Κείμενο / Φωτογραφίες: Άννα Χρίστου*

Λίγοι είναι οι εναπομείναντες βοσκοί στην Κύπρο. Ο παππούς μου, όμως, είναι κάτι παραπάνω. Μεγαλωμένος στην κατεχόμενη Μουσουλίτα, είναι ένας μερακλής βοσκός και συνεχιστής της κυπριακής παράδοσης, αφού κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα εδώ και 60 χρόνια.

Στη μάντρα ήταν μαζί με τα πολλά (μικρά) εγγόνια του. Τους μοίρασε τα πιθκιαύλια, τα οποία ο ίδιος έχει «γιώρκιν», αφού κατασκευάζει κιόλας, με την ελπίδα ότι κάποια από αυτά θα γίνουν συνεχιστές του «έργου» του.

Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνεις μόλις ξυπνήσεις και πιο το τελευταίο πριν κοιμηθείς;

Θα σηκωθώ, θα νυφτώ και θα πιώ ζιβανία ή αλλό ποτό που υπάρχει στο σπίτι και μετά θα ξεκινήσω να έρθω στη μάντρα κατά τις 5.30. Θα ταΐσω, θα γαλέψω τα ζώα μου, μετά θα πάω στο χωριό να ξεκουραστώ τζαι μετά εν να έρτω το δειλινό για να ξιμαντρίσω και να κάνω δουλειές της μάντρας.

Ποια είναι η αγαπημένη σου στιγμή μέσα στη μέρα;

Η αγαπημένη στιγμή της μέρας μου είναι εκείνη που τα ζώα τρώνε στον κάμπο και εγώ κρατώ το πιθκιαύλι και παίζω. Ό,τι ώρα και να είναι.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου δίστιχο;

Έχω πολλά δίστιχα, όμως το πιο όμορφο δίστιχο που έχω είναι το εξής: «Με τούτες εγεννήθηκα (σ.σ. τις κατσίκες), με τούτες εν να πεθάνω, εν θέλω ππούλλι με ππαρά, μόνο υγεία τζιαι χαρά που τον Θεόν τζειπάνω».

Ποια είναι η πηγή έμπνευσή σου;

Πηγή έμπνευσής μου είναι αυθόρμητες σκηνές από την καθημερινότητα. Για παράδειγμα, ένας σκύλος που τρέχει, μία κοπέλα σε ένα χωράφι. Μπορεί να δω ένα φίδι και να σκεφτώ ένα δίστιχο. Για παράδειγμα, καθώς περπατούσα στη μάντρα, σε μία στροφή είδα ένα φίδι. Εκείνη τη στιγμή μου ήρθε έμπνευση για αυτό το δίστιχο: «Μια φούρκα του καλοτζιαιρκού, έτσι σαν επαρπάτουν, άρπαξα άνεδρην κουφήν τζιαι εξωχιερίς εκράτουν, ορκίζουμε καθεαυτόν, είχιε το στόμα ανοικτό τζιαι φύσαν τζιαι ποφίσαν, μα εγιώ ήθελα αλλό εφτά γιατί είχα αύρα τους εφτά μπροστά που την αγκρήσαν».

Ποια περίοδο του παρελθόντος αναπολείς περισσότερο και γιατί;

Παλιά, οι βοσκοί ζούσαν διαφορετκά. Ήμασταν έξω από το γέννημα του ήλιου μέχρι το δήμμα του. Το μεσημέρι μαζευόμασταν πέντε βοσκοί, καθόμασταν κάτω από τα δέντρα, διασκεδάζαμε, λέγαμε τα τσιαττιστά μας, τραγουδούσαμε, παίζαμε τα πιθκιαύλια μας. Τούτες οι συνήθειες τωρά δεν υπάρχουν. Μόνος μου τραγουδώ, μόνος μου τσιαττίζω. Εκτός κι αν βρω κάποιον εδώ στον κάμπο, να πούμε λίγα τσιατιστά και να περάσει η μέρα μας.

Πού θα ήθελες να ζήσεις αν δεν ζούσες Κύπρο;

Θα μπορούσα να ζήσω και στην Κρήτη γιατί πήγα πολλές φορές εκεί και μου αρέσει ο τρόπος ζωής, που δεν διαφέρει και πολύ από τον δικό μας εδώ στην Κύπρο.

Ποια η σχέση σου με τη φύση;

Εγώ, χωρίς τη φύση δεν ζω. Διότι γεννήθηκα στη φύση, μεγάλωσα με τα ζώα να με περιτριγυρίζουν.

Τι απολαμβάνεις περισσότερο από τη ζωή στη μάντρα;

Μου αρέσει να είμαι μέρα και νύχτα στη μάντρα. Όλες τις ασχολίες που κάνω, τις κάνω με την καρδιά μου. Φτιάχνω πιθκιαύλια, ράβω βούρκες (δερμάτινες τσάντες), φτιάχνω κουδούνια για τις κατσίκες, φτιάχνω βέρκες (μπαστούνια). Αυτή είναι η δουλειά του μερακλή βοσκού.

Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο που θέλει να ασχοληθεί με την εκτροφή ζώων και την παράδοση;

Θέλει πολύ ζήλο και προσπάθεια για έναν νέο που θέλεις ασχοληθεί με τα ζώα σήμερα. Αν έχουν οι γονείς τη μάντρα και τα ζώα, για να ξεκινήσει από εκεί, καλώς. Αλλιώς, είναι δύσκολο να ξεκινήσει από το μηδέν. Όσο και να τον επιχορηγεί η κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να ζήσει από αυτό το επάγγελμα, αυτές τις μέρες, είναι δύσκολο. Όσον αφορά την παράδοση, είναι χαρά μας να υπάρχουν νέοι που μαθαίνουν για τις παραδόσεις μας, τα ποιήματα, τα τσιατίσματα. Είναι η κληρονομιά των προγόνων μας. «Του τόπου η παράδοση , πάει χιλιάδες χρόνια, ποττέ της εν νοθεύκεται, μα μεταλαμπαδεύκεται που τον παππού στα αγγόνια».

Ποια είναι τα τρία πράγματα που δεν μπορείς με τίποτα να αποχωριστείς;

Δεν μπορώ χωρίς το πιθκαύλι, τις κατσίκες μου και το ποτό (γέλια).

Για ποιο μοναδικό λόγο θα μπορούσες να ξυρίσεις το μουστάκι;

Δεν πρόκειται ποτέ να το ξυρίσω. Που τον καιρό που φύτρωσε είναι πάνω μου. Δεν υπάρχει κανένας λόγος. Θα το πάρω μαζί μου στον τάφο (γέλια).

* Ο Αντρέας Χρίστακκος στην πιο ιδιαίτερη συνέντευξη της ζωής του, καθώς μιλά στην εγγονή του, Άννα, η οποία σπουδάζει δημοσιογραφία και κοινωνικές επιστήμες (4ο έτος) στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η συνέντευξη έγινε στο πλαίσιο της πρακτικής της εξάσκησης στη CITY.