Πρώτη ουσία κατάχρησης στην Κύπρο το 2016, για την οποία οι χρήστες αιτήθηκαν θεραπείας, ήταν η κάνναβη με ποσοστό 58% και ακολουθούσε η ηρωίνη με 16% και η κοκαΐνη με 13%.

Συνολικά 15 θάνατοι καταγράφηκαν το 2016 στην Κύπρο σε σχέση με ναρκωτικά, οι έξι εκ των οποίων σχετίζονται άμεσα με υπερβολική δόση. Ταυτόχρονα, η χρήση κάνναβης στο γενικό πληθυσμό εκτιμάται στο 4,3% ενώ ακολουθούν άλλες ουσίες, όπως κοκαΐνη με 0,4% και MDMAμε 0,3%.

Όπως αναφέρεται, το 2016 καταγράφηκαν 229 άτομα σε θεραπεία υποκατάστασης, ενώ εκτιμάται ότι οι προβληματικοί χρήστες οπιοειδών στην Κύπρο ανέρχονται σε 838. Παρουσιάζοντας τα στοιχεία και την κατάσταση στην Κύπρο, η Αναπληρώτρια Εκτελεστική Γραμματέας της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ), Ιωάννα Γιασεμή και το Μέλος του ΔΣ του EMCDDA Στέλιος Σεργίδης αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων, στην περιορισμένη χρήση μεθαδόνης, ως μιας εκ των φαρμακευτικών επιλογών για σκοπούς υποκατάστασης στην Κύπρο.

Σύμφωνα με την κ. Γιασεμή, οι θάνατοι στην Κύπρο που σχετίζονται άμεσα με υπερβολική δόση κυμαίνονται κάθε χρόνο μεταξύ 8 και 10 ατόμων και στην πλειοψηφία τους οφείλονται σε χρήση οπιοειδών. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι σπάνια οι θάνατοι οφείλονται στη χρήση μιας μόνο ουσίας.

 

Η επικρατέστερη ηλικία πρώτης χρήσης της κάνναβης είναι τα 20 έτη

Είπε ακόμη ότι τα ποσοστά θανάτων στις νεαρές ηλικίες είναι πολύ υψηλότερα σε σχέση με την Ευρώπη, υπενθύμισε ωστόσο ότι οι αριθμοί στην Κύπρο είναι συγκριτικά πολύ μικροί. Ως προς τις ουσίες που χρησιμοποιούνται για θεραπεία υποκατάστασης, τόσο η κ. Γιασεμή όσο και ο κ. Σεργίδης ανέφεραν ότι δεν υπάρχει δομημένο πρόγραμμα μεθαδόνης στην Κύπρο, αν και υπάρχει δομή όπου χορηγείται η ουσία.

Σύμφωνα με τον κ. Σεργίδη, η μεθαδόνη αποτελεί μια επιλογή, αν και όπως ανέφερε, υπάρχουν και προβλήματα με τη χρήση της. Για το θέμα, σημείωσε, υπάρχει συντονισμός με το Υπουργείο Υγείας. Σύμφωνα εξάλλου με τα στοιχεία της έκθεσης, η κάνναβη παραμένει η πιο ευρέως διαδεδομένη παράνομη οσία στην Ευρώπη. Στην Κύπρο, το 65% των ατόμων που αιτήθηκαν θεραπείας, ανέφερε την κάνναβη ως κύρια ουσία κατάχρησης, με 501 χρήστες το 2016 - εκ των οποίων οι 333 ήταν νέοι χρήστες. Η επικρατέστερη ηλικία πρώτης χρήσης της κάνναβης είναι τα 20 έτη.

«Βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μεγάλη αύξηση των ατόμων που αναζητούν θεραπεία λόγω της κάνναβης», είπε η κ. Γιασεμή, αποδίδοντάς την στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου παραπομπής των νεαρών συλληφθέντων σε θεραπευτικές δομές.

Σε ό,τι αφορά τη χρήση μεθαμφεταμίνης, τα αιτήματα θεραπείας παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, σε σύγκριση με άλλες ουσίες (4,5%). Λευκωσία και Λεμεσός συγκαταλέγονται μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων όπου γίνεται ανάλυση των αστικών λυμάτων για χρήση μεθαμφεταμίνης από το πρόγραμμα «Νηρέας» του Πανεπιστημίου Κύπρου και με βάση τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας, φαίνεται να υπάρχει μια αύξηση στις συγκεντρώσεις μεθαμφεταμίνης στην περιοχή της Λεμεσού. Όπως ανέφερε η κ. Γιασεμή, με χρηματοδότηση της ΑΑΕΚ, η έρευνα αυτή θα επεκταθεί σε όλες τις επαρχίες το 2018.

 

Στα κορίτσια παρατηρείται μικρή αύξηση στη χρήση κάνναβης, αλλά και στην υπέρμετρη χρήση αλκοόλ.

