«Ευωδιάζουν αγριοκέρασα οι σιωπές». Αυτές οι σιωπές που τα Διάφανα Κρίνα μετουσίωσαν σε λόγια ή καλύτερα σε ποίηση και με αυτές τις μικρές -ή μεγάλες- αλήθειές τους άγγιξαν τα πιο απόκρυφα κομμάτια του μέσα μας. Η ποίηση των Κρίνων πραγματεύεται τον θάνατο, τον έρωτα και την αγάπη με έναν τρόπο που το ένα οδηγεί στο άλλο - κάτι σαν φαύλος κύκλος. Κάτι σαν αυτό που είπε και ο καθηγητής Λιαντίνης, πως, δηλαδή, «ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δύο όψεις του ίδιου προσώπου». Άλλωστε, όπως είπε και ο Θάνος «με δυο πόλους στηρίξαμε τη ζωή μας για πάντα. Ο έρωτας κι ο θάνατος, στοχασμός στα σαράντα...».


Και έτσι εκεί, σε κάποιον τελευταίο σταθμό, μια Πασιφάη πίνει ένα τελευταίο ποτό με τον διάβολο και κερνάει τους δαίμονες που της τρώνε την καρδιά. Γιατί, όπως και να το κάνεις, στο τέλος πάντα η αγάπη θα καλεί... κι ας είναι ένας σκύλος απ’ την κόλαση.


Τα Διάφανα Κρίνα τα γνώρισα στην εφηβεία μου. Από τύχη – κι ας δεν πιστεύω σε αυτήν. Μια νύχτα, πριν από μερικά χρόνια, στις τέσσερεις τα ξημερώματα, σε ένα αγαπημένο στέκι της πρωτεύουσας, μια κοπέλα –από τη Συρία, όπως έμαθα αργότερα– ζήτησε να ακούσει Κρίνα. Ήξερε ελάχιστα ελληνικά. Μπορεί να μην καταλάβαινε πολλά, αλλά, αλήθεια, ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στη βαθιά φωνή του Θάνου, η οποία κάθε φορά προκαλεί καινούργιες συγκινήσεις; Κι ας έχεις ακούσει το ίδιο τραγούδι πάνω από δέκα φορές, συνεχόμενα, στο ριπίτ. Μέχρι να κολλήσει ο δίσκος... που δεν είναι καν δικός σου (Μιχάλη, τώρα που παραδίδω το κείμενο, υπόσχομαι θα παραδώσω και τους δίσκους!).

Εν συνεχεία του άρθρου της αγαπημένης μου φίλης, Τάνιας Νεοκλέους, για τον «Βραχνό της Προφήτη», πιο κάτω είκοσι (+2) «Μικρές Αλήθειες» που μου έμαθαν τα (δικά μου) Διάφανα Κρίνα. Τα Διάφανα Κρίνα του Θάνου (μου, μας)...


Σήμερα (3 Σεπτεμβρίου) είναι η επέτειος θανάτου του. Πέθανε το 2016, αλλά είναι σαν το συμβάν να μην έλαβε ποτέ χώρα. Ο Γιώργος Γρηγορίου είχε την τύχη να τον γνωρίσει από κοντά και στις μεταξύ μας συζητήσεις μού διηγήθηκε πολλά γι’ αυτόν. Ζήτησα την άδειά του, για να μοιραστώ εδώ ένα τέτοιο περιστατικό, έτσι όπως μου το διηγήθηκε ο Γιώργος: «Θα ερχόταν στην Κύπρο για συναυλία και θα πήγαινα να τον παραλάβω από το αεροδρόμιο. Έφτασα πιο γρήγορα και τον περίμενα. Όταν βρεθήκαμε μού λέει: “Ρε συ, Γιώργο, δεν θα πιστέψεις τι έπαθα. Έφτασα στο αεροδρόμιο και έπρεπε να πληρώσω, για να μου μεταφέρουν την κιθάρα. Αλλά συνειδητοποίησα πως δεν είχα λεφτά μαζί μου! Ε, τι να κάνω; Έβγαλα μερικούς πίνακές μου, τους εξέθεσα έτσι πρόχειρα εκεί στο αεροδρόμιο, πέρασε ένας πλανόδιος, αγόρασε δύο και τελικά έφερα και την κιθάρα!». Τέτοιος ήταν ο Θάνος. Απλός, καθημερινός, αλλά συνάμα τόσο απόμακρος, σαν από άλλο κόσμο.


