Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη που είναι σήμερα, 14 Νοεμβρίου, η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Χάρις Κυριάκου, δίνει σημαντικές απαντήσεις γύρω από την πάθηση αυτή, καταρρίπτοντας παράλληλα κάποιους μύθους που επικρατούν για χρόνια.

Γράφει η Χάρις Κυριάκου*

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια διαδεδομένη, (αυτοάνοση) πάθηση που είναι καλό όλοι να γνωρίζουν. Μέρα με την μέρα όλο και περισσότερα άτομα διαγιγνώσκονται με Διαβήτη. Είναι λοιπόν, μια χρόνια μεταβολική νόσος κατά την οποία το πάγκρεας αδυνατεί πλήρως ή εν μέρει να παράγει μια ορμόνη σημαντική για τον οργανισμό μας την ινσουλίνη. Η διάγνωση κυρίως γίνεται με εξέταση αίματος για έλεγχο της πρωινής γλυκόζης πριν καταναλωθεί τροφή ή 2ώρες μετά από γεύμα.

Ποιοι είναι οι τύποι του Σακχαρώδη Διαβήτη;

Εμφανίζεται υπό μορφή κυρίως δυο τύπων. Κοινό σύμπτωμα οι υψηλές τιμές σακχάρου δηλαδή γλυκόζης και συμβαίνει υπεργλυκαιμία.

Από την μία έχουμε τον Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1, γνωστός και ως νεανικός γιατί συνήθως προσβάλλονται άτομα μέχρι 30 ετών, ανεξαρτήτου βάρους. Στον τύπου Ι το πάγκρεας αδυνατεί πλήρως να παράγει ινσουλίνη οπότε το άτομο λαμβάνει εξωγενώς χορήγηση μέσω ένεσης ή αντλίας ινσουλίνης. Σημάδια που θα πρέπει να οδηγούν το άτομο για έλεγχο είναι η πολυουρία, η πολυδιψία και η ανεξήγητη απώλεια βάρους. Σε περίπτωση που 1ου βαθμού συγγενής είναι διαγνωσμένος με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 υπάρχει 5% κληρονομικότητα για εμφάνιση.

Από την άλλη έχουμε το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, ο οποίος προσβάλλει συνήθως τα άτομα ηλικίας άνω των 30 ετών, κυρίως με βάρος περισσότερο από το φυσιολογικό. Στη περίπτωση αυτή το πάγκρεας αδυνατεί εν μέρει να παράγει ινσουλίνη, οπότε ο προσωπικός του Διαβητολόγος θα δώσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή παράλληλα με σωστή διατροφή πάντα! Σημάδια που θα πρέπει να οδηγούν το άτομο για έλεγχο όπως και στο τύπου 1 είναι η πολυουρία, η πολυδιψία αλλά η διαφορά ότι παρουσιάζεται πολυφαγία για αυτό έχουν και οδηγεί σε υπερβάλλον σωματικό βάρος. Σε περίπτωση που 1ου βαθμού συγγενής είναι διαγνωσμένος με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 υπάρχει 30% κληρονομικότητα για εμφάνιση.

Τέλος, είναι πιθανό κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και συγκεκριμένα κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο η εγκυμονούσα να διαγνωστεί με Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης. Μετά την εγκυμοσύνη ο διαβήτης υποχωρεί αλλά η πιθανότητα για εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 είναι 20-50% στη μετέπειτα ζωή.

Με την σωστή διατροφή θεραπεύετε ο Σακχαρώδης Διαβήτης;

Όχι, δυστυχώς δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, ποτέ. Όταν το πάγκρεας νοσήσει δεν μπορεί να επανέλθει στις φυσιολογικές του λειτουργίες ξανά. Παρόλα αυτά με την σωστή διατροφή μπορεί να αντιμετωπιστεί και να διαχειριστεί με επιτυχία τόσο ο τύπου 1 όσο και ο τύπου 2, ενώ μπορεί να αποτραπεί ή να καθυστερήσει την εμφάνιση του τύπου 2! Να τονίσω πως ούτε η λήψη της φαρμακευτικής αγωγής(ινσουλίνη ή χάπια) δίνει ελευθερία στη διατροφή. Η φαρμακευτική αγωγή προϋποθέτει μια καλή διατροφή για να αποδώσει και να λειτουργήσει σωστά.

Είναι αλήθεια/σωστό ότι η υπογλυκαιμία πρέπει να αντιμετωπίζεται με γλυκό;

Αρκετός πληθυσμός είτε έχουν Σακχαρώδη Διαβήτη είτε όχι βρίσκουν ένα "άλλοθι’’ για να φάνε κάτι γλυκό. Να ξεκαθαρίσω ότι αυτό είναι μύθος. Καταρχάς υπογλυκαιμία εμφανίζεται όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι 70 και λιγότερο που συνοδεύονται με σημάδια όπως εφίδρωση, αδυναμία, σύγχυση κ.α Η αλήθεια τώρα είναι ότι για να προλάβει το άτομο την υπογλυκαιμία ο οργανισμός πρέπει να προσλάβει άμεσα εύκολα απορροφήσιμους υδατάνθρακες και κυρίως ζάχαρη κατά προτίμηση σε υγρή μορφή (πχ χυμό, αναψυκτικό, ταμπλέτες γλυκόζης κ.α) έτσι θα υπάρξει ταχεία είσοδος γλυκόζης στη κυκλοφορία. Αντιθέτως, η κατανάλωση ενός γλυκού πχ σοκολάτας ή γλυκίσματος θα καθυστερήσει την είσοδο της γλυκόζης/ζάχαρης στο αίμα λόγω της υψηλής παρουσίας λίπους. Έτσι ούτε θα αντιμετωπιστεί άμεσα η υπογλυκαιμία και θα δώσει πολλά σάκχαρα που θα ανεβάσουν τα επίπεδα γλυκόζης ψηλά.

Γιατί να επισκεφτώ ένα Κλινικό Διαιτολόγο;

Ο κλινικός Διαιτολόγος είναι το άτομο που θα εκπαιδεύσει τον ασθενή να μάθει να διαβάζει τις διατροφικές ετικέτες και ποια τρόφιμα θα επιλέγει και ποια θα αποφεύγει. Θα παρέχει στο ασθενή εξατομικευμένες οδηγίες διατροφής σύμφωνα με το κοινωνικό και ιατρικό του ιστορικό, σχεδιάζοντας ένα διατροφικό πλάνο εβδομαδιαίο ή μηνιαίο λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τον τρόπο ζωής του και την καθημερινότητα του. Στόχος είναι η ρύθμιση ενός υγιούς σωματικού βάρους και επίτευξη επιθυμητών επιπέδων γλυκόζης(σακχάρου) στο αίμα, βελτιώνοντας τη ποιότητα ζωής. Έτσι θα αποτραπούν οι ανεπιθύμητες υπεργλυκαιμίες και υπογλυκαιμίες και οι σχετικές μακροχρόνιες επιπλοκές που είναι πολύ επικίνδυνες για την υγεία.

Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (WHO) έχει ανακοινώσει ότι ο διαβήτης είναι η 7η κύρια αιτία θανάτου ανά το παγκόσμιο.

*Χάρις Κυριάκου

Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

F: Charis Kyriacou – Clinical Dietitian & Nutritionist