Γράφει η Μ.Γ

Είναι εντυπωσιακό το πόσο απασχολεί τον άνθρωπο η τροφή του. Η τροφή φυσικά είναι συμμετοχική κατάσταση, όμως και πολυεπίπεδη.

Καταρχήν είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνικοποίηση. Ξεκίνα από ένα μοναχικό σνακ και καταλήγει σε ένα πολύ κοινωνικό δείπνο με φίλους, περνώντας ενδιάμεσα και από ένα ρομαντικό δείπνο για δύο, ενώ πολύ συχνά επεκτείνεται και στις «εξωτερικές σχέσεις», αφού «αγαπάει» τα ταξίδια και τις εξωτικές γεύσεις, μια κατηγορία για τους πιο τολμηρούς με την ευχή ότι όντως ο «τολμών νικά».

Επιπλέον ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει φιλίες και με το ίδιο το φαγητό, αλλά και έχθρες αντίστοιχα, ενώ παρατηρούνται και σχέσεις μεταξύ των εδώδιμων ειδών.

Δηλαδή, στη Κύπρο συνηθίζουμε να λέμε «είμαι φίλος του οσπρίου», «είμαι τσακωμένος με τα γλυκά», «η μελιτζάνα αγαπάει το λάδι», «το ψάρι μισεί το τυρί» και φυσικά αν τα πράγματα φτάσουν στο μη περεταίρω λέμε «βαλ’ του ρίγανη». Αυτό το mix and match των σχέσεων, μπορεί να καταλήξει και σε πιο ακραία παραδείγματα όπως το να λένε κάποια παιδάκια για παράδειγμα ότι «αγαπούν τα πεζουνούθκια» και εννοούν να τα ταΐζουν στην πλατεία και κάποια άλλα να εννοούν ότι «αγαπούν τα πεζουνούθκια» στο τηγάνι μιας μερακλούς γιαγιάς με πατάτες. Οπωσδήποτε, χρυσός κανόνας για να αποφεύγονται τα μπερδέματα είναι «όποιος καεί στο χυλό, φυσά και το γιαούρτι».

Το φαγητό έχει σχέση με τον έρωτα, είτε άμεση δηλαδή μπορεί κάποιος να είναι ερωτευμένος με το ίδιο φαγητό και την τέχνη του «καταβιβρώσκειν», είτε έμμεση με απευθείας αναφορά στην λαϊκή ρήση «ο έρωτας περνά από το στομάχι».

Η τροφή και η μαγειρική της είναι και τέχνη, αφού απασχολεί τις αισθήσεις, αφορά στη δημιουργικότητα και συσχετίζεται με την επίτευξη του ωραίου, την ούτω καλούμενη «αισθητική εμπειρία». Τα ρεύματα στην τέχνη έχουν επηρεάσει πολλές φορές την μαγειρική, όπως ο κυβισμός, ο μινιμαλισμός και ο σουρεαλισμός με προεξέχων παράδειγμα το βιβλίο μαγειρικής του Σαλβαντόρ Νταλί «les diners des Gala», το απόλυτο κράμα ζωγραφικής και μαγειρικής. Στην Κύπρο βέβαια το ρεύμα του κυβισμού δεν ευδοκίμησε στη μαγειρική, αποβλήθηκε δαρβινιστικά γιατί για την κυπριακή κοινωνία τα μαθηματικά δεν είναι «φίλος» του «καταβιβρώσκειν».

Όσον αφορά τον μινιμαλισμό δεν το συζητώ καν, αποβάλλεται εξ αρχής είναι εντελώς εκτός θέματος και δεν μπορεί να υπάρξει καν σαν σκέψη στην κυπριακή κουζίνα. Αντιθέτως στην κυπριακή κουζίνα και ειδικά στην κυπριακή ταβέρνα έχει επικρατήσει το ρεύμα του «σουρεαλιστικού κανιβαλισμού», με απόλυτη έκφρασή του τους κυπριακούς μεζέδες.

Ο «σουρεαλιστικός κανιβαλισμός», μπορεί να γίνει και είδος «καταραμένης τέχνης», αφού καθώς βαθαίνει η νύκτα και έρχονται τα κρέατα και από το ζώο έχει μείνει αφάγωτο μόνο ένα νύχι, κάποιος άπειρος χρήστης μπορεί να έχει την πεποίθηση ότι όλο αυτό είναι αυτοκτονικό τελετουργικό ή κάποιος με κλήση στις θεωρίες συνομωσίας να είναι βέβαιος ότι κάποιος προσπαθεί να τους σκοτώσει. Όμως ένας άλλος πιο έμπειρος χρήστης ξέρει πολύ καλά πως όλα αυτά γίνονται για χάριν της τέχνης, σηκώνει τα μανίκια του και εμπνευσμένος από τον «γύρο του θανάτου» τερματίζει την αισθητική εμπειρία παραγγέλλοντας ακόμα ένα γύρο απ’ όλα (και μια κόλα light).

Η αισθητική εμπειρία διαμεσολαβείται και από κάτι αισθησιακό, μια εμπειρία διασκορπισμένου αισθησιασμού με το παιγνίδι των υφών, των «αφών», των γεύσεων και άλλων παραγόντων που διεγείρουν τις αισθήσεις.

