Κεντρική Φωτογραφία: Η Ανθούλα στο Μπέλλα Πάις, αρχές της δεκαετίας του 1960.


Το κείμενο που ακολουθεί μεταφράστηκε από τη σελίδα «Tales of Cyprus» και αποτελεί το αποτέλεσμα της έρευνας του Costa Emmanuelle. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα (μικρό) αφιέρωμα στη ζωή του γνωστού Κύπριου καλλιτέχνη Γιώργου Λανίτη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο και τη δημοσιογραφία. Στην ανάρτηση επισυνάπτονται και πενήντα τέσσερεις (μεγάλες) φωτογραφίες από το βιβλίο του «Κύπρος: Το νησί της Αφροδίτης», που κυκλοφόρησε το 1965.

Ακολουθεί το μεταφρασμένο κείμενο

Σήμερα θέλω να σας παρουσιάσω μια συλλογή όμορφων φωτογραφιών που τραβήχτηκαν από τον φακό του Γιώργου Λανίτη στις αρχές της της δεκαετίας του ’60. Οι φωτογραφίες είναι από το βιβλίο του «Κύπρος: το νησί της Αφροδίτης» που εκδόθηκε από τον ίδιο το 1965. Όταν εξέδωσε το βιβλίο ήταν μόνο 29 χρονών και από τότε ήταν γνωστός για τις ικανότητες του ως κινηματογραφιστή, φωτογράφος και δημοσιογράφος.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ο κ. Λανίτης έκανε τον γύρω της Κύπρου με τον πολύ καλό του φίλο και περίφημο Κύπριο καλλιτέχνη, George Pol Georgiou. Σε κάθε τους στάση, ο Pol Georgiou σχεδίαζε και ο Λανίτης έβγαζε φωτογραφίες με την «Leica» κάμερά του.

Μετροφυλλώντας το βιβλίο μπορεί κανείς να βρει μερικές πολύ όμορφες φωτογραφίες. Τόσα πολλά θαυμάσια πρόσωπα και τοποθεσίες. (Αν αναγνωρίζετε κάποιον, παρακαλώ ενημερώστε με, θα ήταν φανταστικό).


Ποιος ήταν ο Γιώργος Λανίτης λοιπόν;

Ξόδεψα πολλές ώρες από την εβδομάδα μου προσπαθώντας να δώσω απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα και να μάθω περισσότερα για αυτόν και την οικογένειά του. Για να είμαι ειλικρινής, φαίνεται να έχουν γραφτεί πολύ λίγα για την οικογένειά του, τη ζωή του και την ανατροφή του. Οι περισσότερες πηγές οδηγούσαν στα επιτεύγματά του και τις καλύτερες στιγμές της καριέρας του.

Τι ανακάλυψα μέχρι στιγμής.

Ο Γιώργος Λανίτης γεννήθηκε στην Αμμόχωστο στις 24 Φεβρουαρίου 1936. Οι γονείς του ήταν ο Νικόλας και η Αναστασία Λανίτη. (Είχε δύο αδέρφια αλλά τα ονόματά τους και οι ημερομηνίες γεννήσεώς τους είναι άγνωστες. Θα χαιρόμουν να μάθω αν γνωρίζει κάποιος περισσότερα για τους γονείς και τα αδέλφια του. Για παράδειγμα, ήταν ο πατέρας του που γεννήθηκε στο χωριό Λάνια, ή μήπως ήταν ο παππούς του;).

Ο Λανίτης μεγάλωσε στη Λευκωσία και φοίτησε στο Παγκύπριο γυμνάσιο κατά τη δεκαετία του 1950. Στην ηλικία των 17 (1953), οργάνωσε την πρώτη φωτογραφική έκθεση που πραγματοποιήθηκε σε κυπριακό σχολείο. (Θα ήθελα να ξέρω περισσότερα για την εφηβεία του, περνούσε χρόνο στα γνωστά φωτογραφικά στούντιο της Λευκωσίας; Γνώριζε τον Χαϊγκάζ Μανγκοϊάν;).

Μόλις ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο Λανίτης πήγε στην Αγγλία και σπούδασε Επικοινωνία και Τέχνες στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

Κάποια στιγμή γνώρισε τον θρυλικό φωτογράφο Henri Cartier-Bresson, ο οποίος τον ενέπνευσε να γίνει φωτορεπόρτερ. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Λανίτης φωτογράφισε πολύ σημαντικές προσωπικότητες, όπως για παράδειγμα τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τον Γουίνστον Τσόρτσιλ, τον Ντε Γκολ, τον Νέχρου, τον Μαο Τσε Τουνγκ, την Ίντιρα Γκάντι, τον Πάμπλο Πικάσο, τη Μέρυλιν Μονρόε, τον Λόρενς Όλιβερ και τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’. (Πού είναι αυτές οι φωτογραφίες; Κυκλοφόρησαν ποτέ; Θα χαιρόμουν να γνώριζα περισσότερα γι' αυτήν την περίοδο της ζωής του).

Θεωρώ πως επέστρεψε στην Κύπρο στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Λογικά εκείνη την περίοδο γνώρισε την πρώτη του γυναίκα, τη Μύρα. (Δεν βρήκα καθόλου πληροφορίες για τη Μύρα. Ποια είναι, πότε παντρεύτηκαν; Είχαν παιδιά;).

Το 1957 προσλήφθηκε στο ΡΙΚ

Κάποια στιγμή στη δεκαετία του ’50, ο Λανίτης εγκαταστάθηκε στο χωριό Μπέλλα Πάις, όπου γνώρισε τον Λόρενς Ντουρέλ και έγιναν πολύ καλοί φίλοι.

