Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε πολλές «ξενόφερτες» γιορτές (βλ. Black Friday) να κάνουν την εμφάνισή τους και στην Κύπρο. Αν και σε πολλές περιπτώσεις δεν γνωρίζουμε την προέλευσή τους και τι σημαίνουν, οι Κύπριοι, τόσο οι καταστηματάρχες όσο και οι καταναλωτές, δεν χάνουν ευκαιρία να τις εκμεταλλευτούν.

Το ίδιο φαίνεται πως συμβαίνει και με τι σημερινή ημέρα, όπου αν ανοίξεις το ηλεκτρονικό ημερολόγιό σου θα δεις πως, μεταξύ άλλων, αναφέρει πως γιορτάζεται το Boxing Day, όρος που ακούσαμε για πρώτη φορά φέτος αλλά κανείς δεν γνώριζε τι σημαίνει, από πού προέρχεται και πώς ξαφνικά εμφανίστηκε και στις κυπριακές συζητήσεις – για παράδειγμα: «Την Κυριακή θα έχω χριστουγεννιάτικο τραπέζι με την οικογένειά μου, αλλά μπορούμε να κανονίσουμε κανένα shopping τη Δευτέρα που είναι Boxing Day».


Τι είναι τέλος πάντων αυτό το Boxing Day;

Πρόκειται για την επόμενη ημέρα των Χριστουγέννων (26 Δεκεμβρίου), η οποία θεωρείται αργία σε πολλές χώρες. Αν και ξεκίνησε ως αργία για να δίνονται δώρα στους άπορους, σήμερα είναι περισσότερο καθιερωμένη ως μια μέρα για ψώνια.

Προέρχεται από τη Μεγάλη Βρετανία και γιορτάζεται σε πολλές χώρες που προηγουμένως αποτελούσαν μέρος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και έρχεται παράλληλα με τη καθολική γιορτή του Αγίου Στεφάνου.


Από πού προέρχεται

Αν και οι ιστορικοί διαφωνούν σχετικά με την ακριβή προέλευση της Boxing Day, πιστεύεται ότι προήλθε από μακροχρόνιες βρετανικές παραδόσεις φιλανθρωπικής προσφοράς και καλής θέλησης - πρακτικές που συνδέονται ιδιαίτερα με το χριστιανικό φεστιβάλ της Ημέρας του Αγίου Στεφάνου, που γιορτάζεται στις 26 Δεκεμβρίου από την Καθολική εκκλησία, ενώ από την Ορθόδοξη γιορτάζεται στις 27 του ίδιου μήνα.

Ένας από τους πρώτους διακόνους της χριστιανικής εκκλησίας, ο Άγιος Στέφανος σκοτώθηκε για τις πεποιθήσεις του γύρω στο 36 μ.Χ. και θεωρείται ο πρώτος μάρτυρας του Χριστιανισμού. Γνωστός για την εξυπηρέτηση των φτωχών, ο Άγιος Στέφανος γιορτάζεται παραδοσιακά με φιλανθρωπία και ελεημοσύνη.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πώς αυτή η φιλανθρωπική παράδοση έγινε γνωστή ως «boxing». Μερικοί ιστορικοί συνδέουν τη χρήση του όρου με κουτιά (box) δωρεών που είχαν εγκατασταθεί σε εκκλησίες στις πρώτες ημέρες του Χριστιανισμού κατά τον δεύτερο και τρίτο αιώνα μ.Χ. Την επομένη των Χριστουγέννων, τα κουτιά άνοιγαν και τα χρήματα μοιράζονταν στους φτωχούς.

Μια άλλη θεωρία συνδέει τον όρο με μια πρακτική που προέκυψε γύρω στον 16ο αιώνα. Οι άνθρωποι της εργατικής τάξης περνούσαν τις 26 Δεκεμβρίου ζητώντας χριστουγεννιάτικα «κουτιά» ή φιλοδωρήματα από τους ανθρώπους που είχαν υπηρετήσει όλο το χρόνο.

