Τις τελευταίες δεκαετίες, τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν αυξηθεί ραγδαία καθιστώντας την έναν από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα. Η παχυσαρκία των ενηλίκων είναι πιο συχνή από τον υποσιτισμό και πολλοί επιστήμονες μιλούν πλέον για παγκόσμια επιδημία παχυσαρκίας.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1975. Αν και έχει πολλαπλές πιθανές αιτίες, πιστεύεται ότι προκαλείται από κακές διατροφικές επιλογές, δυσπροσαρμοστική διατροφική συμπεριφορά όπως η ηδονική κατανάλωση φαγητού– όταν το κίνητρο πίσω από την κατανάλωση φαγητού είναι η ευχαρίστηση και όχι η πείνα- και έλλειψη σωματικής άσκησης.

Η παχυσαρκία, ωστόσο, δεν αντιμετωπίζεται εύκολα με τον θερμιδικό περιορισμό και μια ρουτίνα άσκησης, καθώς σε αυτήν την περίπτωση, ο μεταβολισμός του σώματος συχνά εξισορροπεί και αποκαθιστά το προηγούμενο σωματικό βάρος.

Οι φαρμακευτικές θεραπείες μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, αν και πολλές από αυτές που είναι διαθέσιμες σήμερα, προκαλούν σημαντικές παρενέργειες λόγω των οδών στις οποίες δρουν.

Επομένως, η έρευνα για τον εντοπισμό εγκεφαλικών δικτύων που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές και τον αυτοέλεγχο, είναι κρίσιμη για την κατανόηση των μηχανισμών και την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων για την παχυσαρκία.

Πρόσφατα, ερευνητές στο Cold Spring Harbor Laboratory στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, ανακάλυψε ότι μια ομάδα νευρώνων στην αμυγδαλή -ένα τμήμα του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα συναισθήματα και τη λήψη αποφάσεων- μπορεί επίσης να πυροδοτήσει την ηδονική κατανάλωση φαγητού.

«Ο εντοπισμός των νευρωνικών υποστρωμάτων που πυροδοτούν υπερκατανάλωση τροφής θα μπορούσε να προσφέρει νέους μοριακούς στόχους για την ανάπτυξη νέων θεραπειών κατά της παχυσαρκίας», δήλωσε στον ιστότοπο «Medical News Today», ο Αλεσάντρο Φουρλάν, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Νευροεπιστήμης του Karolinska Institutet της Σουηδίας και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.


Πώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο τα λιπαρά και τα ζαχαρούχα τρόφιμα

Για τη μελέτη, οι ερευνητές διεξήγαγαν πειράματα σε ποντίκια. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι όταν τα τρωκτικά κατανάλωναν τροφές με πολλά λιπαρά, τα επίπεδα δραστηριότητας ορισμένων νευρώνων σε ένα τμήμα της αμυγδαλής γνωστό ως IPAC (interstitial nucleus of the posterior limb of the anterior commissure), ήταν υψηλότερα. Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν ότι ορισμένοι νευρώνες μπορεί να ενεργοποιούνται μετά την κατανάλωση εύγευστης τροφής και όχι απαραίτητα μετά από έλλειψη ενέργειας.

Περαιτέρω δοκιμές έδειξαν ότι αυτοί οι νευρώνες του IPAC μπορούσαν επίσης να ενεργοποιηθούν με λιπαρές και ζαχαρούχες τροφές και οσμές χωρίς απαραίτητα να υπάρχει πείνα.

Οι ερευνητές διεξήγαγαν στη συνέχεια ένα πείραμα για να δουν αν η ενεργοποίηση αυτών των νευρώνων θα οδηγούσε σε υπερφαγία. Οι υποψίες τους επιβεβαιώθηκαν καθώς διαπίστωσαν ότι η ενεργοποίηση αυτών των νευρώνων έκανε τα τρωκτικά να φάνε και να πιούνε περισσότερο. Η δε απενεργοποίηση των συγκεκριμένων νευρώνων οδήγησε στη συνέχεια σε λιγότερη κατανάλωση φαγητού.

Τέλος, οι ερευνητές διερεύνησαν αν η αναστολή των νευρώνων του IPAC θα μπορούσε να αποτρέψει την παχυσαρκία. Για τον σκοπό αυτό, ανέστειλαν τη δραστηριότητα του IPAC σε ορισμένα ποντίκια και στη συνέχεια τα τάισαν με παχυντικές τροφές για αρκετές εβδομάδες. Μετά από 6 εβδομάδες, τα ποντίκια που τρέφονταν με παχυντικές τροφές είχαν γίνει παχύσαρκα, ενώ τα άλλα παρέμειναν αδύνατα.

Διαπίστωσαν επίσης ότι τα τρωκτικά με ανασταλμένη δραστηριότητα IPAC είχαν υψηλότερο ρυθμό οξείδωσης των λιπιδίων– την ταχύτητα με την οποία καίγεται το λίπος- υψηλότερες ενεργειακές δαπάνες και ασκούνταν περισσότερο. Τα ποντίκια με αναστολή του IPAC είχαν επίσης χαμηλότερα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε σχέση με τα ποντίκια ελέγχου.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η απενεργοποίηση συγκεκριμένων νευρώνων του IPAC προστατεύει από την παχυσαρκία και τα συναφή προβλήματα υγείας, προωθώντας μεταβολικές αλλαγές που ωφελούν την ενεργειακή δαπάνη.


Ο εγκέφαλος, τα συναισθήματα και η υπερφαγία

Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε πρόσφατα ότι σε άτομα με παχυσαρκία, το στρες μπορεί να αυξήσει τη δραστηριότητα στον τροχιομετωπιαίο φλοιό -μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με την ανταμοιβή. Διαπιστώθηκε επίσης ότι σε αδύνατους ανθρώπους, το στρες μπορεί να μειώσει τη δραστηριότητα στον ραχιαίο προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τον γνωστικό έλεγχο.

«Οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να εξετάσουν την ετερογένεια των νευρώνων που παρατηρήθηκαν σε αυτήν τη μελέτη και τα δίκτυα που σχηματίζουν με άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, είναι πιθανό οι επιδράσεις στην πρόσληψη και τη δαπάνη ενέργειας που διαπιστώσαμε, να διαμεσολαβούνται από διαφορετικές νευρωνικές υποομάδες, οι οποίες προβάλλονται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου», πρόσθεσε ο Δρ Φουρλάν.

Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο Nature Neuroscience.


Με πληροφορίες από ΕΡΤ