Πώς ο Τσε συνδέεται με τις σημαίες που βλέπουμε στα (κυπριακά) γήπεδα

Μια σημαία σου ήρθε και σε μένα [1].

Πώς ο Τσε συνδέεται με τις σημαίες που βλέπουμε στα (κυπριακά) γήπεδα

Μια σημαία σου ήρθε και σε μένα [1].

Article featured image
Article featured image

Από την Άντρια Γεωργίου


Σαν σήμερα [2], το 1928, γεννήθηκε στην Αργεντινή ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, μετέπειτα γνωστός ως Τσε Γκεβάρα. Ο αιώνιος επαναστάτης και το διαχρονικό σύμβολο της εξέγερσης όλων των καταπιεσμένων της γης. Το ασθματικό παιδί που έγινε βραχνάς για πολλούς. Το ασθματικό παιδί, που εξαιτίας αυτής του της ασθένειας, πάλευε απ’ τα παιδικά του χρόνια με τον θάνατο, καταφέρνοντας εν τέλει να τον νικήσει. Ναι, ο Τσε ζει. Κι αν τύχει να βρεθείς σε κάποιο πεδίο μάχης, εκεί που οι άνθρωποι πολεμούν για έναν καλύτερο κόσμο, σίγουρα θα δεις το χαμόγελό του να ξεπροβάλλει κάτω απ’ το μπερέ με τ’ άστρο…

O Τσε σπουδάζει Ιατρική. Το 1953 παίρνει το πτυχίο του και ξεκινά ένα ταξίδι στη Λατινική Αμερική, βιώνοντας στο πετσί του την ήπειρο της στυγνής εκμετάλλευσης. Οι άθλιες συνθήκες, υπό τις οποίες ζουν οι φτωχοί της Λατινικής Αμερικής, επηρεάζουν βαθιά τον Τσε Γκεβάρα, ο οποίος δεν θα αργήσει να ακολουθήσει τον δρόμο της επανάστασης. Είναι χαρακτηριστικά και τα λόγια του:

«Αν τρέμεις από αγανάκτηση για κάθε αδικία, τότε είσαι σύντροφός μου».

Το 1955, γνωρίζεται στο Μεξικό με τον εξόριστο Κουβανό αγωνιστή Φιντέλ Κάστρο και αμέσως προσχωρεί στην ομάδα του, η οποία σχεδιάζει επανάσταση στην Κούβα και την ανατροπή του δικτάτορα Μπατίστα. Τον Νοέμβριο του 1956, αποβιβάζονται στο νησί και μετά από αρκετές μάχες και πολιτικές επιτυχίες ο λαός της Κούβας αγκαλιάζει το κίνημά τους, γνωστό ως το Κίνημα της 26ης Ιουλίου (Μ26). Τρία χρόνια αργότερα, στις 8 Ιανουαρίου του 1959, οι επαναστάτες της Σιέρρα Μαέστρα εισέρχονται θριαμβευτές στην πρωτεύουσα Αβάνα και εγκαθιδρύεται η επαναστατική κυβέρνηση. Ο Τσε παίρνει τιμητικά την κουβανέζικη εθνικότητα και διορίζεται πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας της Κούβας. Η κυβέρνηση λαμβάνει άμεσα μέτρα ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων, ενώ οι ΗΠΑ προσπαθούν με κάθε τρόπο να την ανατρέψουν.

Μερικά χρόνια μετά, ο Τσε παραιτείται από κάθε κυβερνητική θέση και εξαφανίζεται με αινιγματικό τρόπο. Στην πραγματικότητα, η εξαφάνισή του σχετίζεται με την ετοιμασία ενός σώματος από Κουβανούς, το οποίο θα συμβάλει στη συγκρότηση αντάρτικου στο Κονγκό. Ο Κομαντάντε φτάνει στην Αφρική μεταμφιεσμένος, όμως, οι απόπειρες στις ζούγκλες αποτυγχάνουν και έτσι το απόσπασμα μαζί με τον Τσε επιστρέφει στην Κούβα.

