Η αυθόρμητη πρωτοβουλία μερικών καλλιτεχνών, που ξεκίνησε ως ένας τρόπος έκφρασης της αγωνίας και της ανασφάλειας που βιώνει η Τέχνη στην Κύπρο, τις ημέρες της πανδημίας, εξελίχθηκε εν τέλει σε ένα κύμα που παρέσυρε όλους τους ανθρώπους τους πολιτισμού, στη διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων και αντιμετώπισης, από το κράτος.

«Μια ολόκληρη τάξη του Πνεύματος και της Τέχνης απλήρωτη και άνεργη, με ταυτόχρονη ακύρωση της πολύχρονης προσφοράς της», έγραφε, μεταξύ άλλων, στην μακροσκελή επιστολή που είχε αποστείλει -προ ημερών- στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ομάδα ανθρώπων των Τεχνών και του Πολιτισμού, σε μία προσπάθεια να αφυπνίσουν την πολιτεία και το κράτος για τον ευρύτερο κλάδο τους, ο οποίος αφέθηκε εκτός των κυβερνητικών μέτρων στήριξης.

Μία προσπάθεια που ξεκίνησε αυθόρμητα, μέσω ενός διαδικτυακού γκρουπ, από τη Λέα Μαλένη και εξελίχθηκε σε μία δυναμική κίνηση διεκδίκησης των αυτονόητων.

Λέα, σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές για όλους αλλά πολύ πιο δύσκολες για τους εργαζόμενους σε καλλιτεχνικά και συναφή δρώμενα, ανέλαβες μια πολύ ασυνήθιστη διαδικτυακή πρωτοβουλία, ενώνοντας σ’ ένα γκρουπ τους Kύπριους εργαζόμενους στην οπτικοακουστική βιομηχανία. Μπορείς να μας αναλύσεις το σκεπτικό;

Όλα ξεκίνησαν από ένα προσωπικό μήνυμα που είχα αναρτήσει στο Facebook, θέλοντας να μοιραστώ την αγωνία μου για το μέλλον. Όχι μόνο για το τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η αναγκαστική αναστολή δράσεων στις Τέχνες, αλλά και σ’ όλο το φάσμα της ζωής μας.

Ταυτόχρονα, συζητώντας εκείνη την ώρα της απελπισίας για όλα αυτά που ακυρώνονταν και για την απόλυτη αβεβαιότητα που ξεπρόβαλλε μπροστά μας, γνωρίζοντας πως οι συνθήκες είναι ήδη εδώ και χρόνια πολύ δύσκολες στον χώρο μας, όχι μόνο για τη δημιουργία, αλλά και για την πρακτική επιβίωση, δημιουργήθηκε και μια ομάδα στο Facebook, από τη Χριστίνα (Κωνσταντίνου) για όλους αυτούς που μοιράζονταν, ίσως, τις ίδιες αγωνίες και τους ίδιους προβληματισμούς μ’ εμάς, μήπως συζητώντας, αντλήσουμε δύναμη ο ένας από τον άλλο.

Αυτή η κίνηση δεν είχε προβλεφθεί ότι θα είχε αυτή την απήχηση. Και τελικά, εξελίχθηκε από τη μαζική συμμετοχή των ανθρώπων από τις διάφορες τέχνες, που έσπευσαν να γίνουν μέλη και να μοιραστούν την αγωνία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Η μια φωνή ενώθηκε με την άλλη, και μέσα από τηλεσυναντήσεις και συζητήσεις με ανθρώπους, που πρώτη φορά γνωρίζαμε, μιλήσαμε για τα θέματα πολλών ανθρώπων που απασχολούνται στον τομέα των τεχνών χωρίς κατοχύρωση, χωρίς ασφάλιση, χωρίς τακτικό εισόδημα, και χωρίς καμία διασφάλιση για το μέλλον.

Προσπαθήσαμε με όσους φορείς, ομάδες, ενώσεις και άτομα -ήρθαν στο δρόμο μας- να ορίσουμε και να στοιχειοθετήσουμε τα βασικά κι επείγοντα θέματα που χρήζουν επίλυσης. Σε πρώτη φάση, τα άμεσα: η στήριξη και ανακούφιση των επαγγελματιών του πολιτισμού, τους οποίους δυστυχώς δεν καλύπτουν τα ήδη εξαγγελθέντα μέτρα στήριξης, καθώς και στήριξη των φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της Τέχνης προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει Τέχνη και μετά την πανδημία. Στη συνέχεια, αυτά που θα έπρεπε ήδη να γίνουν και δεν έγιναν, με πρώτο, την κατοχύρωση των επαγγελμάτων στον τομέα της Τέχνης και του Πολιτισμού προκειμένου να μπορεί να απολαμβάνει και αυτή η ταλαίπωρη ομάδα ανθρώπων τα αυτονόητα βασικά δικαιώματα, που δικαιούται κάθε πολίτης σ’ αυτό τον τόπο, προκειμένου να μπορεί να επιβιώνει.

