Ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς εκτιμά πως η πανδημία του κορωνοϊού θα έχει αντιμετωπιστεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021, αλλά στο μεσοδιάστημα εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν στις φτωχότερες χώρες.

Μιλώντας στον Economist, υπογράμμισε πως οι περισσότεροι από αυτούς τους μελλοντικούς θανάτους δεν θα οφείλονται στην ασθένεια, αλλά στην έμμεση πίεση που θα δεχτούν τα συστήματα υγείας και οι οικονομίες χωρών που ήδη βρίσκονται σε δεινή θέση.

Ο Γκέιτς θεωρεί ότι μέχρι το τέλος του 2021 κάποιο ικανοποιητικά αποτελεσματικό εμβόλιο θα διατίθεται πλέον σε μαζική παραγωγή και ένα αρκετά μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού θα αποκτήσει ανοσία με αυτό, σταματώντας την εξάπλωση της πανδημίας. Ο ίδιος έχει ασχοληθεί με το ζήτημα των ιών και των εμβολίων πολύ πριν ο κορωνοϊός Sars Cov 2 κάνει την εμφάνισή του στα τέλη του 2019.

Σε μία ομιλία του στο TED το 2015, o βαθύπλουτος φιλάνθρωπος είχε προειδοποιήσει πως ούτε οι ΗΠΑ, ούτε άλλες ανεπτυγμένες χώρες είχαν «πάρει το μάθημά τους» από την έξαρση του ιού Έμπολα στην δυτική Αφρική το 2014, και ήταν πρακτικά απροετοίμαστες για μία μελλοντική πανδημία.

«Αν οτιδήποτε σκοτώσει πάνω από 10 εκατομμύρια ανθρώπους στις επόμενες δεκαετίες, αυτό πιθανότατα θα είναι κάποιος ιδιαίτερα μεταδοτικός και μολυσματικός ιός αντί για κάποιον πόλεμο. Τα μικρόβια, όχι οι πύραυλοι», έλεγε χαρακτηριστικά τονίζοντας πως πολλά κράτη που για χρόνια εργάζονταν για να αποτρέψουν τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου θα πρέπει να δώσουν παρόμοια προσοχή στο ενδεχόμενο ενός θανατηφόρου ιού.

Κατά τον ίδιο, το 90% των θανάτων που θα προκληθούν ως το τέλος του 2021 θα οφείλονται εμμέσως στον ιό. Τα lockdown θα μειώσουν την πρόσβαση σε φάρμακα και ιατρική περίθαλψη για άλλες ασθένειες. Οι θάνατοι από μαλάρια και HIV θα αυξηθούν. Η μειωμένη αγροτική παραγωγή θα φέρει πείνα και οι δείκτες της εκπαίδευσης θα πέσουν. Σε ότι αφορά τους αγώνες για την αντιμετώπιση της φτώχειας, ο ιός θα μπορούσε να γυρίσει τον πλανήτη δεκαετίες πίσω. Για να μετριαστεί η καταστροφή, ο Γκέιτς καλεί τα πλούσια κράτη να αγοράσουν εμβόλια για τα φτωχότερα. Και όχι από αλτρουισμό: αν κάποιες χώρες παραμείνουν δεξαμενές της ασθένειας, θα συνεχίσει να επανεμφανίζεται ξανά σε άλλες.

Το κατά πόσο θα υπάρξει αυτή η προσφορά, τελικά θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές ισορροπίες που θα διαμορφωθούν. Πριν την τρέχουσα πανδημία, το ίδρυμα Gates έπαιζε και πάλι κεντρικό ρόλο στις διεθνείς προσπάθειες για την εξάλειψη της πολιομυελίτιδας μέσω των μαζικών εμβολιασμών και της ανακάλυψης ενός αποτελεσματικού εμβολίου για τη μαλάρια. Από το ξέσπασμα του νέου κορωνοϊού, το ίδρυμά του έχει προσφέρει περισσότερα από 350 εκατομμύρια δολάρια για την αντιμετώπιση της έξαρσης Covid-19, εστιάζοντας στην μείωση του αντίκτυπου για τον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Αλλά χρειάζονται περισσότερα. «Πρέπει όλοι να ξοδέψουμε δισεκατομμύρια για να βρούμε το εμβόλιο και να γλιτώσουμε από τις ζημιές τρισεκατομμυρίων που προκαλεί», λέει. Ο Γκέιτς εκφράζει την οδύνη του για την πολιτικοποίηση της ανταπόκρισης στον κορωνοϊό στις ΗΠΑ, που από τις αρχές του έτους μετρά πάνω από 174.000 νεκρούς. Παρατηρεί πως ακόμα και η χρήση μάσκας έχει μετατραπεί σε «πολιτική στάση». Φοβάται πως αυτό δεν θα αλλάξει ακόμα και αν οι εκλογές του Νοεμβρίου αναδείξουν νέο πρόεδρο.

Σε πολλές άλλες χώρες παρατηρείται μια τάση υποχώρησης από την συνεργασία σε διεθνές επίπεδο. Ακόμα και αν βρεθεί ένα εμβόλιο, θα πρέπει οι πολίτες να είναι πρόθυμοι να το κάνουν. Όμως σε πρόσφατη αμερικανική δημοσκόπηση ένας στους τρεις δήλωνε απρόθυμος να κάνει κάποιο εμβόλιο - ακόμα και αν εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ και τους προσφερθεί δωρεάν.

Αν και ο κορωνοϊός δεν είναι τόσο μολυσματικός όσο άλλες ασθένειες, εκτιμάται πως ένα 30% με 60% του παγκόσμιου πληθυσμού θα πρέπει να εμβολιαστεί για να ανακοπεί η πανδημία. «Ευτυχώς δεν είναι ιλαρά, δεν χρειάζεται να το κάνει το 90% του πληθυσμού», λέει ο Γκέιτς που δηλώνει αισιόδοξος ότι το εμβόλιο του κορωνοϊού, θα είναι το πιο γρήγορο που θα ανακαλυφθεί στην ιστορία.

Ήδη, περισσότερα από 150 πειραματικά εμβόλια αναπτύσσονται σε διάφορες χώρες του κόσμου. Έξι από αυτά είναι στο τελικό στάδιο κλινικών δοκιμών ευρείας κλίμακας. Ο Γκέιτς θέλει να προσφέρει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ακόμα, αλλά τα πραγματικά μεγάλα κονδύλια πρέπει να έρθουν από τις κυβερνήσεις που έχουν την δύναμη και την υποδομή. Προς το παρόν έχουν δαπανηθεί μόλις 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε παγκόσμιο επίπεδο και «αυτά δεν είναι αρκετά».