Από την Ιουλιέτα Μιχαήλ


«Το Δάσος των Λεπρών». Εγκαταλειμμένα κτήρια. Ξεχασμένα συνθήματα πάνω σε τοίχους. Άδεια, κατεστραμμένα δωμάτια. Διάδρομοι χωρίς προορισμό. Μια ιστορία που γράφτηκε στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακαδημίας της Αγλαντζιάς, κοντά στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Οι τελευταίες λέξεις που αναγράφηκαν στους τοίχους ήταν 45ο Τάγμα Διαβιβάσεων. Το μαρτυρούν τα συνθήματα στα άδεια δωμάτια. «Μητρός τε και πατρός τε και των άλλων προγόνων» ή «εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης».

Ωστόσο, μετά όλα αφέθηκαν στη φθορά και στον χρόνο. Οι στέγες των κτηρίων άρχισαν να υποχωρούν κατά τόπους, τα κεραμίδια πέφτουν συγχρονισμένα με τα φύλλα των δέντρων και τα παράθυρα που απέμειναν, αφήνουν να μπαίνει λίγο φως στο σκοτάδι.

Η CΙΤΥ μπήκε στα ερημωμένα κτήρια που βρίσκονται στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακαδημίας, τα οποία μοιάζουν έτοιμα να καταρρεύσουν. Εκεί, πριν από δεκαετίες κατέφευγαν οι λεπροί, ενώ στη συνέχεια στεγάστηκε το οικοτροφείο αρρένων της Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Λίγο πριν εγκαταλειφθούν, τα κτήρια είχαν δοθεί στο 45ο τάγμα διαβιβάσεων της Εθνικής Φρουράς.

Το Τμήμα Δασών έψαξε στα αρχεία με σκοπό να εντοπίσει και τον χρόνο κατασκευής των κτηρίων, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατόν. Πάντως, η Παιδαγωγική Ακαδημία ιδρύθηκε το 1960 σε αντικατάσταση του Διδασκαλικού Κολεγίου που λειτούργησε επί αποικιοκρατίας.

Η περιδιάβαση

Περπατήσαμε στο δάσος, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση γύρω από τα κτήρια. Μια «πράσινη όαση» κοντά στο κέντρο της πρωτεύουσας. Η ησυχία έσπαζε από τα φύλλα που θρόιζαν και από τα πουλιά που κελαηδούσαν μελωδικά.

Οι ευκάλυπτοι και οι ακακίες γέμιζαν τους κενούς χώρους, κάνοντας την περιδιάβαση στο συγκρότημα κτηρίων πιο δύσκολη. Μάλιστα, κάποια δέντρα άρχισαν να ξεφυτρώνουν και σε στέγες κτηρίων, επιταχύνοντας την κατάρρευσή τους.

Στο πρώτο κτήριο που εντοπίσαμε υπήρχε μία πινακίδα του Τμήματος Δασών, στην οποία αναγραφόταν «Προσοχή – Κίνδυνος. Ετοιμόρροπο κτήριο». Ο τοίχος ζωγραφίστηκε από αγνώστους, οι οποίοι έγραψαν συνθήματα. Τα ρούχα που αντικρύσαμε στα δωμάτια αποδεικνύουν ότι χρησιμοποιήθηκαν ως προσωρινός τόπος διαμονής.

Προχωρήσαμε και αντικρύσαμε το κτήριο που χρησιμοποιούνταν ως Αίθουσα Συσκέψεων του 45ου Τάγματος Διαβιβάσεων. Στον τοίχο, ήταν γραμμένα με μαύρη μπογιά τα ονόματα των διοικητών που διατέλεσαν διοικητές των μονάδων από τις 20 Ιουλίου του 1964. Στην τραπεζαρία υπήρχε μια κατασκευή που μαρτυρούσε την ύπαρξη ενός τζακιού.

Οι τοίχοι ήταν γεμάτοι ρωγμές και οι σοβάδες προσπαθούν μάλλον να ξεκολλήσουν. Στη συνέχεια, ανεβήκαμε τα σκαλιά. Στο πάτωμα υπήρχαν αποκόμματα από εφημερίδες, ημερολόγια, δελτία και παλιά σκορπισμένα ρούχα. Οι διάδρομοι και τα παράθυρα ήταν ατέλειωτα, όπως και οι αναμνήσεις που γράφτηκαν κάποτε εκεί.