«Δεν υπάρχει ο θάνατος όταν κοιμόμαστε καθημερινά μαζί του / Δεν υπάρχουν όμορφες νύχτες όταν δεν αφηνόμαστε / στην αποκάλυψή τους. Δεν υπάρχουν σοφοί όταν μεταναστεύουν οι λέξεις / απ’ την ντροπή τους / Δεν υπάρχουν ατέλειωτοι δρόμοι – τους τελειώσαμε» [«Ανθρωπότητα», από την ποιητική συλλογή του Θάνου Ανεστόπουλου, «Αρχίζω με το σ’ αγαπώ»].

1. «Θητεύω δίπλα σε αγάπες ξοφλημένες, γιατί τα χρόνια μου ναυάγησαν στις ξέρες σου» και «Άραγε θα θυμάται κάποιος τ’ όνομά μας; Της ζωής μας τα εξαίσια φεγγάρια; Τα πάθη μας, τις λύπες, τα δεινά μας; Άραγε υπήρξαμε ποτέ; Στα όνειρά μας!». [Τα χρόνια μου ναυάγησαν στις ξέρες σου, «Κάτι σαράβαλες καρδιές»]


2. «Για όλα αυτά που ζήσαμε, μόνοι με τους μόνους, μοιράζοντας τους πόνους. Τις ώρες που δακρύσαμε, μόνοι με τους μόνους, μοιράζοντας τους πόνους». [Η γυναίκα που διάβαζε ποιήματα, «Έγινε η απώλεια συνήθειά μας»]


3. «Από πού ήρθες εσύ, τι κοιτάς το φεγγάρι; Όσα είναι μακριά μόνο αυτά μας ορίζουν». [Αν το βρεις, «Είναι που όλα ήρθαν αργά»]


4. «Αυτό το τραγούδι δεν είναι για σένα. Μιλάει για φίλους μου παιδικούς που απόμειναν στάχτη δίπλα στις ράγες, για μνήμες χαμένες από άγριους καιρούς». [Αυτό το τραγούδι δεν είναι για σένα, «Έγινε η απώλεια συνήθειά μας»]


5. «Πες μας πού πάει ο άνθρωπος τον κόσμο σαν αφήνει; Πες μας πού πάει ο άνεμος, πού πάει η φωτιά σαν σβήνει; Σκιές ονείρων είμαστε, σύννεφα που περνούμε» και «Άκουσε, δεν βιαζόμαστε να φύγουμε, βαρκάρη, μα σαν είναι ώρα γνέψε μας, δεν σου ζητούμε χάρη» [Βάλτε να πιούμε, «Κάτι σαράβαλες καρδιές»]


6. «Δεν κόβεται στα δυο η ζωή, είναι κόλαση, παράδεισος μαζί. Κι αυτά που έζησα είτε άσχημα είτε όμορφα ήσαν εγώ κι εσύ». [Τελευταίος Σταθμός, «Κι η αγάπη πάλι θα καλεί»]


7. «Δεν θα μαζεύει ουρανό, για να με πλύνει, δεν θα κρατά βασιλικό ή φύλλα δυόσμου. Θα ‘ρθει την ώρα που σπαράσσεται το φως μου». [Μέρες Αργίας, «Έγινε η απώλεια συνήθειά μας»]


8. «Θυμάμαι μια νύχτα που ‘χες πει: "Έχεις σταυρώσει κόσμο εσύ, θα μείνεις ξένος". Και σε κοιτούσα σαν παιδί που κάποιος του ’πε το γιατί φυσάει αγέρας στη ζωή του αγριεμένος». [Κάρμα, «Ό,τι απόμεινε απ’ την ευτυχία»]


9. «Ας ήμουν ποίημα και ωδή, ένας στίχος γεμάτος με οργή». [Παράδεισος, «Ό,τι απόμεινε απ’ την ευτυχία»]


10. «Δεν υπάρχει ομορφιά παρά μόνο στο βλέμμα που τη φρίκη κοιτάει κι όμως αντέχει». [Κι η αγάπη πάλι θα καλεί, από τον ομώνυμο δίσκο]

11. «Θα συνεχίσω να ψάχνω στη μουσική όσα δε μου ‘δωσε κι όσα μου πήρε η ζωή...». [Αντί για σένα διάλεξα, «Κι η αγάπη πάλι θα καλεί»]


12. «H ομορφιά, κάποιος ψιθύρισε, είναι μνήμα που αφήνουν δώρα οι ξεχασμένοι της αγάπης» και «Καμιά χαρά δεν κάνει ό,τι ο πόνος στην ψυχή». [Μνήμες του Νερού, «Ό,τι απόμεινε απ’ την ευτυχία»]


