Το τελευταίο διάστημα, τα αγαπημένα μου βίντεο στο YouTube είναι αυτά που σχετίζονται με την Ιαπωνία. Δεν ξέρω πώς, αλλά ο αλγόριθμος της πλατφόρμας συνέβαλε, ώστε να πάθω μια κάποια εμμονή με τα βίντεο του Paolo από το Τόκιο, αφού προηγουμένως είδα όλα τα βίντεο της (Ελληνίδας) Ελένης στο Japan. Μιλώντας με έναν φίλο μού είπε για τον Σοφοκλή που είναι κοντοχωριανός, αλλά τώρα μένει στο Τόκιο. Μίλησα, λοιπόν, μαζί του για να μας πει πώς είναι να ζει ένας Κύπριος στη μακρινή Ιαπωνία και αν τα βράδια κοιμάται στο πάτωμα ή σε κανονικό κρεβάτι. Αναμφισβήτητα, πρόκειται για έναν «κόσμο» εντελώς διαφορετικό από τον δικό μας και η κουβέντα με τον Σοφοκλή απλώς το επιβεβαίωσε.

Ο ίδιος βρέθηκε στην Ιαπωνία τον Απρίλη του 2019 για επαγγελματικούς/ερευνητικούς λόγους. Αφού τέλειωσε το διδακτορικό του στην Αγγλία, έλαβε μια θέση ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Global Nursing Research του πανεπιστημίου του Τόκιο και κάπως έτσι άλλαξε μερικές πτήσεις (και μια ήπειρο), για να μετακομίσει στην ιαπωνική πρωτεύουσα. Φέτος είναι μέλος του Department of Skincare Science ως assistant professor.

Πώς είναι μια τυπική μέρα στη δουλειά;

Ξεκινώ καθημερινά για τη δουλειά γύρω στις 8 το πρωί. Παίρνω το τρένο και χρειάζομαι περίπου μια ώρα για να πάω στο γραφείο. Συνήθως σπάζω τις ώρες μου μεταξύ εργαστηρίου και γραφείου. Έχουμε καθημερινά ένα short lunch meeting με το research team -μαθητές, καθηγητές- για να βεβαιωθούμε ότι οι μαθητές είναι καλά στην υγεία τους και τη διάθεσή τους και ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Συνήθως κατά τις 7 μ.μ. φεύγω για να επιστρέψω στο σπίτι.


Πώς είναι το διαμέρισμά σου;

Μικρό αλλά άνετο. Διαθέτει ένα μπάνιο, κουζίνα και σαλόνι, μαζί με το κρεβάτι. Η κουζίνα δεν μοιάζει με ό,τι έχουμε συνηθίσει. Έχει μόνο ένα μάτι και βρύση. Δεν υπάρχουν πάγκοι για να κόψεις τα λαχανικά ή φούρνος, επειδή στην Ιαπωνία δεν πολυχρησιμοποιούν τον φούρνο. Συγκριτικά με τα άλλα διαμερίσματα στην πολυκατοικία είναι από τα μεγαλύτερα. Έχω μια μικρή βεράντα στην οποία μπορώ να κάτσω, όπως και μια άλλη που χρησιμοποιείται μόνο για το άπλωμα των ρούχων.


Στο σπίτι σου έχεις κρεβάτι ή κοιμάσαι στο πάτωμα;

Ναι, κοιμάμαι σε κρεβάτι! Οι πλείστοι πλέον νομίζω ότι έχουν κρεβάτια στα σπίτια τους.


Πόσα στοιχίζει το ενοίκιο για ένα διαμέρισμα στην Ιαπωνία;

Στο Τόκιο τα ενοίκια είναι ακριβά και τα διαμερίσματα πολύ μικρά σε σχέση με την Κύπρο αλλά και την Αγγλία όπου ζούσα για αρκετά χρόνια. Τον πρώτο χρόνο έμενα σε εστία του πανεπιστημίου και τα αλλά δύο σε διαμέρισμα. Παρ’ όλα αυτά δεν υπήρχε διαφορά στην τιμή. Οι τιμές φυσικά εξαρτώνται από την περιοχή που μένεις, πόσο κοντά είναι σε στάση του μετρό, αλλά και τον αριθμό των υπνοδωματίων. Ένα απλό μονάρι μπορεί να στοιχίζει μέχρι €700 (20-30 τ.μ.) σε ένα καλό σημείο του Τόκιο.

