Τα έργα τέχνης, χειροπιαστά και άϋλα, απέδειξαν ανά την υφήλιο την τεράστια σημασία τους, με επώδυνο τρόπο, αυτές τις μέρες. Οι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν τον εγκλεισμό χάρη στην τέχνη. Εκατομμύρια εικαστικά έργα, τραγούδια, ταινίες, σειρές, θεατρικές παραστάσεις, όπερα, χορός, ποιήματα, διηγήματα συντροφεύουν τους ανθρώπους αυτές τις δύσκολες μέρες. Η δουλειά όλων των δημιουργών έχει τεράστια αξία που ξεπερνά κατά πολύ την απλή οικονομική αποτίμηση κάθε έργου τέχνης. Είναι καιρός η κοινωνία και η πολιτεία να το αναγνωρίσει έμπρακτα».

Την επιστολή υπογράφουν πλήθος επαγγελματιών και φορέων από όλο το φάσμα των τεχνών και του πολιτισμού (Θέατρο, Εικαστικές Τέχνες, Μουσική, Χορός, Οπτικοακουστική Βιομηχανία).

Αυτούσια η επιστολή:

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Εδώ και ένα μήνα ολόκληρη η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν τεράστιο «αόρατο εχθρό». Η πανδημία του COVID-19 έχει επηρεάσει δραματικά σχεδόν όλες τις χώρες ανά το παγκόσμιο, με χιλιάδες ανθρώπους να χάνουν τη μάχη για τη ζωή και δεκάδες χιλιάδες να δίνουν τη μάχη στις μονάδες εντατικής θεραπείας. Η αναγκαστική επιβολή περιοριστικών μέτρων για καταστολή της μετάδοσης της ασθένειας επέφερε ριζικές αλλαγές στην καθημερινότητα όλων από τη μια μέρα στην άλλη, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει τη συνέχεια. Η τραγική αυτή συγκυρία, με την επιβολή των περιορισμών, πέρα από τον φόβο και την απομόνωση που έχει επιφέρει, υποχρεώνει το σύνολο των επαγγελματιών σε μείωση του χρόνου εργασίας, σε εργασία από το σπίτι ή σε αναγκαστική αναστολή εργασίας.

Η επιβολή περιορισμών και απαγορευτικών μέτρων, έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη αναστολή κάθε ζωντανής καλλιτεχνικής δραστηριότητας, χωρίς ορίζοντα λήξης, αλλά και με απόλυτη αβεβαιότητα για την έκβαση αυτής της κρίσης. Η παρούσα κατάσταση οδηγεί στην ανεργία όλα τα μέλη της καλλιτεχνικής κοινότητας, χωρίς δυστυχώς τη δυνατότητα ενός ελάχιστου έστω εισοδήματος για την επιβίωσή τους, αφού η πλειοψηφία των ανθρώπων αυτών, λόγω της ιδιαιτερότητας της φύσης της δουλειάς τους αλλά και της ανυπαρξίας συλλογικών συμβάσεων, δεν καλύπτεται και συνεπώς, δεν μπορεί να υποστηριχθεί από το πλαίσιο των πακέτων στήριξης που έχουν ήδη ανακοινωθεί.

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι σε κάθε άτομο, οργανωμένο σύνολο και φορέα που επηρεάζεται από την πανδημία όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και διεθνώς. Επικροτούμε κάθε κίνηση για στήριξη και ενίσχυση της υγείας, της παιδείας, του αθλητισμού, της οικονομίας, των ευπαθών ομάδων, των ηλικιωμένων. Αγωνιούμε όμως για τη συνέχεια, και ειδικά για τις ομάδες εκείνες των πολιτών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και όλοι οι επαγγελματίες από το ευρύτερο φάσμα του πολιτισμού, που ειδικά τώρα, κάνουν ελεύθερη πτώση στο κενό, χωρίς κανένα δίχτυ προστασίας, χωρίς στήριξη στο παρόν και χωρίς προοπτική για το μέλλον. Μια τεράστια ομάδα ανθρώπων εξοβελίζεται προς το περιθώριο, αφού το αντικείμενο της εργασίας της δεν υπάρχει πλέον: μια ολόκληρη τάξη του Πνεύματος και της Τέχνης απλήρωτη και άνεργη, με ταυτόχρονη ακύρωση της πολύχρονης προσφοράς της.

