Στην Ελλάδα και την Κύπρο τον ακούμε για χρόνια μέσα από τους στίχους του Άλκη Αλκαίου και τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου, στο τραγούδι «Σαν Πλανόδιο Τσίρκο». Ένας λογοτέχνης που το έργο του επηρέασε την παγκόσμια λογοτεχνία και την ελληνική, ο οποίος, όπως αναφέρουν διάφοροι μελετητές, ήταν ένας άνθρωπος με σπάνια διανοητική διαύγεια, αναλυτική φαντασία και μαθηματική σχεδόν ακρίβεια, στοιχεία τα οποία κυριαρχούσαν σχεδόν σε όλα τα έργα του.

Μια σπάνια προσωπικότητα που, παρά τη καλλιτεχνική του οντότητα, έπεσε θύμα των παθών του. Ο εθισμός στη χαρτοπαιξία, το αλκοόλ και ίσως τα ναρκωτικά(όπιο;) ήταν μοιραία και τον οδήγησαν στον θάνατο πριν κλείσει τα 41 του χρόνια.

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 1809 στη Βοστόνη των Η.Π.Α. Πατέρας του ήταν ο Ντέιβιντ Πόε, ηθοποιός χωρίς ιδιαίτερο υποκριτικό ταλέντο. Μητέρα του ήταν η Ελίζαμπεθ Άρνολντ (1787- 1811. Τον Απρίλιο του 1806 παντρεύτηκε τον Ντέιβιντ Πόε τον νεότερο (1784- 1811). Η Ελίζαμπεθ τα επόμενα τέσσερα χρόνια αν και εργαζόταν συνεχώς έφερε στον κόσμο 3 παιδιά. Τον Γουίλιαμ Χένρι Λέοναρντ στις 30 Ιανουαρίου 1807, τον Έντγκαρ στις 19 Ιανουαρίου 1809 και τη Ρόζαλι στις 20 Δεκεμβρίου 1810. Οι δύο νεαροί γονείς έδιναν παραστάσεις στις μεγαλύτερες πόλεις της ανατολικής ακτογραμμής. Τον Ιούλιο του 1811 ζούσαν στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια όταν ο Ντέιβιντ μετά από ένα άγριο καβγά εγκατέλειψε την Ελίζαμπεθ και τα παιδιά, όπως αποκάλυψαν οι Dwight Thomas και David K. Jackson στο βιβλίο: «The Poe Log: A Documentary Life of Edgar Alan Poe, 1809- 1849, Βοστόνη 1987».

Απελπισμένη η Ελίζαμπεθ δέχτηκε την πρόταση που της έκανε τον Αύγουστο ο διευθυντής του θεάτρου Ρίτσμοντ, μολονότι υπέφερε από φυματίωση, κάτι που σύντομα την έκανε ανήμπορη να ανέβει στη σκηνή. Οι θεατρόφιλοι συγκινήθηκαν από την οικτρή κατάσταση της όμορφης, νεαρής ηθοποιού και την επισκέπτονταν για να δουν το οικτρό της θέαμα, να είναι καθηλωμένη στο κρεβάτι με τα τρία πεινασμένα, μικρά παιδιά της γύρω της. Όπως έλεγε ειρωνικά ένας ντόπιος έμπορος εκείνη τη σεζόν το δωμάτιο της άρρωστης κυρίας Πόε είχε γίνει ''το πιο κοσμικό θέρετρο''...

Ανάμεσα στους επισκέπτες της ήταν και η Φράνσις Βαλεντάιν Άλαν σύζυγος ενός ευκατάστατου εμπόρου ,του Τζον Άλαν και η φίλη της Τζέιν Μακένζι, οι οποίες συγκινήθηκαν ιδιαίτερα από το δράμα της Ελίζαμπεθ και των παιδιών της. Η μητέρα του Ε. Α. Πόε πέθανε στις 8 Δεκεμβρίου 1811. Ο σύζυγός της ήταν άγνωστο που βρισκόταν εκείνη την εποχή, πιθανότατα όμως κι αυτός είχε προσβληθεί από φυματίωση. Σύμφωνα με την επικρατέστερη σήμερα εκδοχή πέθανε στις 11 Δεκεμβρίου 1811 τρεις μέρες μετά τον θάνατο της γυναίκας του (κατά την Susan Archer Talley Weiss).

