Ελάχιστοι γνώριζαν, έως πριν από μερικές ημέρες, γιατί ο Κριστιάν Καρεμπέ παρέμενε σιωπηλός στην ανάκρουση του εθνικού ύμνου της Γαλλίας πριν από την έναρξη των αναμετρήσεων στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998. Τότε, ο νυν αθλητικός διευθυντής του Ολυμπιακού αγωνιζόταν με την εθνική ομάδα της Γαλλίας, η οποία θα αναδεικνυόταν σε πρωταθλήτρια κόσμου.
Όμως η πεισματική τήρηση σιγής εκ μέρους του Καρεμπέ ήταν μια μορφή διαμαρτυρίας για τον τρόπο που η Γαλλία είχε συμπεριφερθεί στον προπάππο του, τον Γουίλι Καρεμπέ, τον οποίον είχε στείλει σε ζωολογικό κήπο του Αμβούργου, σαν ζωντανό έκθεμα της εξωτικής φυλής Κανάκ ή, όπως έλεγαν τη δεκαετία του 1930, «έναν από τους τελευταίους κανίβαλους των Νοτίων Θαλασσών».
Όπως αποκάλυψε στη γερμανική NDR, στη δεκαετία του 1930, ένας από τους ανθρώπους που ήταν φυλακισμένοι και εκτίθεντο σαν ζώα στον ζωολογικό κήπο του Χάγκενμπεκ στο Αμβούργο, ήταν και ο προπάππος του, Γουίλι Καρεμπέ. Η οικογένεια του ποδοσφαιριστή κατάγεται από τη Νέα Καληδονία. «Ο Γουίλι Καρεμπέ, μαζί με άλλους συμπατριώτες του, πήγαν στο Παρίσι το 1931 με πρόσχημα ότι θα εκπροσωπήσουν τη χώρα τους. Νόμιζαν ότι θα συναντήσουν επίσημους της κυβέρνησης», σημειώνει.
«Εκθέσεις Ανθρώπων»
To 1931, μια αντιπροσωπεία περίπου 100 Καληδονίων, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονταν γυναίκες και παιδιά, προσκλήθηκε στο Παρίσι. Εκείνη την εποχή διοργανώνονταν τακτικά «αποικιακές εκθέσεις» ανά την Ευρώπη, καθώς τα ήθη της περιόδου ανέχονταν χωρίς αναστολές το διαχωρισμό ανάμεσα στην «πολιτισμένη» Δύση και τους λίγο-πολύ «απολίτιστους». Ο εξωτισμός ήταν ισχυρός πόλος έλξης για το φιλοπερίεργο κοινό, το οποίο συνέρρεε σε διεθνείς εκθέσεις και ζωολογικούς κήπους. Το ότι τα εκθέματα ήταν αληθινοί άνθρωποι δεν ενοχλούσε κανέναν. Τουναντίον.
Ο Γουίλι Καρεμπέ και οι συμπατριώτες του έφυγαν από τη Νέα Καληδονία για το μακρύ ταξίδι ως το Παρίσι, γνωρίζοντας ότι προορισμός τους ήταν μια τέτοιου είδους, αφάνταστα προσβλητική για τον πολιτισμό τους, αποικιακή έκθεση. Οι ίδιοι όμως θεώρησαν την ευκαιρία κατάλληλη για να θέσουν τα αιτήματά τους, εκ μέρους της φυλής Κανάκ, απευθείας στους Γάλλους κρατικούς αξιωματούχους. Ωστόσο, άμα τη αφίξει τους στη γαλλική πρωτεύουσα, οι Καληδόνιοι οδηγήθηκαν στο ζωολογικό κήπο Jardin d' Accclimatation.
Όπως λέει ο Κριστιάν Καρεμπέ, φυλακίστηκαν στον ζωολογικό κήπο και καλούνταν μπροστά στο κοινό να υπακούν αφού έγιναν προϊόντα έκθεσης ως κανίβαλοι- κουνούσαν τα μπαστούνια τους, έδειχναν τα δόντια τους, έβγαζαν άγριες κραυγές. Στη συνέχεια εξαγοράστηκαν από τον ζωολογικό κήπο του Αμβούργου, όπου παρουσιάστηκαν ως «οι τελευταίοι κανίβαλοι των νοτίων θαλασσών», ενώ στο Χάγκενμπεκ εξαναγκάστηκαν να κάνουν παραστάσεις σαν ζώα.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αυτή η αποικιακή ανθρώπινη έκθεση ήταν τότε θέαμα για διασκέδαση και μάλιστα προσκλήθηκε και στη μεγάλη γιορτή του Μονάχου, το Oktoberfest. «Ένιωθαν σαν σκλάβοι, ήταν δύσκολο γι’ αυτούς», λέει ο Κριστιάν Καρεμπέ, που έμαθε όσα έζησε ο προπάππος του μέσα από το μυθιστόρημα «Cannibale» του συγγραφέα Didier Daeninckx, που εκδόθηκε το 1998.
Μόλις πριν από 90 χρόνια
Μοιάζει αδιανόητο, όμως έως και μόλις πριν από 90 χρόνια στη Γερμανία -και όχι μόνο-, συνέβαιναν τα λεγόμενα Völkerschau, κατά λέξη «Έκθεση Ανθρώπων». Επρόκειτο για επιδείξεις ατόμων από διάφορες σχετικά άγνωστες -και προφανώς αξιοπερίεργες- φυλές, από διάφορα μέρη του κόσμου. Ζωολογικοί κήποι στη Γερμανία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ προσέφεραν στο κοινό, εν είδει ατραξιόν, τη μοναδική ευκαιρία να δουν από κοντά αλλόκοτους ανθρωπότυπους. Τα «εκθέματα» παρουσιάζονταν με τις τοπικές ενδυμασίες τους, με τα σώματά τους ημίγυμνα ή και εντελώς γυμνά, αναλόγως του πόσο «πρωτόγονοι», «άγριοι» κ.ο.κ. ήταν σαν υποτιθέμενοι κανίβαλοι.
Σήμερα, η διοίκηση του Χάγκενμπεκ δηλώνει ότι βρίσκεται σε μια διαδικασία εσωτερικής διερεύνησης της ιστορίας και γι' αυτό δεν είναι ακόμη σε θέση να δώσει ολοκληρωμένες και πειστικές απαντήσεις για το τι ακριβώς συνέβαινε στη διάρκεια των Völkerschau. Παρ' όλα αυτά, τονίζεται ότι οι άνθρωποι που εξετίθεντο δεν ήταν επ' ουδενί σκλάβοι. Αντιθέτως, αντιμετωπίζονταν σαν ηθοποιοί, οι οποίοι υπέγραφαν συμβόλαια και βεβαίως αμείβονταν για τις «παραστάσεις» που έδιναν, επιδεικνύοντας το πώς ζουν στον τόπο τους και με τρόπο τόσο διαφορετικό από τον δυτικό.