Πολλά από τα προβλήματα που η ευρύτερη επαγγελματική ομάδα των καλλιτεχνών αντιμετωπίζει, σχετίζονται δυστυχώς και με την αδυναμία της Πολιτείας να θεσπίσει νομοθεσία που να κατοχυρώνει την ιδιότητα-status του καλλιτέχνη, διαχρονικό αίτημα όλων των καλλιτεχνών, που επαναφέρουμε με την ελπίδα πως θα πάρει το δρόμο της τελικής του επίλυσης. Η άνιση μεταχείριση των επαγγελματιών στον τομέα του πολιτισμού με τη μη συμπερίληψή τους στο κράτος κοινωνικής πρόνοιας, αγνοώντας το ιδιαίτερο καθεστώς εργασίας τους, το οποίο δεν καλύπτεται από κανένα σχέδιο παροχών της Πολιτείας, απαιτεί μια πολύπλευρη και ευαίσθητη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των επειγόντων προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί με την αναστολή, διακοπή ή και ακύρωση όλων των δραστηριοτήτων του τομέα αυτού.

Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ελλάδα, η Κροατία, η Πορτογαλία, η Δανία και η Ιρλανδία, οι οποίες έχουν ήδη εξαγγείλει -γενναιόδωρα, σε κάποιες περιπτώσεις- μέτρα για στήριξη του Πολιτισμού μέσα από επιπρόσθετα έκτακτα κονδύλια και εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων, καλούμε το Υπουργείο Πολιτισμού όπως προχωρήσει και αυτό στη λήψη αντίστοιχων πρόσθετων μέτρων, τόσο για τη στήριξη του τομέα του πολιτισμού και των επαγγελματιών του αυτή την κρίσιμη περίοδο, όσο και για την επιβίωση του μετά την κρίση.

Γνωρίζοντας πως θα λάβετε μέρος σε τηλεδιάσκεψη με τους Υπουργούς Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των συνεπειών του COVID-19, κρίνουμε σωστό να σας ενημερώσουμε για τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει τόσο ολόκληρο το φάσμα της πολιτιστικής παραγωγής, όσο και οι χιλιάδες συντελεστές της.

Ευελπιστώντας στην ελάφρυνση των συνεπειών της πανδημίας στον τομέα του Πολιτισμού, προτείνουμε την άμεση λήψη των ακόλουθων μέτρων με ευέλικτες και μη γραφειοκρατικές διαδικασίες:


1. ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

1α. Έκτακτα μέτρα στήριξης σε όλες τις κατηγορίες επαγγελμάτων πολιτιστικής και καλλιτεχνικής υφής που δεν ανήκουν σε φορείς, εταιρείες και οργανωμένες επαγγελματικές ομάδες.
1β. Άμεση εξασφάλιση ειδικού επιδόματος και ασφαλιστικής κάλυψης σε όλους τους επαγγελματίες εικαστικών, παραστατικών και οπτικοακουστικών τεχνών με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς την απαραίτητη συμπλήρωση όλων των προϋποθέσεων, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα της φύσης των καλλιτεχνικών επαγγελμάτων, για όσο διάστημα απαιτηθεί.
1γ. Δικαίωμα στο επίδομα ανεργίας και σε άλλες κοινωνικές παροχές για όλους τους επαγγελματίες - εργαζομένους στον τομέα του πολιτισμού, συμπεριλαμβανομένων των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοεργοδοτουμένων καθώς και συνέχιση επιδομάτων ανεργίας, συντάξεων κ.α. για όσο διάστημα απαιτηθεί.
1δ. Διατήρηση των θέσεων εργασίας και των συμβάσεων με πολιτιστικούς φορείς και οργανισμούς με τη δυνατότητα καταβολής του επιδόματος ανεργίας ακόμα και σε εκείνους που δεν πληρούν τυπικά τα κριτήρια.
*1ε Διασφάλιση των πληρωμών των εργαζομένων που λόγω της πανδημίας ακύρωσαν τις εργασίες του και οι οποίοι εργάζονταν σε παραγωγές που χρηματοδοτούνταν με κρατικά κονδύλια (Σχέδιο Θυμέλη, Πρόγραμμα «Πολιτισμός», Συμφωνική Ορχήστρα κλπ)

*1στ. Κάλυψη εξόδων και μισθοδοσίας εταιρειών ή ομάδων παραγωγής που υπέστησαν οικονομικό πλήγμα λόγω των συνεπειών του COVID-19 με την ταυτόχρονη υποχρέωση τους για καταβολή των συμφωνηθέντων στους εργοδοτούμενους δικαιούχους τους.
1ζ. Απαλλαγή και διευκόλυνση των πολιτιστικών φορέων και των καλλιτεχνών, για όσο διαρκεί η κρίση, από τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, τις εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών ασφαλίσεων κ.α
1η. Οργανωμένη προώθηση αρχειακού υλικού με προβολές θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών, παραστάσεων χορού, κινηματογραφικών ταινιών κλπ, μέσω διαδικτύου, τηλεόρασης, ραδιοφώνου ή και άλλων μέσων, εξασφαλίζοντας στους δημιουργούς τα συγγενικά και πνευματικά τους δικαιώματα.