Ο Χένρι Πόε στάλθηκε στη Βαλτιμόρη να ζήσει με τους παππούδες του. Η Τζέιν Μακένζι υιοθέτησε τη Ρόζαλι. Η Φράνσις Άλαν έπεισε τον ευκατάστατο σύζυγό της Τζον να πάρουν το μικρότερο αγόρι στην οικογένειά τους, κάτι που έγινε. Η Φράνσις λάτρευε τον μικρό Έντγκαρ, ενώ ο σύζυγός της δέχτηκε το αγόρι κυρίως για να ικανοποιήσει τη Φράνσις.

Τα επόμενα χρόνια η επιχείρηση που είχαν ο Τζον Άλαν και ο συνέταιρός του Τσαρλς Έλις έγινε ιδιαίτερα προσοδοφόρα. Το 1815 το ζεύγος Άλαν έφυγαν από το Ρίτσμοντ για το Λονδίνο παίρνοντας μαζί τους τον εξάχρονο Έντγκαρ και την ανύπαντρη αδελφή της Φράνσις, την Αν Βαλεντάιν.

Τον Απρίλιο του 1816 ο Ε. Α. Πόε μπήκε εσωτερικός στο οικοτροφείο των δεσποινίδων Ντιμπούρ, όπου έμαθε αγγλική γραμματική και συντακτικό. Στα τέλη του 1817 ή τις αρχές του 1818 γράφτηκε στο σχολείο Manor House. Εκεί ο μικρός Ένγκαρ διδάχθηκε αγγλική ιστορία και λογοτεχνία.

Το 1826 ο Ε. Α. Πόε γράφτηκε στο πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια. Εκεί ξεκίνησε τη χαρτοπαιξία που τον οδήγησε σε τεράστια χρέη (περίπου 2.000 δολάρια). Έτσι ο Τζον Άλαν τον υποχρέωσε να σταματήσει τη φοίτησή του και τον έβαλε να δουλέψει στο λογιστήριο της εταιρείας του. Σύντομα όμως ο Πόε παραιτήθηκε και τον Μάρτιο του 1827 έφυγε για τη Βοστόνη. Εκεί εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο «Tamerlane and Other Poems» (''Ταμερλάνος και άλλα ποιήματα''). Απέφυγε να γράψει το όνομά του και αρκέστηκε στο «Ένας Βοστονέζος». Το βιβλίο ανοίγει με το ποίημα «Ταμερλάνος» και κλείνει με τη «Λίμνη».

Στις 16 Μαΐου 1836 και αφού ο θετός του πατέρας είχε πεθάνει χωρίς να του αφήσει τίποτα από την κληρονομιά, ο Πόε παντρεύτηκε την ξαδέλφη του Βιρτζίνια Κλεμ, που ήταν μόλις 14 ετών. Ωστόσο, ένας μάρτυρας ο κύριος Κλίλαντ, πριν τον γάμο κατέθεσε ότι ήταν 21. Η Βιρτζίνια ήταν πολύ όμορφη και βοήθησε τον Πόε να αποκτήσει κάποια σταθερότητα στη ζωή του.

Η πολυτάραχη ζωή του Πόε ως τον θάνατό του - Τα σπουδαία έργα του

Ο Πόε που πλέον έπρεπε να βιοπορίζεται μόνο από τα γραπτά του, το 1833 με το διήγημά του «MS. Found in a Bottle» («Χειρόγραφο μέσα σ' Ένα Μπουκάλι») κέρδισε 50 δολάρια σ' ένα διαγωνισμό εβδομαδιαίας εφημερίδας της Βαλτιμόρης. Το 1835 εγκαταστάθηκε στο Ρίτσμοντ και συνεργάστηκε με το περιοδικό Southern Literary Messenger. Άρχισε να αποκτά φήμη ως κριτικός. Όμως απολύθηκε από το περιοδικό γιατί είχε κρίσεις μέθης και εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη. Εκεί εξέδωσε ένα μεγάλο πεζογράφημα με τίτλο «The Narrative of Arthur Gordon Pym» («Η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ»). Το 1839 συνεργάστηκε στην έκδοση του περιοδικού Butron's Gentleman Magazine της Φιλαδέλφειας. Τότε έγραψε τις ιστορίες τρόμου «William Wilson» (''Γουίλιαμ Γουίλσον'') και ''The Fall of the House of Usher'' (''Η Πτώση του Οίκου των Άσερ'').

Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησαν οι «Αλλόκοτες Ιστορίες» (''Tales of the Grotesdue and Arabesdue''). Τον Ιούνιο του 1840 παραιτήθηκε από το περιοδικό Burton's, αλλά το 1841 δημοσίευσε την πρώτη αστυνομική ιστορία του με τίτλο ''The Murders in the Rue Morgue'' (''Οι Φόνοι της Οδού Μοργκ''), χάρη στο οποίο έγινε ο πατέρας της ντοκουμενταρισμένης αστυνομικής λογοτεχνίας. Το 1843 το διήγημά του ''The Gold Bug'' (''Ο Χρυσός Σκαραβαίος'') κέρδισε ένα βραβείο της εφημερίδας της Φιλαδέλφειας Dollar's Newspaper.

Το 1844 επέστρεψε στη Νέα Υόρκη όπου δημοσίευσε (στην εφημερίδα Sun) το διήγημα «The Baloon Hoax». Στις 29 Ιανουαρίου δημοσίευσε στην εφημερίδα New York Mirror το περίφημο ποίημά του «Το Κοράκι», με το οποίο έγινε διάσημος σ' όλη τη χώρα. Το 1846 συνεργάστηκε επίσης με το βραχύβιο έντυπο Broadway Journal, όπου δημοσίευσε τα περισσότερα διηγήματά του. Την ίδια χρονιά η ποιήτρια Φράνσις Σάρτζεντ Λοκ Όζγκουντ ερωτεύτηκε τον Πόε και τα ποιήματα που έγραφε γι' αυτόν με το ψευδώνυμο «Φάνι» προκάλεσαν σκάνδαλο. Το 1845 επίσης, ο Πόε εξέδωσε τον τόμο «Το Κοράκι και Άλλα Ποιήματα» και τη συλλογή διηγημάτων «Tales». Το 1846 εγκαταστάθηκε σε εξοχικό σπίτι στο Φόρντχαμ (σήμερα συνοικία της Νέας Υόρκης) όπου έγραψε μια σειρά κειμένων με τίτλο «Διανοούμενοι της Νέας Υόρκης» για λογαριασμό του Godey's Lady's Book. Επρόκειτο για παρουσίαση προσωπικοτήτων της εποχής με τα σχετικά κουτσομπολιά. Αυτά όμως τον οδήγησαν στα δικαστήρια με την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμισης. Η σύζυγός του Βιρτζίνια πέθανε από φυματίωση τον Ιανουάριο του 1847, κάτι που συγκλόνισε τον Πόε. Το 1848 δημοσίευσε τη διάλεξή του «Eureka» όπου επιχειρεί μια υπερβατική εξήγηση του Σύμπαντος.

Ένα χρόνο αργότερα, στις 7 Οκτωβρίου 1849, ο Πόε πεθαίνει από αδιευκρίνιστα αίτια στη Βαλτιμόρη, με τις φήμες να λένε πως ο λόγος ήταν το αλκοόλ.

Η επίδραση του Πόε στην παγκόσμια λογοτεχνία μετά το θάνατό του

Ο Μποντλέρ, ως το 1867, δημοσίευσε 5 τόμους με αφηγήματα του Πόε. Ωστόσο, τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα γαλλικά μόλις το 1889 από τον Στεφάν Μαλαρμέ.

Ο Μποντλέρ κι ο Μαλαρμέ, «ευθύνονται» για τη μεγάλη διάδοση των έργων του Πόε σε όλη την Ευρώπη. Ο Γκι ντε Μοπασάν, τελειοποίησε τα έργα του, διαβάζοντας τα έργα του Πόε. Ο Ιούλιος Βερν έγραψε τη «Σφίγγα των Πάγων» ως συνέχεια του έργου του Πόε «Η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ» και μάλιστα αφιέρωσε το έργο αυτό, στη μνήμη του Αμερικανού λογοτέχνη.

Το 1895, ο μεγάλος Ρώσος λογοτέχνης Κονσταντίν Μπαλμόντ, μετέφρασε στα ρωσικά τα διηγήματα του Πόε, ενώ αργότερα μετέφρασε και τα ποιήματά του.

Η χορωδιακή συμφωνία του Ραχμάνινοφ «Οι Καμπάνες» βασίζεται στη μετάφραση του ομότιτλου ποιήματος του Πόε από τον Μπάλμοντ.

Ο Κροάτης συγγραφέας Άντουν Γκούσταβ Μάτος, ταύτιζε τον εαυτό του με τον Πόε. Σε ένα μάλιστα έργο του, χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο «Σαλταπήδας», που είναι το όνομα ενός ήρωα του Πόε.

Αλλά και ο μεγάλος Χόρχε Λούις Μπόρχες επηρεάστηκε από τον Πόε. Επίσης, ο Νικαραγουανός ποιητής Ρουμπέν Νταρίο ταυτίστηκε με τον Πόε και χρησιμοποίησε πολλά στοιχεία από τα έργα του.