Μαγιακόφσκι, θα ‘σαι για πάντα «ένα σύννεφο με παντελόνια»
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο (σπουδαίος) Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι.
Κυριακή 19 Ιουλίου 2020
2
λεπτά
«Είμαι ποιητής. Αυτό και μόνο είναι το ενδιαφέρον που παρουσιάζω». Ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι δεν είναι (φυσικά) ένας απλός ποιητής, αλλά ένας εκ των μεγαλύτερων της Ρωσίας και των σημαντικότερων του 20ού αιώνα ως ο κορυφαίος εκπρόσωπος του ρωσικού φουτουρισμού.
Σε νεαρή ηλικία φυλακίστηκε για την επαναστατική του δράση. Φοίτησε στο Κολέγιο Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής της Μόσχας, από το οποίο διώχτηκε για τη «φουτουριστική» του συμπεριφορά και δράση.
Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του στην ομαδική έκδοση των φουτουριστών «Ένα χαστούκι στο κοινωνικό γούστο», το 1912. Έπειτα εξέδωσε ποιητικά βιβλία, ενώ έγραψε θεατρικά έργα και πεζά κείμενα.
Ο Μαγιακόφσκι, που ξεκίνησε την πορεία του στην ποίηση ως φουτουριστής μαζί με τον Χλέμπνικοφ, τον Μπουρλιούκ, τον Κρουτσιόνιχ κ.ά., έγινε στη συνέχεια ο ποιητής που υπηρέτησε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τους σκοπούς της Οκτωβριανής Επανάστασης. Το 1917 τάχθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ της, στηρίζοντας και ενισχύοντας με το έργο του τα οράματά της. Το 1924 έγραψε μια ελεγεία 3.000 στίχων για τον θάνατο του Λένιν.
Παράλληλα, πειραματίστηκε πολύ με τη γλώσσα, τον στίχο, την ομοιοκαταληξία και γενικά τη μορφή και το περιεχόμενο της ποίησης. Οι πειραματισμοί του αυτοί είχαν πλατιά απήχηση τόσο στη ρωσική όσο και στην παγκόσμια ποίηση. Έγραψε λυρικά ποιήματα και ποιητικές συνθέσεις, αλλά και έργα με σαφείς και πολλές φορές κοινωνικούς, άμεσους πολιτικούς και ιδεολογικούς στόχους. Το έργο του χαρακτηρίζουν συχνά η σάτιρα, ο σαρκασμός και η κοινωνική κριτική.
Αυτοκτόνησε στις 14 Απριλίου 1930. Μετά τον θάνατο του Στάλιν κυκλοφόρησαν φήμες ότι ο Μαγιακόφσκι δεν αυτοκτόνησε, αλλά δολοφονήθηκε κατ’ εντολή του. Τη δεκαετία του ’90, όταν άνοιξαν τα αρχεία της KGB, δεν βρέθηκε κάτι σχετικό κι έτσι οι φήμες παρέμειναν αναπόδεικτες.
Το ιδιαίτερα δημοφιλές ποίημα του, «Σύννεφο με παντελόνια», λέγεται ότι του το ενέπνευσε η συνομήλική του Μαρία Ντενίσοβα, ζωγράφος και γλύπτρια που ήταν και ο πρώτος του φλογερός έρωτας. Πιο κάτω ένα απόσπασμα σε απόδοση του Γιάννη Ρίτσου:
Τη σκέψη σας που νείρεται
πάνω στο πλαδαρό μυαλό σας
σάμπως ξυγκόθρεφτος λακές
σ’ ένα ντιβάνι λυγδιασμένο,
εγώ θα την τσιγκλάω
επάνω στο ματόβρεχτο κομμάτι της καρδιάς μου
φαρμακερός κι αγροίκος πάντα
ως να χορτάσω χλευασμό.
Εγώ δεν έχω ουδέ μιαν άσπρη τρίχα στην ψυχή μου
κι ουδέ σταγόνα γεροντίστικης ευγένειας.
Με την τραχειά κραυγή μου κεραυνώνοντας τον κόσμο,
ωραίος τραβάω, τραβάω,
εικοσιδυό χρονώ λεβέντης.
Εσείς οι αβροί!..
Επάνω στα βιολιά ξαπλώνετε τον έρωτα.
Επάνω στα ταμπούρλα ο άξεστος τον έρωτα ξαπλώνει.
Όμως εσείς,
θα το μπορούσατε ποτέ καθώς εγώ,
τον εαυτό σας να γυρίσετε τα μέσα του όξω,
έτσι που να γενείτε ολάκεροι ένα στόμα;
Ελάτε να σας δασκαλέψω,
εσάς τη μπατιστένια απ’ το σαλόνι,
εσάς την άψογον υπάλληλο της κοινωνίας των αγγέλων
κ’ εσάς που ξεφυλλίζετε ήρεμα – ήρεμα τα χείλη σας
σα μια μαγείρισσα που ξεφυλλίζει τις σελίδες του οδηγού μαγειρικής.