*Νοείται πως στις περιπτώσεις που καλύπτονται τα σημεία 1ε και 1στ τότε δεν υπάρχει απαίτηση για εφαρμογή των σημείων 1α- 1δ.

2. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

2α. Επίσπευση καταβολής όλων των δόσεων των χορηγιών που εκκρεμούν από το προηγούμενο έτος, καθώς και για έργα τα οποία έχουν ήδη υλοποιηθεί, προτού ξεσπάσει η κρίση, σε όλους τους δικαιούχους καλλιτέχνες και φορείς.

2β. Οικονομική ενίσχυση των πολιτιστικών φορέων, θεάτρων, και άλλων δομών, ώστε να διατηρήσουν τον προγραμματισμό τους με παράταση χρόνου για υλοποίηση των προτάσεων. Όπου δεν είναι δυνατή η αναβολή, να καταγραφούν οι εκδηλώσεις / δράσεις / παραγωγές / φεστιβάλ που έχουν ματαιωθεί και οι συντελεστές να αποζημιωθούν.
2γ. Αξιοποίηση των προς διάθεση κονδυλίων για τον Πολιτισμό, τα οποία λόγω της πανδημίας δεν απορροφήθηκαν, για την περαιτέρω στήριξη και ανάπτυξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας κατά το 2020 ή με επέκταση χρήσης τους κατά το 2021, ανάλογα και με τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων, χωρίς να χάνεται το δικαίωμα αίτησης και διεκδίκησης χορηγίας από τους ίδιους φορείς για νέες δραστηριότητες το 2021.
2δ. Συμμετοχή και παρουσία των καλλιτεχνών στα κέντρα λήψης αποφάσεων για τη διαχείριση της εν λόγω κρίσης στον τομέα του Πολιτισμού.

3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

3α. Διάθεση ειδικών κονδυλίων για την τεχνολογική αναβάθμιση των μέσων που μπορούν να έχουν στη διάθεσή τους δημιουργοί και φορείς στον τομέα του Πολιτισμού, για ενίσχυση, όπου είναι εφικτό, της δημιουργίας εξ αποστάσεως.

3β. Δημιουργία εναλλακτικής πλατφόρμας ανάδειξης και στήριξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου στην οποία οι δημιουργοί θα μπορούν να παράγουν έργο, έρευνα και άλλες δράσεις.
3γ. Δικαίωμα διαφοροποίησης μιας ήδη εγκριθείσας πρότασης για ανάπτυξη και παρουσίαση της σε διαδικτυακή μορφή, η οποία είναι και η μόνη εφικτή κατά την περίοδο που διανύουμε, με επιπρόσθετο δικαίωμα ευελιξίας στον τρόπο χειρισμού των επιλέξιμων δαπανών, αλλά και με την προσθήκη καινούργιων, λόγω της αναγκαστικής αλλαγής στον σχεδιασμό των έργων.