Η χρήση της κοκαΐνης

«Μας ανησυχεί, καθώς υπάρχουν ενδείξεις αυξανόμενης χρήσης», ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Σεργίδης, λέγοντας ωστόσο ότι αυτό δεν επαληθεύεται από άλλους δείκτες. Είπε ακόμη ότι σχετική έρευνα βρίσκεται προς το τέλος της και εντός του τρέχοντος έτους θα υπάρξουν εισηγήσεις για το θέμα.

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι η κοκαΐνη αποτελεί την πιο δημοφιλή διεγερτική ουσία. Στην Κύπρο, η χρήση της αναφέρθηκε από το 1,4% του γενικού πληθυσμού, ηλικίας 15-64 ετών, για τουλάχιστον μια φορά σε όλη τη ζωή του ατόμου.

Ωστόσο, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ, η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με χαμηλή επικράτηση χρήσης της ουσίας αυτής. Το 2016 το ποσοστό όσων αναζήτησαν βοήθεια λόγω χρήσης κοκαΐνης ανήλθε στο 10%. Κατά τα τελευταία χρόνια αυξήθηκαν επίσης σημαντικά οι κατασχεθείσες ποσότητες κοκαΐνης. Η μείωση στα αιτήματα θεραπείας με κύρια ουσία κατάχρησης την ηρωίνη συνεχίστηκε το 2016, σε σύγκριση με προηγούμενα έτη, ενώ σχετική αύξηση αιτημάτων θεραπείας παρουσιάστηκε για άλλα οπιοειδή, όπως η ουσία οξυκωδόνη. Από 33 άτομα το 2012, οι χρήστες οξυκωδόνης, που αιτήθηκαν θεραπείας το 2016 αυξήθηκαν σε 70. Ερωτηθείς για τη διακοπή του προγράμματος με τη χρήση οξυκωδόνης, ο κ. Σεγίδης ανέφερε ότι υπάρχει πρόβλημα με την εκτροπή νόμιμων φαρμάκων στη μαύρη αγορά, κάτι που συναντάται και στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και στις ΗΠΑ.

Αναφέρθηκε σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε το 2017 υπό τη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, ώστε να κατατεθούν απόψεις για το θέμα, και είπε ότι λήφθηκαν ορισμένα μέτρα ως προς τη χορήγηση. Η χορήγησης της ουσίας ως μέτρο θεραπείας έχει σταματήσει ενώ σε όσους χορηγούνταν οξυκωδόνη, χορηγείται πλέον άλλο φάρμακο, είπε. Το θέμα παρακολουθείται από το Υπουργείο Υγείας, συμπλήρωσε.

Τι γίνεται με τους μαθητές; 

Σε ό,τι αφορά τους μαθητές, η κ. Γιασεμή ανέφερε ότι στα κορίτσια παρατηρείται μικρή αύξηση στη χρήση κάνναβης, αλλά και στην υπέρμετρη χρήση αλκοόλ, κάτι που, όπως ανέφερε, προβληματίζει ιδιαίτερα και δημιουργεί την ανάγκη για εξειδικευμένα προγράμματα αντιμετώπισης του προβλήματος.

Εξάλλου, ανέφερε ότι με βάση την τελευταία έρευνα του γενικού πληθυσμού, το ποσοστό των μαθητών στην Κύπρο που στοιχηματίζουν χρήματα, στο διαδίκτυο αλλά και εκτός, είναι πολύ υψηλότερο από αυτό της Ευρώπης. Η κύρια ενασχόληση φαίνεται ότι είναι τυχερά παιχνίδια, όπως αυτά που παίζονται σε πρακτορεία στοιχημάτων.

Η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων 

Παρών στη διάσκεψη ήταν και ο Πρόεδρος της ΑΑΕΚ Δρ. Χρύσανθος Γεωργίου, ο οποίος είπε ότι προτεραιότητα της Αρχής αποτελεί η έγκαιρη ανάπτυξη εμπειρικά τεκμηριωμένων πολιτικών και παρεμβάσεων. Αυτά, πρόσθεσε επιτυγχάνονται μόνο μέσω της προώθησης της έρευνας και της εκτίμησης των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας. Πρόσθεσε ότι τα επιστημονικά δεδομένα ερευνών που συλλέγει το Τμήμα Παρακολούθησης της Αρχής και η εφαρμογή επιδημιολογικών δεικτών «αποτελούν ισχυρό υπόβαθρο για τη διαμόρφωση μιας πραγματιστικής και ισορροπημένης πολιτικής».Τα στοιχεία για το 2016 – που είναι τα πιο πρόσφατα – εμπεριέχονται στην Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2018 του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας (EMCDDA), τα οποία παρουσιάστηκαν σήμερα, κατά τη διάρκεια διάσκεψης Τύπου, στη Λευκωσία. 

 

Με πληροφορίες από ΚΥΠΕ