Η δεύτερη απόπειρα εξάπλωσης επανάστασης θα είναι και η τελευταία για τον Τσε Γκεβάρα. Το σχέδιο είναι μεγαλεπήβολο. Η Κούβα επιδιώκει τη συγκρότηση αντάρτικου αποσπάσματος Κουβανών και Βολιβιανών για τη δημιουργία βάσεων σε Αργεντινή, Περού και Βραζιλία. Πλέον, ο Τσε τίθεται στο στόχαστρο της CIA, η οποία επιχειρεί με κάθε τρόπο τη δολοφονία του. Προς τον σκοπό αυτό, δεν διστάζει να στρατολογήσει ακόμα και τον λεγόμενο «Χασάπη της Λυών», τον διαβόητο Ναζί εγκληματία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, Νικόλαος Κλάους Μπάρμπι, ο οποίος βοηθά με την εμπειρία του στη δολοφονία του μεγάλου επαναστάτη. Εν τέλει, στις 9 Οκτωβρίου του 1967, το σχέδιο εξόντωσης λαμβάνει σάρκα και οστά. Ο Τσε Γκεβάρα αιχμαλωτίζεται και με διαταγή του δικτάτορα Μπαριέντες πυροβολείται με τέτοιο τρόπο, ώστε να φανεί ότι σκοτώθηκε σε μάχη. Συνολικά 9 σφαίρες «τρύπησαν» τον Τσε, στον θώρακα και στο στήθος.


chefans1.jpg

chefans4.jpg


Σκότωσαν μόνο έναν άνθρωπο. Οι ιδέες του παραμένουν ζωντανές.

«Προσωπικότητες σαν τον Τσε Γκεβάρα ανήκουν σε εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που είναι ικανοί με το παράδειγμά τους να συμβάλουν στην εμφάνιση κι άλλων που να τους μοιάζουν». Τα λόγια αυτά προέρχονται από τον επικήδειο προς τιμήν του Τσε που εξεφώνησε ο Φιντέλ Κάστρο στην Πλατεία της Επανάστασης, στην Αβάνα, στις 18 Οκτωβρίου 1967. Εν έτει 2019, ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα εξακολουθεί να εμπνέει. Κυρίως τις νέες γενιές, οι οποίες οραματίζονται ένα καλύτερο αύριο σαν κι αυτό, για το οποίο πολέμησε και σκοτώθηκε ο Τσε. Έτσι, δεν διστάζουν να τον τυπώσουν στα μπλουζάκια τους, να τον χτυπήσουν στα μπράτσα τους (ή στο μέρος της καρδιάς) και να τον υψώσουν ως λάβαρο στα γήπεδα.

chefans2.jpg

chefans3.jpg

Και σε αυτό το τελευταίο θα παραμείνουμε. Ο Τσε εμφανίζεται σε γήπεδα πολλών χωρών, αλλά και σε αυτά της Κύπρου. Θα περιορίσουμε τη γεωγραφική εμβέλεια στα της Κύπρου, αν και όσα θα ειπωθούν αφορούν γενικά. «Καλά, γιατί να υψώνονται σημαίες με τον Τσε στα κυπριακά γήπεδα;». Η εν λόγω ερώτηση αντήχησε πολλές φορές στα αυτιά μου. Όπως και η συνέχειά της: «Τι σχέση έχει ένας Αργεντίνος με την Κύπρο;». Κατ’ αρχάς, να σημειώσουμε ότι φιγούρες όπως τον Τσε Γκεβάρα δεν έχουν τοπική εμβέλεια (όπως το άρθρο μας), αλλά αποκτούν παγκόσμια και διαχρονική παρουσία – αλίμονο αν συνέβαινε το αντίθετο. Επίσης, ο Τσε δεν ήταν άσχετος με το άθλημα του ποδοσφαίρου. Βέβαια, το ποδόσφαιρο που αυτός οραματιζόταν δεν είχε καμία σχέση με τη σύγχρονη εμπορευματοποίηση του αθλήματος, αλλά αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα, το οποίο στην παρούσα δεν θα θίξουμε. Ο ίδιος, μάλιστα, έλεγε: «Το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα απλό παιχνίδι. Είναι όπλο της επανάστασης». Υπό αυτήν, λοιπόν, την οπτική, η παρουσία του στα γήπεδα δεν είναι άσχετη. Ο αντίλογος λέει ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι, η πολιτικοποίηση του οποίου ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους. Από την άλλη, η πολιτική είναι αναπόσπαστο κομμάτι του καθημερινού βίου και το ποδόσφαιρο ως ένα λαοφιλές άθλημα δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από αυτήν (η πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου είναι, επίσης, ένα τεράστιο ζήτημα, το οποίο θα ήταν ενδιαφέρον να θίξουμε σε ένα ξεχωριστό άρθρο).


