Παρατηρώντας την ανάπτυξη της πόλης, τα τελευταία χρόνια, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν πως, ναι μεν, η πόλη έχει προοδεύσει και εξελιχθεί πατώντας σε μοντέλα, άλλων αντίστοιχων χωρών, όπως το Dubai, ωστόσο η τόση χλιδή και πολυτέλεια έχει αφαιρέσει από την αυθεντικότητά της.

Η Πλατεία Ηρώων είναι από τα ελάχιστα σημεία που σήμερα θυμίζουν την πολυπολιτισμική ιστορία της πόλης που, ένεκα του λιμανιού, αποτελούσε κόμβο νέων πρωτοποριακών και καινοτόμων ιδεών.

Μια πλατεία- η μοναδική εν ενεργεία- της πόλης η οποία μετά την επαναλειτουργία του θεάτρου Ριάλτο έχει αναβιώσει και έχει μετατραπεί σε έναν πολιτιστικοκοινωνικό πυρήνα της πόλης. Μια πλατεία που παρόλα αυτά, χρειάζεται αναβάθμιση και αναζωογόνηση για να γίνει ακόμη πιο θελκτική και λειτουργική για τον κόσμο, διατηρώντας, όμως, τον ιστορικό της χαρακτήρα.

Οπτική από τη μελέτη που απέσπασε το 2ο βραβείο



Στο πλαίσιο αυτό, η τοπική δημοτική αρχή προχώρησε στην εκπόνηση ενός Σχεδίου Δράσης, στο οποίο περιλαμβάνονται μια σειρά από έργα με την υλοποίηση των οποίων θεωρείται βέβαιο ότι θα προσδώσουν μια ξεχωριστή εικόνα στην περιοχή χωρίς να αλλοιωθεί ο γνωστός παραδοσιακός της χαρακτήρας. Για την υλοποίηση του σχεδίου ανάπλασης της Πλατείας θα απαιτηθεί μια δαπάνη που υπολογίζεται να ανέλθει στα €3 εκατ.

Για το σκοπό αυτό, είχε προκηρυχθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός - μελέτης για την ανάπλαση της Πλατείας Ηρώων και των παρόδων όπως και τη λειτουργική και οργανική σύνδεση της πλατείας με την περιοχή έργου. Με βάση τις μελέτες που κατατέθηκαν, η Κριτική Επιτροπή του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού αποφάσισε όπως να μην απονέμει 1ο βραβείο, αλλά να απονέμει 2ο βραβείο στη μελέτη που υποβλήθηκε από τους αρχιτέκτονες μελετητές Σωκράτης Στρατής – AA&U for Architecture, Art and Urbanism, και Χρήστος Πασαδάκης – KIS architecture. Παράλληλα απονεμήθηκαν και τρεις επαίνει στις μελέτες των 1) Σωκράτους Ηλιάνα, Ανδρέας Σάββα, Κώστας Οικονόμου, Μαρία Κωνσταντίνου, 2) Σπύρος Θ. Σπύρου και Χάρης Χριστοδούλου, και 3) Ελευθέριος Βομβολάκης και Νικόλαος Σαμουργκανίδης.

Η επίσημη παρουσίαση της βραβευμένης μελέτης έγινε χθες Δευτέρα, 13 Ιουλίου, στο Παττίχειο Θέατρο, με την παρουσία Λεμεσιανών και άλλων ενδιαφερομένων, με τα σχέδια να τίθενται προς συζήτηση.

Τι προτείνει η βραβευμένη μελέτη:

Οργανώνει την πλατεία με βάση ένα «έξυπνο δάπεδο» ως πλέγμα υποδομών για κοινωνικές και οικολογικές διεργασίες

Η πρόταση με τίτλο «πλατεία καθημερινών ηρώων» παρέχει υποδομές αναδιαμόρφωσης της πλατείας Ηρώων και εισηγείται δομές οργάνωσης των κοινών της πόλης έτσι ώστε να ενθαρρύνουν και να διασφαλίζουν τη πολυσυλλεκτικότητα του δημόσιου χώρου. Οργανώνει το χώρο της πλατείας με βάση ένα «έξυπνο» δάπεδο που λειτουργεί ως πλέγμα υποδομών για κοινωνικές και οικολογικές διεργασίες.

