Του Χρήστου Μιχάλαρου

Έχει πικρή εμπειρία με τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, κυρίως με την τηλεόραση. Νιώθει πιο άνετα στο YouTube, το Instagram και το Facebook. Κάνει εκπομπές που προσεγγίζουν την πραγματικότητα με στοιχεία και επιχειρήματα βασισμένα στην ατόφια επιστήμη. Δεν σχολιάζει μικροπολιτικά ζητήματα. Επέλεξε να μετακομίσει στην Αγγλία γιατί ήρθε η ώρα του «τώρα ή ποτέ».

Είναι ο Mikeius, ο Μιχάλης, ο Έλληνας YouTuber που ξεκίνησε στο internet βρίζοντας χωρίς «μπιπ» και που πλέον απευθύνεται στο ευρύ κοινό με όρους εκλαϊκευμένης γνώσης κι επιστήμης, μέσω της εκπομπής «What the fact»

Η συζήτηση που ακολουθεί έγινε ένα πρωί του Αυγούστου στον αέρα του Ράδιο Πρώτο και μεταμορφώθηκε σε κείμενο για λογαριασμό της City Free Press.

Πού πάει το πράγμα με το ελληνόφωνο YouTube; Θα καταπιεί τα παραδοσιακά ΜΜΕ ή ακόμα και στο μέλλον αυτά θα εξακολουθούν να παίρνουν κομμάτι από την «πίτα ακροαματικότητας»;

Μακράν το δεύτερο. Σίγουρα θα μειωθεί ο ρόλος των «παραδοσιακών» (εντός εισαγωγικών) μέσων γιατί ήρθε το νέο να πάρει ένα μερίδιο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η τηλεόραση θα εξαφανιστεί. Είμαι σίγουρος πως όταν είχε βγει η τηλεόραση, υπήρχαν φωνές που έλεγαν ότι το ραδιόφωνο θα εξαφανιζόταν. Και τελικά, άκου, μιλάμε από τον αέρα του ραδιοφώνου εν έτει 2019.

Εσύ πάντως είχες πικρή εμπειρία από τα παραδοσιακά μέσα.

Πλέον, η τηλεόραση δεν είναι και το καλύτερο μέρος για συνεντεύξεις. Είναι «άλλου τύπου» μέσο, έχει πολλή φανφάρα. Μιλάμε για μια συνέντευξη από ένα πρωινάδικο, όπου η συζήτηση ήταν υπερβολικά επιφανειακή. Όπως και γενικά η τηλεόραση τείνει να είναι επιφανειακή, όλοι το καταλαβαίνουμε.

Ωστόσο, κάποτε, ήταν ένα πολύ πρωτοποριακό μέσο.

Η τηλεόραση κατέληξε εδώ που κατέληξε επειδή, από ένα σημείο και μετά, ήταν μονοπώλιο στην διασκέδαση του κόσμου. Από ένα σημείο και μετά, λοιπόν, βολεύτηκε και μας σέρβιρε ό,τι γούσταρε: χαμηλής ποιότητας προγράμματα με πολλές διαφημίσεις στο ενδιάμεσο. Όλα αυτά ώθησαν τον κόσμο προς το internet και το YouTube. Πέραν τούτου, πιστεύω ότι σε γενικές γραμμές ο κόσμος κυνηγάει την ποικιλία. Στο internet υπάρχει μια εξειδίκευση περιεχομένου την οποία δεν μπορείς να βρεις στην τηλεόραση, όπου είσαι περιορισμένος από το γεγονός ότι η ημέρα έχει μόνο 24 ώρες. Εκ των πραγμάτων δεν μπορεί κανείς να προβάλει περιεχόμενο άνω των 24 ωρών σε μια ημέρα. Στο YouTube ανεβαίνει μια τεράστια ποσότητα προγραμμάτων, η χρονική αξία των οποίων είναι χρόνια ολόκληρα. Μπορείς να διαλέξεις ό,τι θες.

Θα κάνω τον κακό: Το internet έδωσε βήμα και δημοσιότητα σε πάρα πολλά προγράμματα που δεν είχαν να επιδείξουν κάποια αξία.

