίνες και 6 επιχειρήσεις οργανωμένων διαμερισμάτων με 620. 

 

Διαβάστε αυτούσιο το ρεπορτάζ, όπως δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό το 1988