Σχετικά με τις κοινωνικές διεργασίες, κτίζει ταυτόχρονα πάνω στη πολυσύνθετη συλλογική μνήμη του χώρου από την εποχή των Κιοσέογλου (τα κκεσσεγλούδκια) αλλά και πάνω στις υφιστάμενες χρήσεις της πλατείας για να διασφαλίσει τη χρήση της τόσο από τη γειτονιά, όσο και από την υπόλοιπη πόλη.

Σχετικά με τις οικολογικές διεργασίες, οι μελετητές προτείνουν όπως η πλατεία Ηρώων λειτουργήσει ως μεσολαβητής για ευαισθητοποίηση του κοινού της πόλης στις επιπτώσεις από τις κλιματικές αλλαγές. Πιο συγκεκριμένα, προτείνουν τρόπους που να αντιμετωπίσει η πόλη τη συρρίκνωση των βροχερών περιόδων αλλά και την αύξηση της έντασης της βροχόπτωσης με συχνές πλημμύρες. Με ένα αειφόρο σύστημα διαχείρισης του βρόχινου νερού, το δάπεδο της αναδιαμορφωμένης πλατείας θα μπορεί να συλλέγει μέρος της ροής του βρόχινου νερού, να καθυστερεί άλλο, να το φιλτράρει και να το αποθηκεύει σε δεξαμενή κάτω από το δάπεδο της πλατείας.

Αναδεικνύει κρυμμένες και ανώνυμες πρακτικές αστικής καθημερινότητας

Η πρόταση επαναδιατυπώνει τρόπους με τους οποίους ένας δημόσιος χώρος, όπως η Πλατεία Ηρώων, αναδεικνύει κρυμμένες πρακτικές της καθημερινότητας της Λεμεσού τόσο του παρόντος όσο και του παρελθόντος. Εμπλουτίζει τα υφιστάμενα ορόσημα της πλατείας, που είναι το μνημείο Ηρώων, ο εξωτερικός χώρος εισόδου στο Ριάλτο, και τα κιόσκια με τα μικρο-περιβάλλοντα τους. Διαμορφώνει ένα δάπεδο χωρίς υψομετρικές διαφορές που επιτρέπει τη διεξαγωγή δημόσιων εκδηλώσεων της πόλης. Προτείνει όπως ο γενικός φωτισμός είναι κρεμαστός από για να αφήνει ελεύθερο το δάπεδο.

Δημιουργεί μικρο-περιβάλλοντα γύρω από τα υφιστάμενα κιόσκια

Εισηγείται δομές για τη συλλογική διαχείριση της πλατείας

Το μοτίβο διαμόρφωσης του «έξυπνου δαπέδου» επιτρέπει τη διαμόρφωση τεσσάρων οάσεων γύρω από τα υφιστάμενα κιόσκια. Με προσεκτικές προσθήκες και αφαιρέσεις από τα υφιστάμενα κιόσκια διαμορφώνονται χώροι για δομές για συλλογική διαχείριση της πλατείας και της ευρύτερης περιοχής. Οι μελετητές απευθύνουν ανοικτή πρόσκληση στα οργανωμένα σύνολα της πόλης για συνεργασία γύρω από το εν λόγω θέμα. Προτείνουν δομές όπως το «Μικρό Ριάλτο», το «Θερμοκήπιο Ιδεών για Ολους», την «Παιχνιδοθήκη», το «Θερμοκήπιο φυτών», αλλά και τους «Κρεμμαστούς κήπους» πάνω από τα νέα δημόσια αποχωρητήρια.