Τουλάχιστον, είναι λίγο πιο δίκαιο το «πεδίο της μάχης». Πάντα θα υπάρχουν εκπομπές που θα αποκτήσουν δημοτικότητα δυσανάλογη της αξίας, αλλά στο internet, όπου η προβολή της εκπομπής σου δεν εξαρτάται από την έγκριση κάποιου καναλάρχη. Απλώς, την ανεβάζεις. Το πόσο επιτυχημένη θα είναι εξαρτάται από το πόσος κόσμος θα την δει αφού έχει ανέβει και αφού είναι διαθέσιμη. Το να γίνει διαθέσιμη όμως είναι πολύ πιο εύκολο στο YouTube.

Λεφτά έχει η όλη ιστορία;

Σε αυτό τον τομέα, το YouTube είναι σαν το ραδιόφωνο: έχεις μια ιδέα για μια εκπομπή, αλλά για να την κάνεις πραγματικότητα ψάχνεις να βρεις χορηγό. Παίρνεις τηλέφωνα, στέλνεις email κι αν βρεις κάποιον που να πληρώνει, την συνεχίζεις. Αν τα έσοδά σου εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνο από τις διαφημίσεις του YouTube, δεν μπορείς να ζήσεις. Είναι ένα χαρτζιλικάκι, σχεδόν αμελητέα τα ποσά.

Κι όλα αυτά ενώ η πιο δημοφιλής εκπομπή σου «Μπραφ» έχει γράψει εκατομμύρια views και η τωρινή σου εκπομπή «What the fact» γράφει κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες.

Ακόμα και τις εποχές που το «Μπραφ» μάζευε ένα εκατομμύριο views το μήνα κι έπαιζε μόνο του, χωρίς ουσιαστικό ανταγωνισμό, τα έσοδα ήταν ελάχιστα.

Γιατί το «Μπραφ» έφερε περισσότερο κόσμο από το «What the fact»; Επειδή χρησιμοποιούσες λέξεις και φράσεις για τις οποίες στο ραδιόφωνο θα βάζαμε οπωσδήποτε «μπιπ»;

Μόλις βρήκες τον έναν από τους λόγους.

Δεν μπορεί ο κόσμος να σε προτιμά μόνο επειδή βρίζεις.

Προφανώς. Το «Μπραφ» ήταν μια εκπομπή που έλεγε: ελάτε για τις βρισιές, αλλά μείνετε για τα νοήματα. Οι βρισιές ήταν ένας πόλος έλξης για τα πιτσιρίκια που ήθελαν να ακούσουν κάποιον να βρίζει χωρίς «μπιπ». Η σκέψη τους ήταν «να κάτι πρωτότυπο». Τότε δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο. Πέραν τούτου, το «Μπραφ» έλεγε κάποιες αλήθειες και ασκούσε κριτική. Αν κοιτάξεις πίσω από τις βρισιές, υπάρχει περιεχόμενο. Γι’ αυτό και το βλέπουν ακόμα, παρόλο που είναι μια εκπομπή οκτώ ετών.

Είχες πει ότι θα βγάλεις άλλη μια σεζόν, αλλά δεν έβγαλες. Μάλλον στέρεψαν οι ιδέες.

Και οι ιδέες στέρεψαν, αλλά ρε φίλε είμαι πλέον 36 χρονών. Δεν είναι μια εκπομπή που μου ταιριάζει πλέον. Το «Μπραφ» είναι πιο πιτσιρικοεκπομπή, μια εκπομπή που θα έκανα κανονικά στα 22 μου. Έχω αλλάξει κι εγώ, έχω ηρεμήσει ως άνθρωπος, δεν θα μπορούσα να κάνω πλέον μια τέτοιου τύπου εκπομπή.

Το «What the fact» πάντως πήρε ώθηση και από την γενικότερη τάση του κόσμου προς την εκλαϊκευμένη γνώση κι επιστήμη, δηλαδή σύνθετες έννοιες με απλά λογάκια. Τόσο στο internet, όσο και στα βιβλία.

