[Ακολουθούν εικόνες που μπορεί να ενοχλήσουν]



Στις μέρες μας ή καλύτερα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η πλαστική χειρουργική βιώνει μία τεράστια άνθιση σε οτιδήποτε αφορά τον καλλωπισμό, τη βελτίωση, τη διόρθωση ή την αύξηση μελών του σώματός μας, ούτως ώστε να δείχνουμε πιο θελκτικοί και να συμβαδίζουμε με τα πρότυπα που (μας) έχουν επιβληθεί.

Παρόλα αυτά, η ιστορία της πλαστικής χειρουργικής ή καλύτερα της χειρουργικής επαναδόμησης γεννήθηκε το 1917, από την ανάγκη να προσφέρουν στους βετεράνους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μια φυσιολογική ζωή, μετά τους σοβαρούς τραυματισμούς στο πρόσωπο και άλλα μέλη του σώματός τους που τους είχαν αλλοιώσει τη μορφή.

Χαρακτηριστική είναι η ιστορία ενός βετεράνου ο οποίος φοβόταν να φάει δημόσια, επειδή οι ήχοι που έβγαζε το διαλυμένο του πρόσωπο όταν μασούσε, έκοβαν την όρεξη στους γύρω του.

Η ιστορία της προέλευσης της πλαστικής χειρουργικής είναι ιδιαίτερα αιματηρή – πιθανότατα, οι πρώτες επεμβάσεις που έγιναν δεν είχαν τις ρίζες τους στη ματαιοδοξία, αλλά μάλλον στην ανάγκη. Το ζητούμενο ήταν να βρεθεί ποιος ασθενής ήταν αρκετά απελπισμένος -και ποιος γιατρός ήταν αρκετά θαρραλέος-, για να δοκιμάσει αυτές τις επικίνδυνες επεμβάσεις για πρώτη φορά.

Οι στρατιώτες όλων των πλευρών της σύγκρουσης κατά τον Α’ΠΠ, αναμετρήθηκαν με τη δύναμη των πολυβόλων, των φλογοβόλων, των τανκς, των δηλητηριωδών αερίων και των αεροπλάνων για τέσσερα χρόνια σερί. Τα χαρακώματα που έσκαβαν συχνά προστάτευαν το σώμα τους, αλλά τα κεφάλια τους ήταν πιο ευάλωτα.

Ως εκ τούτου, πολλοί από αυτούς τους παραμορφωμένους βετεράνους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου απομονώθηκαν κοινωνικά, καθώς η εμφάνισή τους, τους προκαλούσε τέτοια ντροπή, που απέφευγαν να εμφανίζονται δημοσίως.

Πολλές φορές, δεν εμφανίζονταν καν στα μέλη της οικογένειάς τους. Ήταν αδύνατον να έχουν μια κανονική δουλειά και μια κοινωνική ζωή. Ένας Βρετανός βετεράνος που είχε τραυματιστεί από θραύσματα χειροβομβίδων κατά τη διάρκεια της Μάχης της Υπρ φοβόταν να φάει δημοσίως, επειδή οι ήχοι που έβγαζε το τραυματισμένο του πρόσωπο, καθώς μασούσε και κατάπινε έκοβαν την όρεξη στους γύρω του.

Για να κρύψουν τις παραμορφώσεις τους, πολλοί βετεράνοι φορούσαν μάσκα ή προσθετικό προσώπου. Αν έλειπε σε κάποιον η μύτη, ένα χείλος, το μάγουλο, το σαγόνι ή η κόγχη του ματιού, τα αντικαθιστούσαν με μια μάσκα που κάλυπτε μερικώς το πρόσωπο, η οποία συνήθως στηριζόταν σε ένα ζευγάρι γυαλιά. Ήταν μια άσχημη, βραχυπρόθεσμη και καθόλου πρακτική λύση - μία που ίσως να μην είχε βελτιωθεί, αν ένας γιατρός που ονομαζόταν Harold Gillies δεν είχε ενδιαφερθεί για το πρόβλημα.

Ο λεγόμενος «σωλήνας μίσχου» είναι μια πρωτοποριακή τεχνική που ανέπτυξε ο Gillies. Το δέρμα κοβόταν μερικώς και στη συνέχεια έμπαιναν ράμματα, σχηματίζοντας ένα είδος σωλήνα από σάρκα. Η ροή του αίματος δεν παρεμποδιζόταν και ο κίνδυνος μόλυνσης ήταν μικρός. Ένα μέρος του σωλήνα παρέμενε συνδεδεμένο, ενώ το άλλο άκρο ήταν ραμμένο στην επιφάνεια που θα κατέληγε το δέρμα. Μόλις αναπτύσσονταν μαζί, το σημείο όπου ο σωλήνας ήταν αρχικά συνδεδεμένος κοβόταν και το δέρμα έμπαινε στη θέση του. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται από πλαστικούς χειρουργούς μέχρι και σήμερα.

Ο Gillies και οι συνεργάτες του έκαναν πάνω από 11.000 επεμβάσεις σε περισσότερους από 5.000 ασθενείς. Αυτές οι χρονοβόρες και συχνά πειραματικές θεραπείες μπορούσαν να πάρουν χρόνια, κάτι που ήταν οδυνηρό και εξαιρετικά δυσάρεστο για τον ασθενή. Πολλές θεραπείες τελικά αποτύγχαναν.

Οι πειραματισμοί σε παραμορφωμένα πρόσωπα βετεράνων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου γίνονταν και αλλού. Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, ένας εκκεντρικός γιατρός ονόματι Johannes Esser, ο οποίος θεωρείται ιδρυτής της πλαστικής χειρουργικής και της χειρουργικής αποκατάστασης στην Ολλανδία, πέρασε χρόνια δουλεύοντας σε στρατόπεδα όπου αποστέλνονταν χιλιάδες νεαροί άνδρες μετά τον Πόλεμο. Ανέπτυξε θεωρίες για τη ροή του αίματος, τα νεύρα και την ανατομία του προσώπου και δημιούργησε τεχνικές που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.

O «απομονωμένος μίσχος», για παράδειγμα, είναι μια τεχνική κατά την οποία ένα κομμάτι του δέρματος μεταμοσχεύεται σε κοντινό σημείο του σώματος. Τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία μετακινούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε κάτω από το δέρμα το σώμα να είναι ακόμη συνδεδεμένο με το μόσχευμα. Αυτή η τεχνική εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για την αναδόμηση του προσώπου στο άνω χείλος, τη μύτη, τα αυτιά και γύρω από τα μάτι.



Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic Netherlands.