Το 1960 ίδρυσε την Κυπριακή Φωτογραφική Κοινότητα, συμβάλλοντας σημαντικά στην ανέλιξη της τέχνης της φωτογραφίας στην Κύπρο.

Δούλεψε στο BBC για ένα μικρό διάστημα, λίγο πριν γίνει κινηματογραφιστής, σκηνοθέτης, παραγωγός και επικεφαλής του κινηματογραφικού συνεργείου του ΡΙΚ. Σκηνοθέτησε 15 ταινίες με αρκετές από αυτές να κερδίζουν σημαντικά βραβεία.

Το 1964, κέρδισε το πρώτο βραβείο στον Διεθνή Διαγωνισμό Φωτογραφίας Νέας Υόρκης. Τον επόμενο χρόνο οργάνωσε την πρώτη ατομική του έκθεση στην Κύπρο.

Εξέδιδε και δημοσίευσε το μηνιαίο περιοδικό, «Cyprus Diplomatist» και για 24 χρόνια ήταν τακτικός αρθρογράφος της εφημερίδας «The Cyprus Weekly».

Ως σεβαστός κινηματογραφιστής, ο Λανίτης συνόδευε τον πρόεδρο Μακάριο σε πολλά ταξίδια στην Ευρώπη, στην Ασία και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Ο Λανίτης ζούσε στο χωριό Μπέλλα Πάις μέχρι την τούρκικη εισβολή, τον Ιούλιο του 1974. Τότε, διέφυγε στη Λευκωσία ψάχνοντας άσυλο στο ξενοδοχείο Χίλτον και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο χωριό Ψευδάς (Δεν είμαι σίγουρος πότε ακριβώς συνέβη αυτό).

Λέγεται πως ο Λανίτης έχασε ό,τι κατείχε τον Ιούλιο του 1974. Συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων αρνητικών, όλο του το αρχείο, αμέτρητες φωτογραφίες, τον εξοπλισμό του, τα βιβλία του και τις αντίκες του. Αυτό τον στεναχώρησε τόσο πολύ που εγκατέλειψε την επαγγελματική φωτογραφία για αρκετά χρόνια.

Το 1979 ο Λανίτης γνώρισε την Ανδρούλλα (άγνωστο επίθετο), με την οποία παντρεύτηκε έναν χρόνο αργότερα. (Δεν γνωρίζω τι απέγινε η πρώτη του γυναίκα η Μύρα. Δεν γνωρίζω τίποτα για την Ανδρούλλα Λανίτη. Ένα άρθρο που βρήκα ανάφερε πως ήταν αρκετά γνωστή στην Κύπρο εκείνη την εποχή).

Σε μια συνέντευξη με το «Cyprus Reporter», η Ανδρούλλα Λανίτη περιέγραφε τον άνδρα της ως πολιτισμένο, πληθωρικό, κοινωνικό και ευχάριστο με καλή αίσθηση του χιούμορ. « Εντυπωσιάστηκα από τον ενθουσιασμό και το πάθος του γι' αυτά που έκανε», λέει. « Ήταν πολύ φιλόξενος, αγαπούσε το καλό κρασί, το καλό φαγητό και το σπίτι μας ήταν πάντα ανοιχτό για γνωστούς και φίλους. Με έμαθε μάλιστα να μαγειρεύω». Η Ανδρούλλα λέει πως ο Λανίτης είχε κοινωνικές ανησυχίες και έντονες απόψεις σε διάφορα θέματα όπως το περιβάλλον, τη θέση των γυναικών στην πολιτική και κοινωνική ζωή, την καλή μεταχείριση των ζώων και πολλά άλλα, τα οποία εξέφραζε ελεύθερα στην στήλη του στην «The Cyprus Weekly».

Ο Γιώργος και η Ανδρούλλα Λανίτη ζούσαν στο χωριό Ψευδάς της Λάρνακας, όπου διατηρούσε το στούντιό του και μια μικρή γκαλερί. Πιστεύω πως είχαν δύο παιδιά. (Μάλλον η Ανδρούλλα ζει εκεί ακόμα).

Το 2014, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας βράβευσε τον Λανίτη με την υψηλότερη πολιτιστική διάκριση για τη συνεισφορά του στις Τέχνες. Δυστυχώς έναν χρόνο μετά, τον Μάιο του 2005, ο Γιώργος Λανίτης απεβίωσε σε ηλικία 69 ετών. (Δεν είμαι σίγουρος γιατί πέθανε τόσο νέος).

Μερικές μέρες πριν από τον θάνατό του, ο τότε Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού δημοσίευσε ένα άλμπουμ με τίτλο «Γιώργος Λανίτης – 50 χρόνια Φωτογραφίας» εις αναγνώριση του σημαντικού και απέραντου έργου του στο πεδίο των τεχνών. (Θα ήθελα πολύ να το πάρω στα χέρια μου, αλλά δεν μπορώ να το βρω πουθενά).

Κλείνοντας, θα ήθελα να απολογηθώ στους φίλους και στην οικογένεια του Γιώργου Λανίτη γι' αυτήν τη σύντομη περίληψη της ζωής του. Οι άνθρωποι που ακολουθούν το «Tales of Cyprus» γνωρίζουν πως δεσμεύομαι να γράφω περιεκτικές και ακριβείς τις ιστορίες των ανθρώπων.

Παρακαλώ, επικοινωνήστε μαζί μου αν γνωρίζατε τον Γιώργο Λανίτη ή αν μπορείτε να προσφέρετε οποιαδήποτε πληροφορία για τη ζωή του. Θα ήταν τιμή μου να γράψω την ιστορία της ζωής του στο «Tales of Cyprus». Ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, αλλά και για τα πρώτα του βήματα στη φωτογραφία.