Όντως. Υπάρχει ένα γενικευμένο κλίμα αγάπης προς την επιστήμη κατά την τελευταία δεκαετία, μια επάνοδος της εκλαϊκευμένης επιστήμης. Για παράδειγμα, πριν από λίγα χρόνια έγινε remake το «Cosmos» του Carl Edward Sagan από την δεκαετία του ’70, που είναι μάλλον η καλύτερη σειρά ντοκιμαντέρ όλων των εποχών. Ή το Netflix που έχει γεμίσει με ντοκιμαντέρ. Υπάρχει μια άνοδος του είδους, αλλά και των μη πολιτικών ενημερωτικών εκπομπών. Μέσα σε αυτό το κύμα με πήρε κι εμένα η μπάλα, με παρέσυρε και ασχολήθηκα. Εξάλλου, πάντα μου άρεσαν τα ντοκιμαντέρ και η εκλαϊκευμένη επιστήμη, έβλεπα κι εγώ αντίστοιχα video στα αγγλικά. Σκέφτηκα λοιπόν ότι αν υπήρχε μια τέτοια εκπομπή στα ελληνικά, θα την έβλεπα.

Εσύ γιατί κάνεις μόνο «μη πολιτικές εκπομπές»; Μένεις σε ασφαλή απόσταση από ζητήματα που είναι ανοιχτά και καίνε;

Όχι, καθόλου. Έχω κάνει και εκπομπές που θίγουν πολιτικά ζητήματα, όπως εκείνη με το κύμα αμφισβήτησης των εμβολιασμών (αν είναι δυνατόν, στις μέρες μας έχει καταλήξει να είναι ανοιχτό ως ζήτημα!). Ένα άλλο επεισόδιο θέτει το ερώτημα «γιατί οι Ευρωπαίοι κατέκτησαν την Αμερική και όχι το ανάποδο, δηλαδή γιατί οι Αμερικανοί Ινδιάνοι δεν κατέκτησαν τις ακτές της Γαλλίας. Το «What the fact» είναι μια επιστημονική εκπομπή. Αν πιάσω ένα φαινόμενο, θα το δω από την σκοπιά του επιστήμονα, θα το μελετήσω τελείως μακροσκοπικά, σαν να μας μελετούσε ένας εξωγήινος βιολόγος. Δεν εξετάζω την Ιστορία σαν μια αλληλουχία από σημαντικές ημερομηνίες και μάχες, αλλά ως ένα σύνολο κοινωνικών και φυσικών δυνάμεων που αλληλοεπιδρούν με την ανθρώπινη φύση. Κι αυτό πολιτική είναι, αλλά εσύ με ρωτάς γιατί δεν κάνω μικροπολιτική, έτσι;

Τώρα σοβαρά, δεν έχεις μπει στον πειρασμό να σχολιάσεις την πολιτική επικαιρότητα;

Έχω κάνει μέχρι στιγμής 53 επεισόδια «What the fact» και ακόμα δεν έχω προλάβει να μιλήσω για τον Ισαάκ Νεύτωνα. Κάτι μου λέει ότι θα μιλήσω για εκείνον πολύ πριν μιλήσω για τον κάθε Μητσοτάκη και τον κάθε Τσίπρα.

Είναι ζήτημα προτεραιοτήτων.

Ένας από τους λόγους που δεν κάνω ελληνική μικροπολιτική είναι λόγω του ότι είναι ασήμαντη για την εκπομπή. Το «What the fact» μιλάει για τον Alan Turing, τον Michael Faraday και ανθρώπους που ο πολύς κόσμος δεν έχει ακούσει ποτέ του, κι όμως άλλαξαν την Ιστορία και επηρέασαν τη ζωή του πολύ περισσότερο από τον κάθε Αλέξη Τσίπρα. Προτιμώ να το κρατήσω εκεί. Και ξέρεις κάτι; Ας υπάρχει και μια εκπομπή στα ελληνικά που να μην κάνει αναφορά στην Χρυσή Αυγή, στον ΣΥΡΙΖΑ και σε όλους αυτούς.

