Ο Mel Greaves προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ρόφημα, σε μορφή γιαουρτιού, που θα σταματήσει την εμφάνιση της λευχαιμίας στα παιδιά.

Η εν λόγω ιδέα μπορεί να ακούγεται εκκεντρική -ο καρκίνος συνήθως δεν νικιέται τόσο απλά, ωστόσο, ο καθηγητής Greaves έχει πίστη και δεδομένης της πείρας του στον τομέα, οι ιδέες του λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από άλλους ερευνητές κατά καρκίνου.

Με έδρα το Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο στο Λονδίνο, ο Greaves μελετάει την παιδική λευχαιμία εδώ και δεκαετίες, ενώ λίγο πριν την εκπνοή του 2018 χρίστηκε μάλιστα και ιππότης για το σπουδαίο έργο του στον τομέα.

«Εδώ και 30 χρόνια έχω πάθει εμμονή με τις αιτίες που προκαλούν στα παιδιά λευχαιμία», λέει ο ίδιος. «Πλέον, για πρώτη φορά, έχουμε επιτέλους μια απάντηση στο ερώτημα αυτό -και αυτό σημαίνει, πως μπορούμε τώρα να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τρόπους για να σταματάμε την λευχαιμία στην αρχή της. Έτσι προέκυψε η ιδέα μου για το εν λόγω ρόφημα».

Το 1950 η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία σκότωνε κάθε χρόνο αμέτρητα παιδιά σε όλο τον κόσμο. Πλέον, το 90% των περιπτώσεων θεραπεύεται -ωστόσο, η θεραπεία είναι εξαιρετικά τοξική και μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει παρενέργειες. Επιπρόσθετα, τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες παρατηρούν μία αύξηση στα περιστατικά παιδικής λευχαιμίας, σε όλη την Ευρώπη, σε ένα σταθερό ρυθμό, της τάξης του 1%.

«Πρόκειται για ένα στοιχείο των αναπτυγμένων κοινωνιών, αλλά όχι των αναπτυσσόμενων. Δηλαδή, η ασθένεια εξελίσσεται παράλληλα με την ευημερία», αναφέρει ο Greaves.

Γιατί, όμως;

Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία προκαλείται από μία αλληλουχία βιολογιών συμβάντων. Αρχικά, ευθύνεται μία γενετική μετάλλαξη, η οποία συμβαίνει σε περίπου 1 στα 20 παιδιά, λόγω κάποιου ατυχήματος στη μήτρα. Δεν κληρονομείται, αλλά βάζει το παιδί σε κίνδυνο για λευχαιμία για την υπόλοιπη ζωή του.

Προκειμένου να εμφανιστεί, τελικά, η λευχαιμία, συμβαίνει ένα άλλο βιολογικό ‘γεγονός’, το οποίο έχει να κάνει με το ανοσοποιητικό σύστημα. Όπως εξηγεί ο Greaves: «Για να δουλέψει σωστά το ανοσοποιητικό σύστημα, χρειάζεται να βρεθεί αντιμέτωπο με κάποια λοίμωξη μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής. Χωρίς αυτή τη ‘μάχη’ το ανοσοποιητικό μένει απροετοίμαστο και δεν θα λειτουργήσει σωστά όταν χρειαστεί».

Εντούτοις, οι γονείς σήμερα μεγαλώνουν τα παιδιά σε σπίτια αποστειρωμένα, με αντισηπτικά μαντηλάκια και αντιβακτηριακά σαπούνια, αποφεύγοντας πάση θυσία κάθε είδους βρωμιά.

Επίσης, οι νέες μαμάδες θηλάζουν λιγότερο και φέρνουν ακόμα λιγότερο τα μωρά τους σε επαφή με άλλα παιδιά. Έτσι τα παιδιά δεν προσβάλλονται από μικρόβια. Αυτό έχει πλεονεκτήματα, βέβαια, αλλά έχει και μειονεκτήματα: Το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν εξοπλίζεται σωστά. Όταν, λοιπόν, ένα τέτοιο παιδί έρθει τελικά σε επαφή με μία απλή λοίμωξη, το απροετοίμαστο ανοσοποιητικό του σύστημα αντιδρά με εξαιρετικά αφύσικο τρόπο και ενεργοποιεί μια χρόνια λοίμωξη. Καθώς αυτή η λοίμωξη εξελίσσεται, οι χημικές ουσίες κυτοκίνες εκλύονται στο αίμα και προκαλούν μία δεύτερη μετάλλαξη που προκαλεί τη λευχαιμία στα παιδιά που «κουβαλούν» την πρώτη μετάλλαξη.

Με λίγα λόγια, είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής που επιβαρύνει το έτσι κι αλλιώς ευάλωτο παιδί, όπως και ο ίδιος ο Greaves εξήγησε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Reviews Cancer.

Τα καλά νέα είναι… πως η θεωρία αυτή βοηθά τους επιστήμονες να παρέμβουν και να σταματήσουν τη λευχαιμία από το να εξελιχθεί. «Δεν ξέρουμε πώς να αποτρέψουμε την αρχική μετάλλαξη στη μήτρα, αλλά πλέον μπορούμε να βρούμε τρόπους να μπλοκάρουμε τη χρόνια λοίμωξη που συμβαίνει αργότερα στη ζωή», λέει ο Greaves.

Συνεπώς, ο Greaves και η ομάδα του «δουλεύουν» με τα βακτήρια, τους ιούς και τα μικρόβια που ζουν στα ανθρώπινα έντερα, τα οποία ναι μεν συμβάλουν στην πέψη, αλλά και αποτελούν ένδειξη των μικροβίων στα οποία έχουμε εκτεθεί στη ζωή μας. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι στις αναπτυγμένες χώρες έχουν πολύ λιγότερα βακτήρια στα έντερά τους, γιατί από μωρά ζουν πιο «καθαρά».

Πειραματίζονται, επομένως, οι επιστήμονες σε ποντίκια, με στόχο να βρουν ποια είναι τα 6 ή 10 «καλύτερα» μικρόβια που μπορούν να αποκαταστήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού, ώστε να γίνει υγιέστερο. Και το μείγμα αυτών των μικροβίων θα δίνεται στο παιδί όχι ως χάπι, αλλά ως ρόφημα με μορφή γιαουρτιού, το οποίο θα μπορούν να πίνουν τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία. Το μείγμα αυτό, δηλώνει ο Greaves, θα μπορέσει, μάλιστα, να αντιμετωπίσει και άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως π.χ. ο διαβήτης τύπου 1.