Σημαντικά ευρήματα έφερε στο φως ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε σε νεκρόπολη στο Τελ Γεχούντ στο κεντρικό Ισραήλ, το 2017, καθώς ανακαλύφθηκαν ίχνη οπίου σε αγγεία που χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες ταφής από τους αρχαίους Χαναναίους. Μάλιστα, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, σημαντικό μέρος του ναρκωτικού εκτιμάται ότι εισήχθη σε συμπυκνωμένη μορφή, από την Κύπρο.

Τα άνω των 3300 ετών αγγεία, που έχουν σχήμα ανάποδου άνθους παπαρούνας βρέθηκαν σε τάφους Χαναναίων και πιθανότατα χρησιμοποιούνταν σε τελετές ταφής και για προσφορές στους νεκρούς στη μετά θάνατον ζωή, ανέφεραν οι ερευνητές στη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Archaeometry.

H νέα κοινή μελέτη από το Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann, το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και την Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, ανέλυσε οργανικά υπολείμματα σε οκτώ από τα αγγεία και διαπίστωσε ότι επρόκειτο για όπιο, μέρος του οποίου είχε παραχθεί στο Ισραήλ κι ένα μέρος του στην Κύπρο.

Επικεφαλής της ομάδας ήταν η αρχαιολόγος Βανέσα Λινάρες, που ειδικεύεται στον εντοπισμό οργανικών υπολειμμάτων στην αρχαία κεραμική. Η Λινάρες ανέλυσε 22 αγγεία που αποκαλύφθηκαν στην ανασκαφή της νεκρόπολης, που ανήκει πλέον στη σύγχρονη ισραηλινή πόλη Γεχούντ.

Η υψηλότερη συγκέντρωση οπιοειδών ενώσεων βρέθηκε σε τέσσερα χαρακτηριστικά δακτυλιόσχημα αγγεία που οι ειδικοί γνωρίζουν ότι κατασκευάστηκαν στην Κύπρο κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού και εξήχθησαν σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό υποδηλώνει ότι το προϊόν προήλθε αρχικά σε συμπυκνωμένη υγρή μορφή από την Κύπρο, με τα κυπριακά αγγεία και στη συνέχεια χύθηκε στα τοπικά κεραμικά σε πιο αραιωμένη μορφή. «Αυτός ακριβώς είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται οι σύγχρονοι έμποροι οπιοειδών το εμπόριο μεγάλων αποστάσεων: εξάγουν συμπυκνωμένες εκδοχές που 'κόβονται' από τους ακόλουθους εμπόρους» σημειώνει η Λινάρες.

Από τη δεκαετία του 1960, ειδικοί υποπτεύονται ότι τα συγκεκριμένου τύπου δακτυλιόσχημα αγγεία κατασκευάζονταν ειδικά για να περιέχουν όπιο που εξαγόταν από το νησί. «Ο χαρακτηριστικός μακρύς λαιμός τους κάνει αυτές τις κανάτες να μοιάζουν με ανεστραμμένο κεφάλι παπαρουνόσπορου, ενώ οι λευκές ταινίες που τις διακοσμούν θυμίζουν το γαλακτώδες λατέξ του φυτού από το οποίο εξάγεται το όπιο» προσθέτει η αρχαιολόγος στην εφημερίδα Haaretz.

Το πώς ακριβώς χρησιμοποιήθηκε το όπιο από τους Χαναναίους στις τελετουργίες ταφής τους, παραμένει άγνωστο. Μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν, αλλά ωστόσο φαίνεται ότι ψυχοτρόπες ιδιότητες του οπίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. «Ενδεχομένως κατά τη διάρκεια αυτών των τελετών, που διεξάγονταν από μέλη της οικογένειας ή από κάποιον ιερέα για λογαριασμό τους, οι συμμετέχοντες να προσπάθησαν να έρθουν σε επαφή με τα πνεύματα των νεκρών συγγενών τους για να εκφράσουν κάποιο αίτημα και κατά τη διαδικασία να εισέρχονταν σε μια εκστατική κατάσταση με τη χρήση οπίου» σημειώνει ο Ρον Μπέερι της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ.

«Εναλλακτικά, είναι πιθανό το όπιο, το οποίο ήταν τοποθετημένο δίπλα στο σώμα, να προοριζόταν για να βοηθήσει το πνεύμα του ατόμου να σηκωθεί από τον τάφο, προετοιμάζοντας τη συνάντηση με τους συγγενείς του στην επόμενη ζωή» πρόσθεσε ο ίδιος.

Το 2020, ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι ίχνη κάνναβης του 8ου αιώνα π.Χ. είχαν βρεθεί σε βωμό σ' ένα αρχαίο ισραηλινό ιερό 3000 ετών, στην έρημο Νεγκέβ.

Με πληροφορίες από onlinelibrary.wiley.com