Άσπρες πλαστικές καρέκλες βρίσκονταν ακροβολισμένες στα δωμάτια, που δημιουργούν μια παράξενη αίσθηση, σαν κάποιος να περίμενες να τις γεμίσει.

Προχωρήσαμε και άλλο. Βρήκαμε τις αποθήκες οπλισμού. Στους τοίχους υπήρχαν μαύρα σημάδια, που μαρτυρούσαν ότι τα δωμάτια πριν από χρόνια είχαν τυλιχθεί στις φλόγες. Άγνωστη η αιτία.

Καταλήγοντας, κατευθυνθήκαμε στο βάθος του δάσους, στο τελευταίο κτήριο του συγκροτήματος. Εικάσαμε ότι λειτουργούσε ως τραπεζαρία, καθώς υπάρχει ένας εξαεριστήρας κουζίνας και μια πινακίδα που έγραφε «αποθήκη σκευών». Πιο μέσα, ένα μεγάλο δωμάτιο με έναν επιβλητικό τοίχο και πολλά παράθυρα. Το μόνο που απέμεινε να θυμίζει λίγο από την αίγλη της ιστορίας που γράφτηκε στο Εθνικό Δασικό Πάρκο της Ακαδημίας Αγλαντζιάς είναι η αρχιτεκτονική.

Σε ένα από τα κτήρια διαμένουν και τα μέλη της οικογένειας πρώην φύλακα του πάρκου και το Τμήμα Δασών υποστηρίζει πως η διαμονή δεν έχει νομική κάλυψη, προσφεύγοντας ενώπιον της Δικαιοσύνης για να πετύχει την έξωση των διαμενόντων.

Τι θα γίνουν τα κτήρια;

Θα συντηρηθούν ή θα κατεδαφιστούν τελικά τα κτήρια; Το ζήτημα εκκρεμεί εδώ και χρόνια, με την τύχη των κτηρίων να παραμένει άγνωστη και το πέρασμα του χρόνου να δημιουργεί περαιτέρω προβλήματα στο συγκρότημα.

Τα κτήρια είχαν κριθεί αξιόλογα από το Τμήμα Πολεοδομίας αλλά και από το ΕΤΕΚ, ωστόσο, η επιτροπή, η οποία έχει συσταθεί για αξιολόγηση της κατάστασής τους επρόκειτο να συνεδριάσει στις 3 Ιουλίου 2021 (δηλαδή πριν από περίπου 18 μήνες), αλλά αναβλήθηκε επειδή συνέπεσε με το ξέσπασμα της μεγάλης πυρκαγιάς στον Αρακαπά.

Σε επικοινωνία μας με τον Διευθυντή του Τμήματος Δασών, Χαράλαμπο Αλεξάνδρου, μάς ανέφερε πως το ζήτημα εξετάζεται και γίνονται οι απαραίτητες μελέτες για τη μελλοντική χρήση του κτηρίου.

Όπως τόνισε, ο κ. Αλεξάνδρου η επιτροπή που συστάθηκε για την αξιολόγηση των κτηρίων θα συνεδριάσει το επόμενο διάστημα για το τι μέλει γενέσθαι με την τύχη τους.

Πρόκειται για ένα περίπλοκο ζήτημα, σύμφωνα με τον Διευθυντή του Τμήματος Δασών, μιας και θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά πόσο κρίνονται κατάλληλα τα εν λόγω κτήρια για να στεγάσουν το Πολυδύναμο Κέντρο ή αν κάποια από αυτά πρέπει να κατεδαφιστούν.

Πάντως, στη μελέτη του πολιτικού μηχανικού αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως η συνολική επιφάνεια του κτηρίου είναι 2.600τ.μ. και ο περιβάλλων χώρος άλλα 2.500τ.μ.

Στα συμπεράσματα καταγράφονται ότι το κτήριο έχει προχωρημένη φθορά και μειωμένη ποιότητα υλικών, έχει κατασκευαστεί με προδιαγραφές που ίσχυαν πριν από χρόνια, έχει υψηλό κόστος για επισκευή και αναβάθμιση, αλλά σε περίπτωση που αποφασιστεί κάτι τέτοιο, τότε φαίνεται, από τον προκαταρκτικό αυτόν έλεγχο, ότι είναι υλοποιήσιμο.

Φωτογραφίες: CITY FREE PRESS