Αισθάνεσαι το βάρος της ευθύνης ότι σε κάποιο βαθμό επηρεάζεις κόσμο και συνειδήσεις; Ειδικά στις μικρότερες ηλικίες;

Εννοείται, υπάρχει μια ευθύνη. Ένας από τους λόγους που δεν ασχολούμαι με μικροπολιτική είναι κι αυτός.

Έχεις δεχτεί απειλές;

Προφανώς κι έχω δεχτεί, στο internet δραστηριοποιούμαι. Και την κουβέντα που κάνουμε τώρα, αν την ανεβάσεις, από κάτω θα δεχτεί επιθετικά μηνύματα. Μην το ψάχνεις. Από κει και πέρα, επειδή έχω αποκαλύψει το πρόσωπό μου, ο κόσμος με γνωρίζει, με βλέπει στο δρόμο. Έχω δεχτεί απειλές και πολλές «φτηνές μαγκιές» από την ανωνυμία του internet, αλλά επί σχεδόν 10 χρόνια που είμαι έξω και έχω επαφή με τον κόσμο, δεν είδα αυτές τις μαγκιές να μεταφράζονται σε σωματική βία.

Στην Αγγλία, όπου ζεις τώρα, είναι καλύτερα τα πράγματα;

Είμαι εδώ μόλις οκτώ μήνες. Θέλεις να επαναλάβεις αυτή την ερώτηση σε 2-3 χρόνια; Γιατί τώρα θα σου πω ότι είναι υπέροχα, αλλά ακόμα δεν έχω ζήσει τις αναπόφευκτες δυσκολίες της χώρας.

Πολύ θα ήθελα να επαναλάβω αυτή την ερώτηση σε 2-3 χρόνια, δεδομένου ότι εγώ θα είμαι πίσω από το μικρόφωνο κι εσύ πίσω από το YouTube και θα κάνουμε και οι δυο αυτό που αγαπάμε.

Και να είμαι ακόμα στην Αγγλία, για να μπορώ να κρίνω.

Αυτή η ιστορία ήταν μια προσωπική απόφαση που δεν σχετίζεται ευθέως με τις οικονομικές σου ανάγκες. Ήθελες απλά να ζήσεις εκεί, τέλος.

Ήμουν σε μια φάση: αν δεν το κάνω τώρα, δεν θα το κάνω ποτέ. Κάτι σαν τελευταία ευκαιρία και την πήρα. Αν κάτσει, έκατσε. Αν όχι, η Ελλάδα εκεί είναι δεν πάει πουθενά.

Με τον κόσμο της Κύπρου έχεις επαφή;

Για να είμαι ειλικρινής, όχι. Ο μόνος που ξέρω, λόγω YouTube, είναι ο «2J», Μετά απ’ αυτόν το χάος. Εδώ δεν ξέρω πολύ κόσμο από το ελληνικό YouTube, θα ξέρω από το κυπριακό;

Λόγω ποιότητας; Αν και το τι θεωρεί κανείς «ποιοτικό» είναι μάλλον θέμα γούστου.

Η ποιότητα είναι θέμα γούστου; Δεν είναι απολύτως ακριβές αυτό, υπάρχουν και κάποια αντικειμενικά κριτήρια, δεν είναι όλα θέμα γούστου.

Το δικό μου κριτήριο είναι διαφορετικό από το δικό σου.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν βλέπω κάτι επειδή δεν είναι ποιοτικό. Προς θεού, δεν βλέπω μόνο ποιοτικά πράγματα στην ζωή μου, κάθε άλλο. Άμα δεις τις ταινίες που βλέπω, θα καταλάβεις. Απλώς δεν με ελκύει κάτι στο περιεχόμενο των Ελλήνων YouTubers. Περισσότερο προς τα ξένα κανάλια προσανατολίζομαι στον ελεύθερο χρόνο μου.

Πού μπορούν να σε βρουν οι ακροατές του Ράδιο Πρώτο;

Ξέρω ‘γω, ας με γκουγκλάρουν.