Σε αυτό το χαρακτηριστικό της οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος και το μεγάλο σουξέ των εκπομπών μαγειρικής, αφού η τροφή είναι και τηλεόραση, μια τηλεόραση που μαγειρεύει νυχθημερόν, παθιασμένα και ασταμάτητα, που συμβουλεύει για τη διατροφή, που ενημερώνει για τα χαρακτηριστικά των τροφών, επίσης ασταμάτητα, με διεπιστημονικές προσεγγίσεις πολλές φορές τύπου «αν θες να καταλάβεις τι πραγματικά αισθάνεται για σένα δες πως τρώει όταν είσαστε μαζί», ή και πάρα-επιστημονικές προσεγγίσεις τύπου «τροφές και ζώδια- τι πρέπει να αποφύγετε οι γεννημένοι το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου», συντηρώντας ένα πολύ βιώσιμο star system από γκουρού του είδους και celebrity chefs πρόθυμων να μεταλαμπαδεύσουν τον πολιτισμό και να μοιραστούν τα μυστικά τους.

Είναι μεγάλο ατού στο βιογραφικό κάθε νέου που θέλει να εισέλθει στον επαγγελματικό στίβο και μεγάλο ατού επίσης στο βιογραφικό κάθε επίδοξης νύφης, που θέλει να δηλώσει συμμετοχή στον έγγαμο βίο.

Η τροφή και ο χειρισμός της δεν είναι μόνο τηλεόραση βέβαια είναι και τεχνολογία, αφού έχει κατακτήσει όλα τα Μέσα και ειδικά το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βλέποντας πολύ συχνά σε blogs ή στο Instagram posts τύπου «5 τροφές για να χάσετε το λίπος στην κοιλιά» να ποζάρουν προκλητικά δίπλα σε μια φωτογραφία ενός διπλού τρουλλοειδούς προφιτερόλ με την βασίλισσα σοκολάτα να ρέει σε αφθονία. Η απάντηση σε αυτό το δίλημμα είναι μάλλον ανθρώπινη και βρίσκει την πηγή της στον κλασσικό ελληνικό κινηματογράφο και απ’ ότι φαίνεται μάλλον θα πάρω αυτό το «…όλο σαντιγί, που έχει από κάτω σοκολάτα… όχι, από πάνω σοκολάτα… και έχει πάλι το… και είναι όλο μέσα σ΄ ένα γυάλινο μπολ…...», αυτό!

Είναι τεχνολογία και με την αυστηρή έννοια της λέξης, αφού και η τεχνολογία τροφίμων ανθίζει και η αγορά με τα ποικίλα γκάτζετς, που καθαρίζουν το ταπεινό σκόρδο σχεδόν τηλεπαθητικά και μαχαίρια τύπου σαμουράι, που κόβουν «ζουλιέν και τον αέρα. Είναι και επαγγελματικός προσανατολισμός, αφού γενικά απαιτεί δεξιοτεχνία και εργασία, συμπεριλαμβανομένου και του πλύσιμου των πιάτων (ακόμα και μετά το ρομαντικό δείπνο). Είναι μεγάλο ατού στο βιογραφικό κάθε νέου που θέλει να εισέλθει στον επαγγελματικό στίβο και μεγάλο ατού επίσης στο βιογραφικό κάθε επίδοξης νύφης, που θέλει να δηλώσει συμμετοχή στον έγγαμο βίο.

Το φαγητό έχει σχέση με τον έρωτα, είτε άμεση δηλαδή μπορεί κάποιος να είναι ερωτευμένος με το ίδιο φαγητό και την τέχνη του «καταβιβρώσκειν», είτε έμμεση με απευθείας αναφορά στην λαϊκή ρήση «ο έρωτας περνά από το στομάχι».

Έχει σχέση και με τον αθλητισμό, αφού αφενός ενδιαφέρει και καθορίζει την αθλητική διατροφή και αφετέρου αφορά και την άποψη ότι το «καταβιβρώσκειν» είναι το ίδιο άθλημα με αναγνωρίσιμους πρωταθλητές του είδους, αλλά αφορά και σε παράπλευρα αθλήματα όπως το κυνήγι, το ψάρεμα και την πάλη για το πλύσιμο των πιάτων (ακόμα και μετά το ρομαντικό δείπνο επίσης!).

Η σωστή διατροφή είναι υγεία και επιστήμη, αφού καθημερινά ο άνθρωπος ασχολείται με το τι μπορεί να κάνει μέσω της διατροφής για να βελτιώσει την ζωή του, αφού πρωταρχικά το φαγητό είναι επιβίωση.

Το φαγητό είναι εξ ορισμού επιλογή ζωής και φιλοσοφία με θεωρίες που τις απασχολεί αν είμαστε αυτό που τρώμε, αν δηλαδή η σχέση μας με το φαγητό εκπορεύεται από την γενικότερη μας στάση ζωής.

Με αυτό το τρόπο η τροφή τρέφει και το «σκέπτεσθαι», αυτό που λένε αγγλικά «food for thought», καλό θα ήταν βέβαια να μην απασχολεί όλη την χωρητικότητα του «σκέπτεσθαι» και να μπορεί ο άνθρωπος να επενδύει φαιά ουσία σε αλλά θέματα, να αφήνει δηλαδή λίγο χώρο για επιδόρπιο!