Πως σας φαίνονται τα –ομολογουμένως ελάχιστα- μέτρα της κυβέρνησης για στήριξη του Πολιτισμού και των ανθρώπων που τον υπηρετούν;

Δεν θέλω να χρεώσω κακή πρόθεση σε κανέναν πολιτικό ή κρατικό λειτουργό, που αυτή τη στιγμή πασκίζει να βρει κι αυτός λύσεις σ’ ένα άνευ προηγουμένου κοινωνικό, πολιτικό, μα πάνω απ’ όλα ανθρωπιστικό ζήτημα. Όλοι βαδίζουμε ψηλαφιστά, προσπαθώντας να εξοικειωθούμε με αυτό που βιώνουμε, ώστε να το δαμάσουμε και να το ημερέψουμε προτού προλάβει αυτό να μας κατασπαράξει. Έχουμε ήδη κληθεί σε διαβούλευση μετά την εξαγγελία -του Υπουργού- των μέτρων, τα οποία θεωρώ ότι ήταν μια πρώτη κίνηση στήριξης, αλλά όχι ολοκληρωμένη. Θα πρέπει κανείς να ασχοληθεί σε βάθος με την ιδιαίτερη φύση της δουλειάς μας, αν θέλει αν πραγματικά να σκύψει στα προβλήματα και να βρει ουσιαστικές λύσεις.

Διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μια πιο στερεή, πιο συμβατή και πιο αποτελεσματική συνέχεια, τόσο για τους ανθρώπους όσο και για την ευρύτερη σχέση του κράτους με την κοινωνία. Θεωρώ λοιπόν ότι σε τέτοιες στιγμές, επίκεντρο είναι ο άνθρωπος. Οπότε περιμένω και από την Πολιτεία να αναλάβει το ρόλο που της αρμόζει, ώστε το κοινωνικό αυτό σύστημα που εμείς οι ίδιοι οι άνθρωποι έχουμε δημιουργήσει, προκειμένου να εξυπηρετεί τις ανάγκες του ανθρώπου, να επιτελέσει αυτό το ρόλο, γιατί δυστυχώς, μέχρι στιγμής, το συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει κανείς, ρίχνοντας μια ματιά στην υφήλιο, είναι πως τα συστήματα απέτυχαν παταγωδώς σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο, αφού το μόνο που πέτυχαν τελικά είναι να καταδυναστεύουν το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, παρά να το υπηρετούν. Θέλω να πιστεύω πως αυτή η φρικτή συγκυρία θα αποτελέσει μια καλή ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε την ουσία και να θέσουμε καινούργιους στόχους για την κοινή συμβίωσή μας στον πλανήτη.

Έχετε στείλει και μια επιστολή στον Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού, ποια είναι τα βασικά αιτήματά σας από το Υπουργείο;

Πρώτα απ’ όλα, η άμεση οικονομική στήριξη και ανακούφιση των ανθρώπων που εργάζονται στους τομείς της Τέχνης, όπως οφείλει να κάνει το κράτος με όλες τις ομάδες πολιτών του, μέσα από μέτρα, σχέδια και πακέτα στήριξης. Παράλληλα, η ουσιαστική στήριξη των φορέων που παράγουν πολιτισμού μέσα από υφιστάμενα αλλά και ενισχυμένα προγράμματα και σχέδια, προκειμένου να μπορέσει να υπάρξει συνέχεια στον Πολιτισμό.

Σε δεύτερη φάση, η κατοχύρωση των επαγγελμάτων στον χώρο της Τέχνης και του Πολιτισμού, η οποία εκκρεμεί χρόνια, στερώντας από τους ανθρώπους αυτούς βασικά δικαιώματα τα οποία δικαιούται ή θα έπρεπε να δικαιούται κάθε πολίτης αυτού του τόπου. Κατοχύρωση, ασφάλιση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες με τα βραχυπρόθεσμα συμβόλαια, την εποχιακή απασχόληση, την απουσία κατώτατου μισθού ή τακτικού μηνιαίου εισοδήματος, την καθυστέρηση στην καταβολή δεδουλευμένων.

Τέλος, τι ζητάτε σαν γκρουπ τώρα που ενώσατε τη φωνή σας; Μήπως έφτασε η στιγμή να δημιουργηθεί ένας Σύνδεσμος που τουλάχιστον να μπορεί να προστατεύσει την αξιοπρέπεια των μελών σας, που αυτή τη στιγμή βρίσκονται αντιμέτωπα με σοβαρότατο πρόβλημα επιβίωσης;

Η συγκυρία είναι τέτοια που ευνοεί τη συλλογικότητα για την από κοινού αντιμετώπιση ζητημάτων, τα οποία, μολονότι θα έπρεπε να έχουν λυθεί εδώ και χρόνια, οι προσπάθειες απέβησαν μέχρι στιγμής, άκαρπες. Ίσως τώρα, με αφορμή αυτή την ακραία και δυσάρεστη συγκυρία, που οδηγεί πολλές κατηγορίες εργαζομένων σε αδιέξοδο, να είναι μια πολύτιμη ευκαιρία να αφήσουμε στην άκρη ανούσιες διαφορές και να παλέψουμε για τα αυτονόητα. Τώρα όσον αφορά τη δημιουργία ενός Συνδέσμου που να παλεύει και να διεκδικεί τα δικαιώματα του ευρύτερου καλλιτεχνικού κλάδου καθώς και των τεχνικών, δεν είναι κάτι που έχει σκεφτεί κάποιος από μας για την ώρα, μιας και όπως προανέφερα όλο αυτό ξεκίνησε εντελώς αυθόρμητα. Ωστόσο το μέλλον είναι τόσο απρόβλεπτο, που τίποτα δεν αποκλείεται. Πολλές φωνές είναι πολύ δυνατότερες απ’ όσο μία.