Μιλώντας για το κόστος της ζωής στην Ιαπωνία, ο Σοφοκλής μου λέει ότι οι μισθοί είναι αρκετά ψηλοί -συγκριτικά με την Κύπρο- και ότι μπορεί κανείς να ζήσει αρκετά άνετα. «Στην Ιαπωνία χρησιμοποιούν το γιεν. Το κόστος ζωής στο Τόκιο είναι υψηλό το ίδιο και η ποιότητα ζωής. Βέβαια, σε άλλα μέρη της Ιαπωνίας δεν είναι τόσο ακριβά, οπότε αρκετοί επιλέγουν να μένουν εκτός της πρωτεύουσας, σε διπλανές επαρχίες όπως η Καναγκάουα και η Σαΐτάμα, και πηγαινοέρχονται καθημερινά». Σε σχέση με την Κύπρο, μου λέει επίσης ότι τα φρούτα είναι πολύ ακριβά. «Αυτό μου έκανε τρομερή εντύπωση. Η ποιότητα είναι πάρα πολύ καλή αλλά πληρώνεις περισσότερο τη συσκευασία και το περιτύλιγμα. Υπάρχει και μια συνήθεια ανάμεσα στους Ιάπωνες να παίρνουν φρούτα σαν δώρο όταν πηγαίνουν για επίσκεψη!».


Εκτός από τα φρούτα, τι άλλο τρώνε οι Ιάπωνες;

Στην Ιαπωνία το ρύζι και τα noodles είναι αναπόσπαστο και καθημερινό κομμάτι της διατροφής τους. Δεν υπάρχουν πολλές άλλες επιλογές, όπως όσπρια, πατάτες, σαλάτα ή ψωμί. Κάποια γεύματα μάλιστα, συνδυάζουν υδατάνθρακα στη δευτέρα, δηλαδή και ρύζι και μακαρόνια! Εντάξει, μου αρέσει η ιαπωνική κουζίνα, αλλά προτιμώ την ελληνική/κυπριακή.

Και πώς διασκεδάζουν;

Στους Ιάπωνες αρέσει πολύ να πηγαίνουν για χαλαρό φαγητό και ποτό σε ιζακάγια, που είναι κάτι σαν μπαράκι στην Κύπρο. Βέβαια, λόγω της πανδημίας αυτά περιορίστηκαν. Με τους συναδέλφους μου κάνουμε τώρα διάφορες δραστηριότητες διαδικτυακά μέσω ζουμ, π.χ. παίζουμε τόμπολα ή παιχνίδια ερωτήσεων και κατά τη διάρκεια γευματίζουμε.

Με την πανδημία πώς είναι τα πράγματα εκεί;

Μπήκαμε σε καραντίνα και ήμασταν σπίτι μόνο από τον Μάρτη μέχρι τον Μάη του 2020. Η κυβέρνηση τότε έδωσε σε κάθε πολίτη της χωράς από ένα χρηματικό ποσό ως οικονομική βοήθεια. Γενικά, εδώ στηρίζονται στην ευαισθησία και στην υπευθυνότητα την πολιτών, για να ακολουθήσουν τις οδηγίες της κυβέρνησης, οπότε δεν πάρθηκαν αυστηρά μέτρα για την πανδημία, αλλά η κυβέρνηση περιορίστηκε σε συστάσεις εν είδει ανακοινώσεων για κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Τώρα, για παράδειγμα, δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Ο κόσμος πηγαίνει παντού χωρίς να είναι αναγκασμένος να επιδεικνύει safepass, πιστοποιητικό εμβολιασμού ή rapid test. Τα test γίνονται μόνο αν υπάρχει υποψία μόλυνσης ή σε περίπτωση ταξιδιού. Εννοείται όμως ότι όλοι φοράμε τις μάσκες μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και υπάρχουν αντισηπτικά σε όλους τους χώρους.


Οι μάσκες, όμως, είναι κάτι συνηθισμένο στην ιαπωνική κουλτούρα, έτσι;

Οι Ιάπωνες είναι συνηθισμένοι στο να φορούν μάσκες από πολύ μικρή ηλικία. Είναι κάτι που μαθαίνουν από το σχολείο. Ακόμα και πριν από την πανδημία, αν κάποιος ήταν άρρωστος, φορούσε τη μάσκα του, για να προστατεύσει τους υπολοίπους. Οπότε και σε αυτό το κομμάτι δεν δυσκολεύτηκαν να ακολουθήσουν τις οδηγίες των ειδικών εν καιρώ πανδημίας.

Ήταν και οι Ολυμπιακοί Αγώνες το καλοκαίρι.

Η αλήθεια είναι πως δεν μπήκαμε σε mood Ολυμπιακών. Τους περιμέναμε με ανυπομονησία, αλλά λόγω Covid έγιναν χωρίς φιλάθλους και τα εισιτήρια μάς επιστράφηκαν. Τους είδαμε από την τηλεόραση. Στο Τόκιο βέβαια, γίνονταν κάποιες συνάξεις έξω από το γήπεδο κατά την έναρξη ή τη λήξη των αγώνων.

