Αναρωτήθηκες ποτέ πόσο δράμα κρύβεται πίσω από τη «Βασιλική» που τραγουδάμε περιχαρείς η ώρα τρεις το πρωί, αφού έχουμε κατεβάσει δύο καραφάκια ούζο; Ή τι βαθιά νοήματα εμπεριέχει το λογοκριμένο από τη Χούντα ποίημα του Μάνου Ελευθερίου «Μαλαματένια Λόγια»; Ναι, τα «Μαλαματένια Λόγια» γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της Επταετίας και εμπεριέχουν αναφορές στη λογοκρισία της Χούντας και στα μαρτύρια που πολλοί υπέστησαν κατά τη διάρκεια αυτής της μαύρης περιόδου.

Η Ηλέκτρα Αγγελετοπούλου με έναν ευφάνταστο τρόπο αποφάσισε να αναλύσει στο κανάλι της στο TikTok (yourfeminist_aunt) τους στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών που όλοι τραγουδάμε, αλλά τις πλείστες φορές αγνοούμε το βαθύτερο νόημά τους.

«Η ιδέα γεννήθηκε βλέποντας το κανάλι της καταπληκτικής Mackenzie Barmen, η οποία “εξηγεί” στον εαυτό της το τι ακριβώς σημαίνουν τα τραγούδια που τραγουδάει. Σκέφτηκα πως και εμείς έχουμε πολλά τέτοια τραγούδια, τα οποία χρονολογούνται από δημοτικά ποιήματα χαμένα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, μέχρι και τα πιο σύγχρονα. Κρυφά μηνύματα σε τραγούδια που γράφτηκαν επί Χούντας, τραγικές ιστορίες πίσω από τους στίχους παραδοσιακών τραγουδιών, ακόμα και στίχοι που δεν χρειάζονται ανάλυση, αλλά δεν δίναμε ποτέ σημασία στην τραγικότητά τους», εξηγεί η ίδια στο 2020mag.gr, συνεχίζοντας πως «έτσι γεννήθηκε η ελληνική εκδοχή του concept, η #μακενζιαποταλιντλ, που είναι σαν μια μίνι σειρά που ανεβάζω στο κανάλι μου στο tik tok, μεταξύ άλλων. Ήδη από το πρώτο βιντεάκι, η ανταπόκριση ήταν θετική και μάλιστα τα σχόλια είναι γεμάτα προτάσεις. Όποτε η ιδέα ήρθε για να μείνει και ετοιμαζόμαστε για φουλ βουτιά στο ελληνικό φολκλόρ και όχι μόνο!».


Βασιλική – Παραδοσιακό

Η Βασιλική πήρε τον έρωτα πολύ βαριά, δεν έπρεπε τον Στέργιο να αγαπήσει. Ναι, και μετά; Άσε τον εύθυμο ρυθμό. Μετά; Μετά η Βασιλική παίρνει το φαρμάκι. Στη δεκαετία του ‘30 το να σε παρατήσει κάποιος, αφού σε έχει «μαγαρίσει» ήταν ανεπίτρεπτο. Το Μαρίφ στο οποίο «κατάντησε να ξεψυχήσει η Βασιλική» ήταν τρελοκομείο. Η Βασιλική αυτοκτόνησε. Ναι, αυτοκτόνησε.

«Μαλαματένια Λόγια» - Μάνος Ελευθερίου

Το μελοποιημένο ποίημα «Μαλαματένια Λόγια» γράφτηκε από τον Μάνο Ελευθερίου κι αποτελεί ένα από ομορφότερα τραγούδια που έχουν γραφτεί τον περασμένο αιώνα. Το τραγούδι αναφέρεται στην ιστορία του εργατικού κινήματος και μοιάζει η χρονική του αφετηρία να είναι η κατοχή και τέλος της ιδιότυπης αυτής αναδρομής, η Επταετία.