chefans5.jpg


Θα κλείσουμε το εν λόγω άρθρο, με το εξής σύνθημα, το οποίο συμπυκνώνει πολύ επιτυχημένα την εμπορευματοποίηση που επιχειρήθηκε εις βάρος της φιγούρας του Αργεντίνου αγωνιστή: «Ο Τσε Γκεβάρα δεν είναι μπλουζάκι»[2]. Προφανώς δεν είναι ούτε τατουάζ, ούτε λάβαρο, ούτε σημαία (ούτε καν το όνομα του σκύλου σου). Ο Τσε είναι προφανώς πολλά παραπάνω. Η εμπορευματοποίηση της φιγούρας του επιχειρήθηκε (και εν μέρει επιτεύχθηκε), ώστε να χαθεί όλο το πολιτικό νόημα τού τι πραγματικά σήμαινε (και σημαίνει) Τσε Γκεβάρα. Και Τσε Γκεβάρα σημαίνει πολλά – η εισαγωγή στο πρώτο μέρος του άρθρου είναι απλώς ενδεικτική τού ποιος ήταν ο άνθρωπος αυτός. Όταν, λοιπόν, γνωρίζουμε αυτό, όταν ξέρουμε τι εκπροσωπεί ο «κύριος στη φωτογραφία», τότε έχουμε το δικαίωμα να τον κάνουμε και μπλουζάκι και λάβαρο και σημαία στα γήπεδα όλου του κόσμου. Η Αλέιδα Γκεβάρα, κόρη του Τσε, όταν ερωτήθηκε σχετικά, είπε: «Ο πατέρας μου θα ήταν πανευτυχής να είχε το πρόσωπό του επάνω στο στήθος τόσων όμορφων γυναικών που φοράνε το μπλουζάκι σε όλο τον κόσμο». Εικάζω πως με τον ίδιο τρόπο θα ήταν πανευτυχής να έβλεπε το πρόσωπό του σε λάβαρα και σημαίες που τις ανεμίζουν άνθρωποι που ενστερνίζονται συνειδητά τις ιδέες του.



[1] Κατά τον βιογράφο του, Τζον Λι Άντερσον, η πραγματική ημερομηνία γέννησής του τοποθετείται νωρίτερα, στις 14 Μαΐου του ιδίου έτους.

[2] Για περαιτέρω επί του θέματος μπορείς να ακούσεις την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ραδιοφωνική εκπομπή του δημοσιογράφου-συγγραφέα Άρη Χατζηστεφάνου, η οποία βρίσκεται αναρτημένη στο διαδίκτυο.

[3] Για περαιτέρω επί του θέματος μπορείς να ακούσεις την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ραδιοφωνική εκπομπή του δημοσιογράφου-συγγραφέα Άρη Χατζηστεφάνου, η οποία βρίσκεται αναρτημένη στο διαδίκτυο.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