Οργανώνει τις διαφορετικές χρήσεις της πλατείας για να διασφαλίζεται η πρόσβαση για όλους

Οι μελετητές ανάλυσαν τον τρόπο που δημιουργείται ικανοποιητικός χώρος εστίασης μπροστά από τα καφενεία και εστιατόρια, με τη μετακίνηση της υφιστάμενης όδευσης και της πεζοδρόμησης των δύο από τους τέσσερις δρόμους. Με αυτό τον τρόπο ο κύριος χώρος της πλατείας παραμένει προσβάσιμος στο κοινό της πόλης. Οι περιμετρικές ζώνες που δημιουργούνται δεντροφυτεύονται, εμπλουτίζοντας την υφιστάμενη βλάστηση.

Δίνει νέο ρόλο στα υφιστάμενα φωτιστικά με τις κολώνες τους

Τα υφιστάμενα φωτιστικά με τις κολώνες τους διατηρούνται και μεταφέρονται όλα μαζί στη δυτική πλευρά της πλατείας. Οργανώνονται σε ελλειψοειδή σχήμα πάνω από την υπόγεια δεξαμενή νερού. Οι μελετητές εισηγούνται όπως η νέα σύνθεση με τα υφιστάμενα φωτιστικά λειτουργήσει ως ένας από τους κύριους μεσολαβητές για την ευαισθητοποίηση του κοινού για την κλιματική αλλαγή.

Κτίζει πάνω στην πολυσυλλεκτικότητα της κύριας πλατείας της πόλης

Όσο αφορά την υποστήριξη των κοινωνικών διεργασιών της πλατείας Ηρώων, οι μελετητές υποστηρίζουν τον εμπλουτισμό του μνημείου Ηρώων και της ευρύτερης περιοχής της πλατείας με δραστηριότητες που να γιορτάζουν σημαντικές στιγμές στην καθημερινότητα και στην ιστορία της πόλης. Η βραβευμένη πρόταση κτίζει πάνω στην πολυσυλλεκτικότητα της κύριας πλατείας της πόλης. Θεωρεί ότι η συλλογική πολυσυλλεκτική μνήμη παράγεται μέσα από τη συστηματική επανάληψη δράσεων και εορτασμών που σχετίζονται με στιγμές και πρακτικές της ζωής της πόλης, που πηγάζουν τόσο από το παρελθόν όσο και από τα αστικά κοινά του παρόντος.

Προσδίδει πρωταγωνιστικό ρόλο στο μνημείο των ηρώων για την ανάδειξη κρυμμένων καθημερινών δραστηριοτήτων της πόλης.

Σε συνεργασία με τα οργανωμένα σύνολα της πόλης θα διαμορφωθούν δίκτυα πεζών που να οδηγούν στην πλατεία Ηρώων. Σε επιλεγμένα σημεία των δικτύων πορειών θα τοποθετηθούν μέσα στο δάπεδο ψήγματα από μνήμες αστικής καθημερινότητας, ανώνυμων ηρώων. Στις επιφάνειες αυτών των περιοχών θα φαίνονται γεωμετρικά σχήματα από ένα χρωματιστό αλφάβητο. Οι μελετητές προτείνουν μια τεχνολογία στα έξυπνα τηλέφωνα αποκωδικοποίησης του. Εισηγούνται όπως το μνημείο Ηρώων διαδραματίσει ένα πρωταγωνιστικό ρόλο σχετικά με την εν λόγω ιδέα εορτασμού των καθημερινών ανώνυμων ηρώων του παρόντος και του παρελθόντος. Προτείνουν ένα πέπλο να καλύπτει τη στήλη του μνημείου κάποιες φορές το χρόνο. Φέρνουν αναφορές από τα Παναθήναια της αρχαίας Ελλάδας αλλά και από μεσαιωνικές τελετουργίες της Ευρώπης όπου το πέπλο διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο σε τελετουργίες εορτασμών.