Οι στίχοι αυτοί γράφτηκαν από τον Μάνο Ελευθερίου κατά τη διάρκεια της Χούντας και γι’ αυτό τον λόγο έχουν λογοκριθεί. Στο πρωτότυπο λέει «κι όχι να ζεις μ’ αυτή τη συμμορία», ενώ στο δισκογραφημένο η λέξη που χρησιμοποιείται είναι «κομπανία». Επίσης, έχει αλλάξει και ο στίχος «και ξημερώματα Παρασκευή» σε «ξημερώνοντας μέρα κακή». Είναι γνωστό ότι Παρασκευή ήταν η 21η Απριλίου του 1967, ημέρα επιβολής της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Μπορεί, επίσης, η αναφορά στην Παρασκευή να παραπέμπει και στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Οι στίχοι του ποιήματος έχουν, επίσης, αναφορές στον Γιώργο Σεφέρη, αλλά και στους εξορισμένους της Χούντας και στα θύματα των ναζιστών. «Μαλαματένια λόγια στο χορτάρι ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά». Δηλαδή, ποιος θα πει την αλήθεια στη νέα γενιά, αφού η Χούντα λογοκρίνει; Αυτά και άλλα πολλά.

Η Μαύρη Φορντ - Μάνος Χατζιδάκις

Όχι, δεν είναι ένα «ανάλαφρο» τραγούδι. Άλλωστε, πόσο «ανάλαφρο» είναι να κάνεις βόλτες με 13χρονα κορίτσια μέσα σε μια μαύρη φορντ; Σε μια εποχή που οι κοπέλες παντρεύονταν μικρές, μια μαύρη Φορντ μπήκε σε μια πλατεία και πήρε μια 13χρονη, πέρασαν ένα βράδυ μαγικό, έχασε η κοπέλα «κάτι που είχε φυλαχτό». Και ούτε γάτα ούτε ζημιά; Και μετά ξαναέρχεται η μαύρη φορντ και αυτή είχε γίνει μια μικρή κυρία. Δηλαδή, πόσο; Δεκαπέντε;

Μενούσης – Δημοτικό Ηπείρου

Εποχή Τουρκοκρατίας. Μια αντροπαρέα γλεντοκοπά στο κρασοπουλιό. Η κουβέντα έρχεται στις όμορφες γυναίκες. «Όμορφη γυναίκα έχεις», λέει ο Μεχμέτ αγάς στον ομοτράπεζο Μενούση. «Πού την είδες;». «Στο πηγάδι να βγάζει νερό, και μου μίλησε». Δύσπιστος ο άλλος ρωτάει: «Κι αν την είδες, πες τι φόραγε;». «Κόκκινο φουστάνι είχε, παρδαλή ποδιά», έρχεται η απάντηση, πειστήριο -λέμε τώρα- μιας απιστίας. Πάνω στο μεθύσι και στη ζήλια του, ο Μενούσης πηγαίνει στο σπίτι και σκοτώνει την όμορφη γυναίκα του. Ξεμέθυστος την άλλη μέρα την κλαίει και την καλεί: «Σήκω χήνα, σήκω λυγαριά, να σε ιδούν τα παλικάρια να μαραίνονται, να σε ιδώ κι εγώ ο καημένος να σε χαίρομαι».

Μπορεί να αλλάζουν τα ονόματα των γλεντοκόπων, το σημείο συνάντησης του άντρα με τη γυναίκα ή τα ρούχα της, αλλά η ιστορία παραμένει η ίδια: ο άδικος φόνος μιας γυναίκας που έπεσε θύμα συκοφαντίας και επιπολαιότητας. Ακόμη μια γυναικοκτονία και όχι ένα έγκλημα πάθους… Και ο Μενούσης που έμεινε στην ιστορία ως τραγικό θύμα, τυφλωμένο από τη ζήλια του. Δεν έχει αλλάξει τίποτα, ε;