Ο Σοφοκλής επισκέφθηκε την Ιαπωνία για πρώτη φορά το 2015, δηλαδή πολύ πριν μετακομίσει μόνιμα στο Τόκιο. «Αντιλήφθηκα από την αρχή ότι οι άνθρωποι είναι φιλικοί αλλά ως εκεί. Μένοντας όμως εδώ για τρία χρόνια και γνωρίζοντας καλύτερα τη χώρα, την κουλτούρα, αλλά και τους ανθρώπους, μπορώ να πω με σιγουριά πλέον ότι είναι η καλύτερη χώρα που έζησα», λέει.


Τι σου αρέσει τόσο πολύ στην Ιαπωνία;

Η ποιότητα ζωής είναι ψηλή, μπορείς να βρεις ό,τι θέλεις, να επισκεφτείς διαφορά μέρη και να ζήσεις μοναδικές εμπειρίες. Στο Τόκιο που μένω εγώ, έχεις πολλές επιλογές ανάλογα με τη διάθεσή σου - πάρκα, μουσεία, ναούς, βουνό, θάλασσα. Ίσως το πιο σημαντικό, όμως, είναι η ασφάλεια. Περπατάς σε δρόμους και πάρκα ό,τι ώρα θέλεις και νιώθεις πάντοτε ασφαλής, δεν φοβάσαι.


Εντάξει, όμως, δεν θα είναι όλα τόσα τέλεια. Ή είναι;

Κάτι που προσωπικά με ενοχλεί είναι ότι στις διαβάσεις χωρίς σήμανση, τα αυτοκίνητα δεν σταματούν και έτσι οι πεζοί αναγκάζονται μερικές φορές να περιμένουν για αρκετά λεπτά. Επίσης, οι Ιάπωνες όταν θέλουν να περάσουν από δίπλα σου σε έναν στενό διάδρομο στο supermarket ή στο τρένο δεν θα πουν «συγγνώμη, να περάσω», αλλά θα περάσουν ακόμα και αν σε σπρώξουν! Αλλά, εντάξει, αυτό το κάνουν γιατί ντρέπονται να σου μιλήσουν. Είναι πολύ ντροπαλοί.


Εκτός από ντροπαλοί, είναι και τόσο ζεν όσο φαίνονται;

Ναι είναι ήρεμοι άνθρωποι και μιας και ζω στο Τόκιο μπορώ να πω ότι παρ’ όλο που είναι μια πόλη των 14 εκατομμυρίων, δεν αποπνέει εκείνο το καθημερινό άγχος που μπορείς να το νιώσεις στο Λονδίνο για παράδειγμα. Επίσης, ως λαός έχουν μεν άγχος για τη δουλειά -όπως και όλοι μας- αλλά δεν το αφήνουν να εκδηλωθεί στους γύρω τους. Είναι βέβαια «κλειστοί» άνθρωποι, δηλαδή δεν θα σου ανοιχτούν τόσο εύκολα. Κάποιες φορές μπορεί κιόλας να μην είναι τόσο ειλικρινείς, αλλά το κάνουν συνήθως για να μην σε κακοκαρδίσουν, όχι γιατί θέλουν να σε κοροϊδέψουν. Δεν είναι καθόλου πονηροί ούτε ύπουλοι. Ξέρουν και νιώθουν ότι πρέπει ακολουθούν τους νόμους και τις διαδικασίες.

Φίλους Ιάπωνες έχεις;

Κάνω παρέα με κάποια άτομα από το γκρουπ της δουλειάς. Με ορισμένους συνηθίζουμε να πηγαίνουμε εκδρομές ή να μαζευόμαστε για φαγητό. Γενικά όλοι ήταν από την πρώτη στιγμή πρόθυμοι να με βοηθήσουν να εγκλιματιστώ. Και φυσικά είχαν και αυτοί περιέργεια να μάθουν για την Κύπρο, την κουλτούρα, τα έθιμά μας.

Άλλους Κύπριους βρήκες;

Δεν ξέρω αν ζουν άλλοι Κύπριοι εδώ, αλλά εγώ προσωπικά δεν γνώρισα. Ελλαδίτες πάντως, υπάρχουν σίγουρα. Έτυχε να τους ακούσω στον δρόμο ή να δω οικογένειες σε μια ορθόδοξη ρωσική εκκλησία. Επίσης, υπάρχουν πολύ λίγα ελληνικά εστιατόρια, καθώς και σουπερμάρκετ, για να προμηθευτείς προϊόντα.


Τώρα μου τα λες όλα αυτά ενώ είσαι ήδη τρία χρόνια εκεί. Στις αρχές δυσκολεύτηκες να προσαρμοστείς;

Καθόλου. Το αντίθετο θα έλεγα. Οι άνθρωποι, ντόπιοι και μη, από την πρώτη μέρα, ήταν πολύ φιλικοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν. Ακόμα και χωρίς να ξέρουν αγγλικά, για να συνεννοηθούμε. Είναι ένας διαφορετικός κόσμος σε σχέση με την Ευρώπη και την Κύπρο.