4. ΣΧΕΔΙΑ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

4α. Άμεση θέσπιση νομοθεσίας που να κατοχυρώνει την ιδιότητα-status του καλλιτέχνη, το οποίο μεταξύ άλλων θα προνοεί την ξεχωριστή κατηγοριοποίηση στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και θα λαμβάνει υπόψη την ιδιαιτερότητα της φύσης του επαγγέλματος.
4β. Στήριξη και Προώθηση από όλους τους Δημόσιους Φορείς παραγωγής και προώθησης πολιτιστικών δράσεων την εγχώριας πολιτιστικής δημιουργίας, δίνοντας έμφαση και προτεραιότητα στους δημιουργούς που ζουν και εργάζονται μόνιμα στην Κύπρο.
4γ. Διάθεση Πολιτιστικών Χώρων τους οποίους διαχειρίζεται ο Δημόσιος, Ημικρατικός Τομέας και οι Δημοτικές Αρχές, είτε δωρεάν είτε με όσο το δυνατόν χαμηλότερο ενοίκιο για πραγματοποίηση εκδηλώσεων από επαγγελματίες του Πολιτιστικού Τομέα, αμέσως μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων.
4δ. Εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου και θεσμοθέτηση μέτρων, μεγάλης κλίμακας, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, για ανάκαμψη και συνέχιση της πολιτιστικής δημιουργίας, του θεάματος και της ψυχαγωγίας σε όλο το φάσμα των Τεχνών.
4ε. Επαναφορά επιδομάτων, όπως αυτό της τιμητικής σύνταξης των καλλιτεχνών.
4στ. Δημιουργία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης μελλοντικών κρίσεων.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πρώτα μέτρα που εξήγγειλε το Υπουργείο σας σήμερα, τις πρόσφατες δηλώσεις σας αναφορικά με τη σημασία ύπαρξης, στήριξης και ανάπτυξης του Πολιτισμού στην Κύπρο, βασιζόμαστε στην άμεση στήριξη από το Υπουργείο Πολιτισμού, υπενθυμίζοντάς σας την επισφαλή φύση της εργασίας στους τομείς του Πολιτισμού, καθώς και τις ισχύουσες δυσμενείς συνθήκες εργασίας και δημιουργίας, που καθιστούν την προστασία του καλλιτέχνη άμεση ανάγκη. Επισημαίνοντας παράλληλα, ότι δεδομένων των συνθηκών η καλλιτεχνική κοινότητα θα είναι από τις τελευταίες ομάδες που θα επανέλθουν στην κανονικότητά τους, αφενός λόγω της δικαιολογημένης ανασφάλειας του κοινού να προσέλθει μαζικά σε εκδηλώσεις και αφετέρου λόγω της οικονομικής κρίσης που έχει πλήξει καθολικά το κοινό.

Σε αυτή την περίοδο κρίσης όπου ο Πολιτισμός για ακόμα μία φορά βάλλεται, επικαλούμαστε τη δική σας ευαισθησία, αντίληψη και γνώση για άμεση στήριξη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του αχανούς πεδίου που προβάλλεται μπροστά μας, προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει Τέχνη σε αυτό τον τόπο.

Δυστυχώς, το καλλιτεχνικό έργο δεν μετριέται με επιχειρηματικά κριτήρια, ώστε να αποτιμηθούν οι απώλειες. Και χωρίς κατοχύρωση των επαγγελμάτων στον χώρο της τέχνης, χωρίς σταθερή εργασία ή μηνιαίο εισόδημα, με εποχιακή απασχόληση που δεν καλύπτει τους δώδεκα μήνες του χρόνου, με απολαβές που κυμαίνονται ανάλογα με την απασχόληση, χωρίς νομοθετική ρύθμιση για κατώτατο μισθό, χωρίς κάλυψη σε περιόδους ανεργίας, και κάτω από αντίξοες συνθήκες εργασίας, το μέλλον φαντάζει ζοφερό, ειδικά από μιας τέτοιας εμβέλειας κρίση.

Τα έργα τέχνης, χειροπιαστά και άϋλα, απέδειξαν ανά την υφήλιο την τεράστια σημασία τους, με επώδυνο τρόπο, αυτές τις μέρες. Από την Κίνα μέχρι τις ΗΠΑ, από την Ισλανδία ως την Νότια Αφρική, οι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν τον εγκλεισμό χάρη στα έργα τέχνης. Εκατομμύρια εικαστικά έργα, τραγούδια, ταινίες, σειρές, θεατρικές παραστάσεις, όπερα, χορός, ποιήματα, διηγήματα συντροφεύουν τους ανθρώπους αυτές τις δύσκολες μέρες. Όμως πρέπει να θυμόμαστε πως πίσω από το πιο απλό τραγούδι, πίσω από κάθε ταινία, από κάθε παράσταση, πίσω από κάθε έργο τέχνης, υπάρχουν πραγματικοί άνθρωποι, εκατομμύρια στο σύνολό τους, καλλιτέχνες και τεχνικό προσωπικό, που έχουν εργαστεί για να παραχθεί αυτό το έργο. Η δουλειά όλων αυτών των ανθρώπων έχει τεράστια αξία που ξεπερνά κατά πολύ την απλή οικονομική αποτίμηση κάθε έργου τέχνης. Είναι καιρός η κοινωνία και η πολιτεία να το αναγνωρίσει έμπρακτα.

Ο Πολιτισμός είναι η εγγενής μας δύναμη. Οι τέχνες και ο πολιτισμός θα πρέπει να είναι μια αδιάκοπη εθνική προτεραιότητα.

Δηλώνουμε το παρόν μας για οποιονδήποτε δημόσιο διάλογο και συντονισμό για το κοινό καλό. Είμαστε στη διάθεσή σας για συμπληρωματικές πληροφορίες ή διευκρινίσεις.


Με εκτίμηση,


ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

(ΘΕΑΤΡΟ, ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ, ΜΟΥΣΙΚΗ, ΧΟΡΟΣ, ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ)