Συνομιλώντας πρόσφατα με έναν φίλο, ο οποίος τρόπον τινά εμπλέκεται με τη δημοτική εκπαίδευση, μου είχε αναφέρει αυτό ακριβώς το πράγμα. Ότι δηλαδή τα παιδιά, σε αυτή τη δύσκολη και περίεργη συγκυρία, αποτέλεσαν -με τη συμπεριφορά και τη στάση τους- την πιο ευχάριστη έκπληξη!

Έχοντας αυτό κατά νου, ζητήσαμε από δύο δασκάλες και δύο δασκάλους να μοιραστούν μαζί μας την εμπειρία τους από την τάξη, για το διάστημα από τη μέρα που επέστρεψαν μετά το lockdown μέχρι και σήμερα. Κυρίως, όμως, θέλαμε να μας πουν για την εμπειρία τους σε σχέση με τα παιδιά. Δηλαδή, πόσο υπάκουα ήταν, πόσο πειθαρχούν στα όσα τους έχουν πει, πώς προσαρμόστηκαν στη νέα κανονικότητα και πόσο έδειξαν να χαίρονται που επέστρεψαν στην τάξη έστω και υπό αυτές τις συνθήκες.

Κάποιες από τις απαντήσεις των δασκάλων τις αναμέναμε, είναι όμως και λεπτομέρειες που οφείλουμε να ομολογήσουμε πως μας εξέπληξαν. Δεν θα μπούμε στη διαδικασία να χαρακτηρίσουμε ήρωες τα παιδιά, μιας και από αυτούς έχουμε πάντα καμπόσους σε τούτο τον τόπο, αξίζει όμως να εμπνευστούμε από τη στάση τους και -γιατί όχι- να παραδειγματιστούμε.

ΚΩΣΤΑΣ ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΥ, δάσκαλος σε δημοτικό στην επαρχία Λάρνακας

Η επιστροφή στο σχολείο, μετά από το lockdown, ήταν μια πρωτόγνωρη κατάσταση τόσο για τα παιδιά όσο και για τους εκπαιδευτικούς.

Διέφερε πολύ από ότι για χρόνια ως εκπαιδευτικός συναντούσα στον μοναδικό ίσως χώρο όπου οι άνθρωποι επιζητούν την κοινωνικοποίηση με μόνο κίνητρο τη χαρά και το παιχνίδι με εξάρσεις αυθορμητισμού.

Κοινωνικοποίηση χωρίς περιορισμούς, με ψιθυριστές κουβεντούλες, ενίοτε με αγκαλιές και με αποστάσεις χωρίς όρια.

Παρόλο το πιο πάνω σύνηθες συγκείμενο συνύπαρξης των παιδιών στο σχολείο, εντούτοις καλέστηκαν να επιστρέψουν στον φυσικό τους χώρο, σίγουρα όχι υπό φυσιολογικές συνθήκες, αλλά με το χαμόγελο και τη θετική διάθεση της υποδοχής των δασκάλων τους, μα και την προσδοκία όλων ότι όλα θα κυλήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, υπερέβηκαν εαυτούς.

Δάσκαλοι και παιδιά, τηρώντας με ευλάβεια τα πρωτόκολλα αυτοπροστασίας τους, από τις πρώτες στιγμές μέχρι και σήμερα, πέτυχαν να επανενταχθούν στον αγαπημένο τους χώρο.

Είναι πλέον γεγονός ότι είναι ίσως και ο μοναδικός χώρος όπου τηρούνται τα πρωτόκολλα, εφόσον τα παιδιά πολλές φορές διερωτώνται γιατί αυτό δεν συμβαίνει όταν δραστηριοποιούνται μετά τον σχολικό χρόνο.

Παρόλα τα ερωτήματα και τις εύλογες απορίες τους, συμμορφώνονται με υπακοή στις υποδείξεις και συμβουλές των δασκάλων τους. Ξέρουν ότι αυτά που τους λένε προέρχονται από ανθρώπους που τους αγαπούν και θέλουν να τους προστατέψουν.

Παρόλη την αντιφατικότητα των στιγμών, προ και μετά της κρίσης στο σχολείο, καθημερινά μέσα και έξω από το σχολείο, δείχνουν και λένε ότι είναι χαρούμενα, ευτυχισμένα και επιζητούν τη συναναστροφή με προσοχή λαμβάνοντας υπόψη συνεχώς και τους περιορισμούς.

Ανταποκρίνονται θετικά στο μαθησιακό περιβάλλον της τάξης το οποίο τους προσφέρει ακόμη περισσότερες ευκαιρίες μάθησης εφόσον οι αριθμοί με την εκ περιτροπής φοίτηση έχουν μειωθεί κατά το ήμισυ.

Ίσως να είναι κατάλληλη η στιγμή να ιδωθεί με το πιο θετικό μάτι η μείωση των μαθητών ανά τμήμα, αφού τα αποτελέσματα δείχνουν ότι και πιο συγκεντρωμένα είναι τα παιδιά και πιο εύκολο είναι να λύσουν απορίες και να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στη μάθησή τους.

ΖΩΗ ΜΑΡΑΘΕΕΥΤΗ, δασκάλα σε δημοτικό στην επαρχία Λευκωσίας

21 του Μάη 2020. Έφτασε επιτέλους η μέρα που τα πρωτάκια μου θα ξεκινούσαν ξανά τη φοίτησή τους στο σχολείο μετά από απουσία δυόμισι μηνών.

Τις προηγούμενες μέρες καταιγισμός τα τηλεφωνήματα από μαμάδες που ήθελαν διευκρινίσεις για τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου, για τα μέτρα προσωπικής υγιεινής, για την αναθεώρηση της διδακτικής ύλης, για το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα κλπ, κλπ…

Το πρωί της 21ης του Μάη, λοιπόν, υποδέχτηκα στην πόρτα της αίθουσάς μας εννιά παιδάκια! Δεκαοχτώ ματάκια που μόλις διακρίνονταν πίσω από μάσκες και ασπίδες, ματάκια που με κοιτούσαν με απορία, κάποια έδειχναν συγκινημένα και πολλά από αυτά ήρθαν σχολείο φοβισμένα περισσότερο για την άγνωστη ροή του σχολικού προγράμματος.

Όμως, όλα ανυπομονούσαν να έρθουν σχολείο! Μπήκαν στον σχολικό χώρο από μια νέα είσοδο και οι δάσκαλοι της εισόδου τούς έδειξαν τα σημαδάκια-πατουσάκια που έπρεπε να ακολουθούν για τις δώδεκα μέρες φοίτησης που τους είχαν απομείνει στην Α’ τάξη. Μετά από τόσο καιρό επιτέλους συνάντησαν τη δασκάλα τους, αλλά στην πόρτα της αίθουσας με το αντισηπτικό και δεν μπορούσαν να την αγκαλιάσουν ούτε καν να την αγγίξουν.

Κάποια παιδιά κοιτούσαν σαστισμένα και περίμεναν αμέσως οδηγίες, για να νιώσουν την ασφάλεια της τάξης τους και να βεβαιωθούν ότι η δασκάλα τους ξέρει τι κάνει. Ένα παιδάκι κρατούσε σφικτά μια χειρόγραφη σημείωση από τη μητέρα του «Θα τα καταφέρεις…», ένα άλλο κορίτσι κρατούσε αγκαλιά τον αγαπημένο της αρκούδο…

Η πρώτη μέρα στο σχολείο ήταν μέρα προσαρμογής, αλλά και «γλυκού» απολογισμού για όσα είχαμε περάσει τους προηγούμενους δύο μήνες. Μιλήσαμε αρκετά για τις εμπειρίες μας με τρόπο καθησυχαστικό και αντιλήφθηκα ότι τα παιδιά ήταν αρκετά προσαρμοσμένα και προετοιμασμένα για τους νέους όρους «απόσταση», «καλό πλύσιμο», «αντισηπτικό»… Οι απορίες τους εστιάζονταν στις αλλαγές της σχολικής τους ρουτίνας: «Και δεν θα κάνουμε γυμναστική;», «Δεν θα δούμε τους φίλους μας της άλλης ομάδας;», «Θα κατεβαίνουμε στο γήπεδο το διάλειμμα;»…

Μετά την ξενάγηση στον αναδιαμορφωμένο σχολικό χώρο και μετά το πρώτο μισό της μέρας, άρχισα να διακρίνω γνώριμες συμπεριφορές στα παιδιά μου, σημάδι ότι μπαίναμε ξανά στη σχολική μας ρουτίνα. Με νέα δεδομένα, με αποστάσεις, με σημαδάκια για διακίνηση, με τόσες αλλαγές, αλλά βρήκαμε τον ρυθμό μας στη νέα σχολική μας ρουτίνα. Κι αυτός ο νέος ρυθμός εδραιώθηκε την επόμενη εβδομάδα και τα παιδιά βρήκαν τρόπους να είναι χαρούμενα στα νέα δεδομένα. Θυμήθηκαν παιχνίδια που παίζονται από απόσταση, άφησαν μηνύματα φιλίας για τα παιδιά της επόμενης βδομάδας, χρησιμοποίησαν τα σημαδάκια σαν μονοπάτι περπατήματος και τελικά, μας εξέπληξαν με την ευκολία που προσαρμόζονται!

Μια ευκολία που θα ήταν ευχής έργο να μπορούσαμε να την αντιγράψουμε στην ενήλικη ζωή μας…

ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΑΡΙΝΤΑΣ, δάσκαλος σε δημοτικό στην επαρχία Λάρνακας

«Άρεσεν μου που ήρτα πίσω σχολείο» μου είπε ένα κοριτσάκι-Βηταμινάκι την ώρα που σχολνούσε.

Η φυσιολογική αμηχανία της πρώτης μέρας εξανεμίστηκε με την υποδοχή που οι δάσκαλοι επιφύλαξαν στα παιδιά. Μα, κυρίως, λόγω της θέλησης των παιδιών για ζωή, προς πείσμα της απαισιοδοξίας της νόησης των μεγάλων.

Τα παιδιά δεν προσαρμόστηκαν. Μας έδειξαν τον δρόμο. Μέσα στα αυστηρά όρια των πρωτοκόλλων, βρήκαν ψήγματα ελευθερίας. Δεν αυτοπαγιδεύτηκαν παραμένοντας άπρακτα, αντιθέτως έφτιαξαν νέους «τόπους» κοινωνικοποίησης και χαράς. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν βούληση και φαντασία, που τα παιδιά διαθέτουν αστείρευτη.

Όποια κατάσταση κι αν έχουν να αντιμετωπίσουν, τα παιδιά πάντα βρίσκουν ή εφευρίσκουν χαραμάδες. Όπως και τώρα. Στις σχεδόν 30 ημέρες, είδα παιδιά να χαμογελούν, να παίζουν, να συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα, να χαίρονται το σχολείο! Τα μέτρα, ασφαλώς, εφαρμόζονται, η ζωή όμως συνεχίζεται, έστω κι αν λαμβάνει μια νέα μορφή προσωρινής κανονικότητας.

Παραδόξως, η νέα σχολική κανονικότητα έχει κι ορισμένα ευεργετικά στοιχεία για το μάθημα. Καταρχάς, ο χρόνος -επιτέλους!- κυλάει αργά και ποιοτικά. Χωρίς εσωτερική ή εξωτερική πίεση επικεντρωνόμαστε στα πιο σημαντικά. Σ’ αυτά που πραγματικά πρέπει να διδαχθούν. Συν τοις άλλοις, ο μικρότερος αριθμός παιδιών, πέρα από την ευχέρεια που δίνει για ουσιαστικότερη εξατομίκευση και διαφοροποίηση, οδηγεί σε μια ανακατανομή των ρόλων. Συγκεκριμένα, διστακτικότερα παιδιά έγιναν τώρα πιο ενεργητικά κι αυτό είναι κάτι που με χαροποίησε πολύ! Εύχομαι, όταν επιτέλους επιστρέψουμε στη φυσιολογική μας ζωή, ο αργός χρόνος και οι μικρότερες τάξεις να είναι τα μόνα στοιχεία που θα παραμείνουν! Αυτό, όμως, που σίγουρα θα παραμείνει είναι η δίψα των παιδιών για ζωή, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες!

«Άρεσεν μου που ήρτα πίσω σχολείο» μου είπε ένα κοριτσάκι-Βηταμινάκι την ώρα που σχολνούσε.

Κι εμένα άρεσεν μου, καλή μου!

ΤΖΙΝΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ, δασκάλα σε δημοτικό σχολείο στη Λεμεσό

Οι πρώτες μέρες στο σχολείο ήταν περίεργες και αμήχανες και για εμάς, αλλά κυρίως για τους μαθητές. Νομίζω τα συναισθήματα ήταν ανάμεικτα, πιο πολύ σαν μία έντονη χαρμολύπη. Τα παιδιά είχαν μία χαρά που θα επέστρεφαν στους φίλους και τις συνήθειές τους, η οποία «κόπηκε» απότομα όταν από την πρώτη μέρα βομβαρδίστηκαν από ένα σωρό καινούργιους κανόνες και πληροφορίες.

Οι επόμενες μέρες κύλησαν το ίδιο περίεργα. Βλέπαμε στα μάτια τους μια απογοήτευση που τίποτα δεν ήταν όπως πριν. Αρκετά παιδιά έλειπαν και αυτό φαινόταν να τους «στοιχίζει» περισσότερο από όλα. Το «νέο» σχολείο ήταν πιο ψυχρό, πιο αυστηρό κι εμείς έπρεπε να είμαστε αυστηροί για να τηρούνται οι κανόνες, ενώ μέσα μας θέλαμε να τους φωνάξουμε να τρέξουν, να παίξουν, να αγκαλιαστούν.

Κάποια παιδιά, επιστρέφοντας στο σπίτι, είπαν στους γονείς τους πως «δεν ήταν ωραία σήμερα στο διάλειμμα» και ότι δεν πέρασαν καλά.

Μπορώ να πω, όμως, πολύ περήφανα πως η πλειοψηφία των μαθητών όχι μόνο προσαρμόστηκε πολύ γρήγορα στις νέες συνθήκες, αλλά ο τρόπος που διαχειρίστηκαν τα νέα δεδομένα και τήρησαν τους κανόνες, ήταν υποδειγματικός και θαυμαστός.

Πολλές φορές τους παρατηρούσαμε με άλλους συναδέλφους και μαθαίναμε πολλά από τον τρόπο που τηρούσαν τους κανόνες.

Όσο περνάει ο καιρός φαίνονται πιο χαρούμενοι και πιο ανέμελοι τα διαλείμματα, απ’ ότι τις πρώτες μέρες. Αν και άρχισαν να χαλαρώνουν λίγο και να ξεχνιούνται μερικές φορές, με υπενθύμιση και υπομονή επανέρχονται.

Αναμφίβολα, το σχολείο, μετά την πανδημία, είναι ένα εντελώς άλλο περιβάλλον για όλους μας, μα κυρίως για τους μαθητές. Ακόμη και μαθήματα όπως η μουσική και η γυμναστική έχασαν τη γοητεία τους, καθώς πλέον γίνονται θεωρητικά.

Είναι και όλη αυτή η ύλη που πρέπει να καλυφθεί και επιφορτίζει περισσότερο τα παιδιά, αλλά νομίζω πως αυτή η επιστροφή ήταν αναγκαία και απαραίτητη αφού πολλοί από τους μαθητές μας είχαν κουραστεί τόσο καιρό κλεισμένοι στο σπίτι, μακριά από τους φίλους και τις συνήθειες τους.

Ακόμα μερικές εικόνες που μας έστειλαν οι τέσσερις δάσκαλοι (όλες οι φωτογραφίες στάληκαν στη CITY από τους ίδιους)