13. «Κι αν τόσα χρόνια περπατήσαμε μαζί, τον τελευταίο δρόμο θα τον κάνω μόνος, θα ‘χω στη χούφτα μου μια μπούκλα σου χρυσή και μια ραγισματιά στα χείλη μου απ' τον πόνο». [Σκισμένος χαρταετός, «Ό,τι απόμεινε απ’ την ευτυχία»]


14. «Γελώντας λούζομαι σε βιβλικές βροχές κι αν σκοτεινιάζω, αγάπη μου, μη με φοβάσαι. Γιατί ευωδιάζουν αγριοκέρασα οι σιωπές που με τυλίγουν σαν ομίχλη, όταν κοιμάσαι». [Τα γλυκά απελπισμένα σου αντίο, «Ευωδιάζουν αγριοκέρασα οι σιωπές»]


15. «Κι έτσι βυθίζομαι στην άβυσσο μ’ απόγνωση, αφού μακριά σου έτσι κι αλλιώς είμαι χαμένος. Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ’ την κόλαση κι εγώ έχω φτάσει εκεί και την προσμένω». [Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ’ την κόλαση, «Ευωδιάζουν αγριοκέρασα οι σιωπές»]


16. «Γιατί να χάνομαι για πάντα στη φωνή σου, να κλείνουν οι πληγές μου μόνο με φιλιά. Έχει γεμίσει το μπουκάλι μου μ’ αλήθειες, μα η καρδιά σου είναι ένα ψέμα απ’ τον Βορρά». [Μικρές Αλήθειες, «Ευωδιάζουν αγριοκέρασα οι σιωπές»]


17. «Όταν πέφτει σε τοίχο ο χρόνος μοιάζει με ήχο, μοναξιά. Κι η ζωή μου ρολόι δίχως δείκτες κυλάει, αργά. Να βγει ήλιος χαρά μου, και να μείνει μακριά μου, η παγωνιά. Η ψυχή μου ν’ ανοίξει, να μην ξαναντυθεί στα μαβιά, να βρει σώμα η καρδιά μου, για να ξαναχτυπήσει ξανά». [Όταν ο χρόνος πέφτει πάνω σε τοίχο]

ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ


18. «Κοίτα να χτίσεις μια φωλιά κι εκεί να χτίσεις λίγο ήλιο απ’ τα παλιά. Σου ‘χω φυλάξει μια θάλασσα και ένα δάκρυ κοραλλένιο μια σταλιά». [Ένα δάκρυ κοραλλένιο, «Ως το τέλος»]


19. «Εγώ θα σ’ αγαπώ ώς τον σταυρό ώς να χαθώ ώς το τέλος...» [Ως το τέλος, από τον ομώνυμο δίσκο]


20.«Θυμάμαι τα παιδιά που ανασαίναν ποιήματα και πέφταν σαν πουλιά σε ηλεκτροφόρα σύρματα. Θυμάμαι μαύρα ρούχα, έκρυβαν το δέρμα τους, μα κρίνο διάφανο λευκό ήταν το γέλιο τους». [Θυμάμαι, «Θάνος Ανεστόπουλος»]


21.«Μίλα μου σαν τη βροχή που λούζει τα μπλε παραθυρόφυλλα. Τα φύλλα πέφτουν απ’ το βάρος την αυγή, η ζωή αδειάζει και γίνεται σύννεφα». [Μίλα μου σαν τη βροχή, «Θάνος Ανεστόπουλος»]


22.«Κουπί θα τραβάμε ίσαμε το πλοίο στα βράχια να πέσει. Ψηλά τις μαυροκόκκινες στο σφύριγμα του ανέμου. (...) Στα όπλα, στα όπλα, σκλάβοι, ορθοί. Το κύμα ανεβαίνει, μουγκρίζει, βροντές, αστραπές, κεραυνοί χτυπούν τη μοιραία γαλέρα. [«Η γαλέρα», μετάφραση από τον Θάνο του ιταλικού «Il galeone», το οποίο έγραψε μάλλον στη φυλακή ο Ιταλός αναρχικός Belgrado Pedrini, φίλος του Μαλατέστα σε νεαρή ηλικία]

Στο μεταξύ, βάλτε να πιούμε. Να μεθύσουμε με κρασί, με ποίηση ή με αρετή. Για να μη νιώθουμε το φριχτό φορτίο του χρόνου.