Κεντρική φωτογραφία: rbkomar via Getty Images


Το διάστημα θεωρείται γενικά ένα πολύ κρύο μέρος. Η θερμοκρασία του μπορεί να φτάσει έως τους 270,45 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν. 

Ωστόσο, αυτή η θερμοκρασία δεν παρατηρείται σε όλο το ηλιακό σύστημα ομοιόμορφα. Ο λεγόμενος «άδειος» χώρος (αν και στην πραγματικότητα δεν είναι κενός) είναι πολύ πιο κρύος από πλανήτες, φεγγάρια ή αστεροειδείς, επειδή δεν υπάρχει (πρακτικά) τίποτα που να απορροφά την ενέργεια που προέρχεται από τον ήλιο.

Ωστόσο, μη συμπεριλαμβανομένου του «κενού» χώρου, ποιο είναι το πιο κρύο μέρος στο ηλιακό σύστημα;

«Οι θερμοκρασίες μπορούν να μετρηθούν παρατηρώντας την ένταση της υπέρυθρης και μικροκυματικής ακτινοβολίας που εκπέμπεται από τις επιφάνειες», αναφέρει ο Ίαν Κρόφορντ, καθηγητής πλανητικής επιστήμης και αστροβιολογίας στο Birkbeck στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Ελλείψει τέτοιων μετρήσεων, οι θερμοκρασίες μπορούν να εκτιμηθούν με βάση την ποσότητα του ηλιακού φωτός που δέχονται», πρόσθεσε. 

Το 2009, το Lunar Reconnaissance Orbiter, ένα ρομποτικό διαστημόπλοιο της NASA που σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τις συνθήκες στο φεγγάρι, παρουσίασε δεδομένα που υποδηλώνουν ότι οι «σκιασμένοι κρατήρες» στον σεληνιακό νότιο πόλο θα μπορούσαν να είναι το πιο κρύο μέρος στο ηλιακό σύστημα.

Αυτή η θεωρία ενισχύθηκε αργότερα από τον μεταπτυχιακό φοιτητή Patrick O'Brien και τον σύμβουλό του Shane Byrne, πλανητικούς ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας στο Συνέδριο της Σεληνιακής και Πλανητικής Επιστήμης του 2022, οι O'Brien και Byrne εκτίμησαν ότι οι «διπλά σκιασμένοι» κρατήρες του φεγγαριού θα μπορούσαν πράγματι να είναι «οι πιο κρύες τοποθεσίες στο ηλιακό σύστημα».

Σύμφωνα με τους O'Brien και Byrne, αυτοί οι κρατήρες εκτιμάται ότι έχουν θερμοκρασίες περίπου μείον 248,15 Κελσίου αλλά θα μπορούσαν να είναι και πιο ψυχροί. 

Αυτοί οι διπλά σκιασμένοι κρατήρες μπορεί να μην είναι όμως τόσο κρύοι όσο το σύννεφο Oort, ένα κέλυφος παγωμένων διαστημικών απορριμμάτων που βρίσκεται πολύ πέρα ​​από την τροχιά του Ποσειδώνα. Το θέμα ωστόσο είναι αν συμπεριλαμβάνουμε το σύννεφο Oort όταν συζητάμε για το ηλιακό μας σύστημα.

Το σύννεφο Oort θεωρείται ταυτόχρονα ως η «πιο απομακρυσμένη περιοχή του ηλιακού μας συστήματος» από τη NASA, αλλά και «πέραν» του ηλιακού μας συστήματος. Αυτή η έλλειψη σαφήνειας σημαίνει ότι μερικές φορές θεωρείται μέρος του ηλιακού συστήματος και σε άλλες ορίζεται ως το όριο μεταξύ του ηλιακού μας συστήματος και του διαστρικού χώρου. Το σύννεφο Oort θεωρείται ότι είναι μόνο «ελάχιστα συνδεδεμένο με το ηλιακό σύστημα».

Συγκρίσεις με τη γη

Στη Γη, ακόμη και οι πιο κρύες, πιο τιμωρητικές θερμοκρασίες της Ανταρκτικής είναι πολύ πιο θερμές από τους κρατήρες του φεγγαριού ή από το νέφος του Όορτ Η πιο κρύα επίγεια θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ - που καταγράφηκε στις 21 Ιουλίου 1983, στον ερευνητικό σταθμό Βοστόκ της Ρωσίας στην Ανταρκτική - ήταν μείον μείον 89,2 κελσίου, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Αρχείο Καιρού & Κλιματικών Ακραίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας.

Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει τεχνητά θερμοκρασίες που είναι χαμηλότερες από αυτές που συμβαίνουν φυσικά στη Γη, στους κρατήρες του φεγγαριού ή ακόμα και στο νέφος του Όορτ. Πέρυσι, μια ομάδα Γερμανών ερευνητών κατέρριψε το ρεκόρ για την πιο κρύα θερμοκρασία που επιτεύχθηκε σε εργαστήριο: ένα παγερό μμείον 273,15 κελσίου, το οποίο πέτυχε «ρίχνοντας μαγνητισμένο αέριο 120 μέτρα κάτω από έναν πύργο».

Αλλά όταν πρόκειται για θερμοκρασίες που εμφανίζονται φυσικά, οι πιο σκοτεινές, πιο σκιερές εσοχές του φεγγαριού μας φαίνονται πολύ πιθανό να υπερηφανεύονται για τη χαμηλότερη θερμοκρασία στο ηλιακό μας σύστημα - ανάλογα, φυσικά, με το πώς επιλέγετε να ταξινομήσετε το νέφος του Όορτ.

*Το Νέφος του Όορτ είναι μια υποθετική σφαιρική περιοχή του εξωτερικού ηλιακού συστήματος. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50.000 AU από τον Ήλιο, χίλιες φορές πιο μακριά από τον Πλούτωνα ή περίπου ένα έτος φωτός. Η απόσταση αυτή τοποθετεί το Νέφος του Όορτ περίπου στο ένα τέταρτο της απόστασης από τον Εγγύτατο του Κενταύρου, το κοντινότερο δηλ. ως προς τον Ήλιο αστέρι. Τα αντικείμενα του Νέφους του Όορτ αποτελούνται κυρίως από πάγους νερού, αμμωνίας, και μεθανίου. Πιστεύεται ότι το Νέφος του Όορτ είναι η πηγή όλων των κομητών που εισέρχονται στο Ηλιακό σύστημα. Μόλις τέσσερα αντικείμενα που έχουν ανακαλυφθεί πιθανολογείται ότι ανήκουν στο Νέφος του Όορτ, τα 90377 Σέντνα, 2000 CR105, 2006 SQ372, και 2008 KV42.

Με πληροφορίες από Live Science και LiFO