Επιστήμονες στην Κίνα δημιούργησαν την πρώτη ζωντανή χίμαιρα πρωτευόντων χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα. Ο πίθηκος που γεννήθηκε είχε φωσφορίζοντα πράσινα μάτια και δάχτυλα και δημιουργήθηκε από δύο γενετικά διαφορετικά έμβρυα πιθήκων. Αυτό το επίτευγμα, δήλωσαν οι ερευνητές, θα μπορούσε να ωφελήσει την ιατρική έρευνα και να βοηθήσει στην εξεύρεση τρόπων για τη διατήρηση απειλούμενων ειδών. Οι χίμαιρες είναι ζώα που περιέχουν ομάδες κυττάρων από δύο ή περισσότερους οργανισμούς με διαφορετικούς τύπους DNA.

Ο πίθηκος έζησε για 10 ημέρες πριν υποβληθεί σε ευθανασία, και δημιουργήθηκε με βλαστοκύτταρα από δύο έμβρυα που προέρχονταν από το ίδιο είδος πιθήκου. Γεννήθηκε με υψηλό ποσοστό κυττάρων του δότη – κατά μέσο όρο 67% στους 26 διαφορετικούς τύπους ιστών, δήλωσαν οι επιστήμονες.

«Η έρευνα αυτή θα μπορούσε να μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε πιο ακριβή μοντέλα πιθήκων για τη μελέτη νευρολογικών ασθενειών καθώς και για άλλες μελέτες βιοϊατρικής», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Ζεν Λίου, της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.

Οι χίμαιρες είναι σημαντικές για τη μελέτη της εμβρυϊκής ανάπτυξης, αλλά η έρευνα έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό στα χιμαιρικά ποντίκια τα οποία δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1960. Έκτοτε, χρησιμοποιούνται συνήθως στη βιοϊατρική έρευνα.

Οι επιστήμονες μπορούν να παρακολουθήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα φυσιολογικά κύτταρα αλληλεπιδρούν με γενετικά τροποποιημένα ή μεταλλαγμένα κύτταρα στα χιμαιρικά ποντίκια, ώστε να μπορέσουν να κατανοήσουν τις βιολογικές διεργασίες και τις ασθένειες. Ωστόσο η συγκεκριμένη έρευνα έχει περιορισμούς και για αυτό οι ερευνητές στρέφονται στους πιθήκους, δήλωσαν οι επιστήμονες.

«Τα ποντίκια δεν αναπαράγουν πολλές πτυχές των ανθρώπινων ασθενειών, επειδή η φυσιολογία τους είναι πολύ διαφορετική από τη δική μας. Αντίθετα, ο άνθρωπος και ο πίθηκος είναι κοντά εξελικτικά, οπότε οι ανθρώπινες ασθένειες μπορούν να μοντελοποιηθούν πιο πιστά στους πιθήκους», δήλωσε ο Λιου.

Πιο αμφιλεγόμενες είναι οι χίμαιρες ανθρώπου-ζώου, οι οποίες περιέχουν ανθρώπινα κύτταρα καθώς και κύτταρα από άλλα είδη. Το 2021, επιστήμονες στις ΗΠΑ και την Κίνα ανακοίνωσαν πως ανέπτυξαν χιμαιρικά έμβρυα ανθρώπου-μαϊμούς. Η επιστημονική κοινότητα ελπίζει πως οι χίμαιρες μπορεί μια μέρα να βοηθήσουν να καλυφθεί η τεράστια ζήτηση οργάνων για μεταμόσχευση.

Η ερευνητική ομάδα καλλιέργησε εννέα σειρές βλαστοκυττάρων χρησιμοποιώντας κύτταρα που αφαίρεσε από έμβρυα πιθήκων ηλικίας 7 ημερών. Οι ερευνητές μετέτρεψαν τα κύτταρα σε πολυδύναμα – δίνοντάς τους την ικανότητα να οργανώνονται σε όλους τους διαφορετικούς τύπους κυττάρων που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός ζωντανού ζώου. Στη συνέχεια έγχυσαν ένα υποσύνολο κυττάρων σε γενετικά διαφορετικά έμβρυα ηλικίας 4 έως 5 ημερών από το ίδιο είδος πιθήκου. Στα κύτταρα έγχυσαν επίσης μια πράσινη φθορίζουσα πρωτεΐνη, ώστε να μπορέσουν να προσδιορίσουν ποιοι ιστοί είχαν αναπτυχθεί από τα βλαστοκύτταρα. Στη συνέχεια εμφύτευσαν τα έμβρυα σε θηλυκούς πιθήκους. Αυτό οδήγησε σε 12 εγκυμοσύνες και έξι γεννήσεις ζωντανών μωρών.

«Πρόκειται για μια σημαντική μελέτη, αλλά δεν θεωρώ ότι πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη, καθώς οι χίμαιρες που δημιουργήθηκαν δεν είναι βιώσιμες», δήλωσε ο Τζουν Γου, αναπληρωτής καθηγητής μοριακής βιολογίας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Southwestern του Τέξας.

Ο καθηγητής πρόσθεσε ότι η ομάδα δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι τα βλαστοκύτταρα που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των χιμαιρών ήταν κληρονομήσιμα από τους απογόνους – κάτι που θα ήταν απαραίτητο για τη δημιουργία μοντέλων ασθενειών για την ιατρική έρευνα. Ο Γου δεν συμμετείχε στη μελέτη, αλλά έχει εργαστεί πάνω σε χίμαιρες ανθρώπου-ζώου.

Το ποσοστό των βλαστοκυττάρων στους ιστούς των πιθήκων κυμαινόταν από 21% έως 92%, με μέσο όρο 67% στους 26 διαφορετικούς τύπους ιστών που εξετάστηκαν, σύμφωνα με τη μελέτη. Το ποσοστό ήταν ιδιαίτερα υψηλό στον εγκεφαλικό ιστό.

«Πρόκειται για μια πολύ καλή και σημαντική έρευνα», δήλωσε ο Τζέικομπ Χάνα, καθηγητής βιολογίας βλαστοκυττάρων και εμβρυολογίας στο Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann στο Ισραήλ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

«Η μελέτη αυτή μπορεί να συμβάλει στην ευκολότερη και καλύτερη δημιουργία μεταλλαγμένων πιθήκων, όπως ακριβώς κάνουν οι βιολόγοι εδώ και χρόνια με τα ποντίκια», πρόσθεσε. «Φυσικά, η έρευνα με (μη ανθρώπινα πρωτεύοντα) είναι πιο αργή και πολύ πιο δύσκολη, αλλά είναι σημαντική», συμπλήρωσε.


Πόσο ηθική είναι η επιστημονική έρευνα σε πιθήκους

Η χρήση πιθήκων στην επιστημονική έρευνα είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα λόγω των ηθικών διλημμάτων σχετικά με την ευημερία των ζώων. Η ερευνητική ομάδα δήλωσε ότι ακολούθησε τους κινεζικούς νόμους και τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές που διέπουν τη χρήση πρωτευόντων θηλαστικών στην επιστημονική έρευνα.

Η Πένι Χόκινς, επικεφαλής του τομέα των ζώων στην επιστήμη στη Βασιλική Εταιρεία για την Πρόληψη της Κακοποίησης των Ζώων, δήλωσε ότι «ανησυχεί βαθύτατα για τον εγγενή πόνο των ζώων και τη σπατάλη που συνδέεται με την εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών σε αισθανόμενα ζώα».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η έρευνα σε πρωτεύοντα θηλαστικά αποτελούσε το 0,5% του συνόλου των ζώων που χρησιμοποιούνται στις επιστημονικές μελέτες, σύμφωνα με έκθεση της επιτροπής των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής που δημοσιεύθηκε τον Μάιο. Η επιτροπή διαπίστωσε ότι η έρευνα σε πιθήκους, λόγω της ομοιότητάς τους με τους ανθρώπους, ήταν καθοριστικής σημασίας για σωτήριες ιατρικές προόδους, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας εμβολίων κατά του Covid-19. Η έκθεση κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη πρωτευόντων θηλαστικών είχε επηρεάσει αρνητικά την έρευνα που είναι απαραίτητη τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για την εθνική ασφάλεια.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Cell».


Με πληροφορίες από ertnews.gr, CNN, Independent