Μια άλλη πιθανή ιστορία προέλευσης για την Boxing Day έχει να κάνει με μια παράδοση που εξελίχθηκε στην κοινωνικά στρωματοποιημένη βικτοριανή Αγγλία του 19ου αιώνα, όπου οι υπηρέτες θυσίαζαν χρόνο με τις οικογένειές τους για να εξυπηρετήσουν τους αριστοκράτες εργοδότες τους τα Χριστούγεννα. Την επομένη των Χριστουγέννων, οι εργοδότες έδιναν στους υπηρέτες μια μέρα ρεπό και τους έστελναν στο σπίτι με αποφάγια από το τραπέζι των Χριστουγέννων, καθώς και δώρα και φιλοδωρήματα. Κατά την απουσία των υπηρετών τους, γράφει ο ιστορικός Andrea Broomfield, αυτοί οι άρχοντες διοργάνωναν ένα ανεπίσημο τραπέζι με τα ό,τι φαγητά περίσσευαν.
Πώς γιορτάζεται η Boxing Day

Από το 1871, η Boxing Day είναι επίσημη τραπεζική αργία στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία μεταφέρεται στη Δευτέρα, εάν πέσει το Σαββατοκύριακο, για να δώσει στους ανθρώπους περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Γιορτάζεται επίσης σε πολλές πρώην βρετανικές αποικίες όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νιγηρία, η Νότια Αφρική, το Τρινιντάντ και το Τομπάγκο.

Αν και οι λόγοι έχουν χαθεί στην ιστορία, η φιλανθρωπίες που πραγματοποιούνταν κατά την Boxing Day τελικά έφυγαν από την παράδοση. Σήμερα, η αργία συνδέεται με τον αθλητισμό, με μεγάλους αγώνες ποδοσφαίρου, ράγκμπι και κρίκετ και ιπποδρομίες που λαμβάνουν χώρα στις 26 Δεκεμβρίου.

Το κυνήγι, ειδικά το κυνήγι της αλεπούς, είναι επίσης αγαπητό κατά την Boxing Day. Αν και το άθλημα είναι τεχνικά απαγορευμένο στην Αγγλία και την Ουαλία, εξακολουθεί να πραγματοποιείται εν μέρει. Τα τελευταία χρόνια διαδηλωτές και κυνηγοί συγκρούστηκαν, μερικές φορές βίαια, κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων της Boxing Day.


Η Black Friday έχει επισκιάσει το Boxing Week

Η 26η Δεκεμβρίου είναι επίσης μια μεγάλη ημέρα αγορών σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κοινοπολιτεία, αφού ξεκινά αυτό που είναι γνωστό ως «Boxing Week», κατά τη διάρκεια της οποίας οι έμποροι λιανικής προσπαθούν να μετακινήσουν παλιές μετοχές και οι αγοραστές ανταγωνίζονται για μια τελευταία ευκαιρία να παζαρέψουν. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η αμερικανική παράδοση της Black Friday έχει επικρατήσει στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει επισκιάσει σε μεγάλο βαθμό το Boxing Week.

Ορισμένα μέρη του κόσμου έχουν τις δικές τους παραδόσεις για την ημέρα. Αν και η Βόρεια Ιρλανδία γιορτάζει το Boxing Day, η Δημοκρατία της Ιρλανδίας στα νότια γιορτάζει την Ημέρα του Αγίου Στεφάνου. Και στις 26 Δεκεμβρίου, ομάδες ανθρώπων σε ολόκληρο το νησί συνεχίζουν την παράδοση της Ημέρας του Ρεν (Wren Day) ή του Lá an Dreolín.

Η προέλευση του Wren Day είναι εξίσου «θολή» με το Boxing Day, με ανταγωνιστικές θεωρίες ως προς το αν εξελίχθηκε από την κελτική μυθολογία, τους εισβολείς των Βίκινγκς ή από ένα παλαιοχριστιανικό φεστιβάλ.


Με πληροφορίες από National Geographic