Πρακτικά τι σημαίνει αυτό;

Είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Από το πιο απλό μέχρι το πιο σύνθετο. Για παράδειγμα, οι Ιάπωνες όταν συναντιούνται δεν αγκαλιάζονται η χαιρετιούνται με τον τρόπο που το κάνουμε εμείς. Ούτε καν χειραψία. Θα παραξενευτούν πολύ αν το κάνεις και θα νιώσουν άβολα. Επίσης, η Ιαπωνία είναι μια πολύ καθαρή χώρα και αυτό έχει να κάνει ξεκάθαρα με την υπευθυνότητα των πολιτών. Δεν θα δεις κανένα να πετά σκουπίδια κάτω. Συνήθως κουβαλούν μια τσάντα μαζί τους, για να μεταφέρουν τα σκουπίδια τους. Επίσης, σχεδόν κανείς δεν τρώει ή καπνίζει στον δρόμο. Στις κυλιόμενες σκάλες υπάρχει πλευρά γι’ αυτούς που βιάζονται και γι’ αυτούς που δεν βιάζονται. Οπότε γνωρίζεις από πριν πού πρέπει να σταθείς. Στο τρένο επίσης δεν μιλά κανείς στο κινητό.

Εκτός από το τρένο, πώς μετακινείστε;

Οι συγκοινωνίες είναι πολύ καλές στο Τόκιο. Με το μετρό και τα λεωφορεία μπορείς να πας παντού. Στην Ιαπωνία επίσης χρησιμοποιούν πάρα πολύ τα ποδήλατα, γι’ αυτό και τα πεζοδρομία τους έχουν ειδικές λωρίδες για πεζούς και ποδηλάτες. Προσωπικά χρησιμοποιώ το μετρό καθημερινά.

Σε ποιες άλλες περιοχές πήγες;

Έχω επισκεφτεί το Κιότο, το οποίο θεωρείται η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ιαπωνίας, τη Νάρα, το Νίκκο, τη Γιοκοχάμα, την Καμακούρα, τις λίμνες του βουνού Φούτζι, την Καναζάουα, το Χακόνε και το ιστορικό χωριό Σιρακάουα-Γκο.

Με τη γλώσσα τι γίνεται; Την έμαθες;

Άρχισα να μαθαίνω ιαπωνικά μόλις ήρθα. Έκανα κάποια μαθήματα τα σαββατοκύριακα, τα οποία, όμως, σταμάτησα λόγω της πανδημίας. Πλέον λόγω της καθημερινής τριβής, μπορώ να καταλάβω λίγο τις συνομιλίες, αλλά μόνο βασικά πράγματα. Η ιαπωνική γλώσσα είναι εντελώς «ανάποδη» στη δομή σε σχέση με τα ελληνικά και τα αγγλικά. Το ίδιο και η γραφή. Θέλουν χρόνο για να τα μάθεις. Οι Ιάπωνες, από την άλλη, δεν ξέρουν πολύ καλά αγγλικά, αλλά αυτό δεν αποτέλεσε ποτέ εμπόδιο για την επικοινωνία μας.


Τι καιρό κάνει στην Ιαπωνία;

Στην Ιαπωνία -συγκριτικά με την Κύπρο- μπορείς να αναγνωρίσεις εύκολα τις τέσσερις εποχές του χρόνου. Το καλοκαίρι κάνει πολλή ζέστη, η οποία συνδυάζεται με πολλή υγρασία που μπορεί να φθάσει μέχρι και 90%. Τον χειμώνα είναι κρύο με θερμοκρασίες από 5-6°C που παρατείνονται μέχρι και τον Μάρτη, όταν μπαίνει η άνοιξη. Δεν βρέχει πολύ συχνά, αλλά όταν βρέχει, βρέχει για τα καλά. Για παράδειγμα από τον Ιούνιο μέχρι τον Ιούλιο, όταν είναι το raining season, βρέχει σχεδόν καθημερινά. Επίσης, από Αύγουστο μέχρι Οκτώβρη είναι το typhoon season, οπότε και αυτήν την περίοδο έχουμε έντονα καιρικά φαινόμενα με πολλές βροχές και δυνατούς αέρηδες.


Την επόμενη φορά που θα έρθεις Κύπρο, πόσες ώρες πρέπει να ταξιδέψεις;

16-20 ώρες με μια αλλαγή πτήσης στο Κατάρ. Φέτος, βέβαια, λόγω πανδημίας, όταν ήρθα στην Κύπρο, χρειάστηκε να αλλάξω δύο πτήσεις, κάνοντας στάση σε Κατάρ και Ταϊλάνδη.