Για τρίτη φορά στα χρονικά της ιατρικής, ασθενής με HIV δείχνει να απαλλάχθηκε οριστικά από τον ιό έπειτα από μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρω μυελού των οστών, μια μέθοδος που δεν μπορεί να εφαρμοστεί ευρέως αλλά ίσως ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες.

Ο 53χρονος ασθενής στη Γερμανία, του οποίου το όνομα δεν δημοσιοποιείται, σταμάτησε την αντιρετροϊκή αγωγή το 2018 και έκτοτε παραμένει αρνητικός στις εξετάσεις για HIV, αναφέρουν οι γιατροί του στην επιθεώρησηNature Medicine.

Ο «ασθενής του Ντίσελντορφ», όπως τον ονομάζουν οι ερευνητές, υποβλήθηκε στην ίδια τεχνική που είχε εφαρμοστεί για πρώτη φορά το 2007 στον Τόμοθι Ρέι Μπράουν, γνωστό και ως «ασθενή του Βερολίνου».

Ο Μπράουν είχε προσβληθεί από HIV και αργότερα εμφάνισε οξεία μυελογενή λευχαιμία, για την οποία υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση μυελού των οστών. Ο δότης του μοσχεύματος έφερε μια μετάλλαξη στον υποδοχέα CCR5, στον οποίο συνδέεται ο HIV. Ως αποτέλεσμα της μετάλλαξης, ο ιός αδυνατεί να εισέλθει στα ανθρώπινα κύτταρα και να πολλαπλασιαστεί.

Ο Μπράουν αναγνωρίστηκε ως o πρώτος ασθενής που ιάθηκε πλήρως από τη λοίμωξη HIV και παρέμεινε ελεύθερος από τον ιό μέχρι τον θάνατό του λόγω της λευχαιμίας το 2020.

Το 2019, η ίδια τεχνική θεράπευσε τον «ασθενή του Λονδίνου», Άνταμ Καστιλέχο, ενώ ένας τρίτος ασθενής που υποβλήθηκε στη μεταμόσχευση το 2022 στη Νέα Υόρκη δείχνει να έχει απαλλαγεί από τον ιό, ωστόσο αυτό μένει να επιβεβαιωθεί σε βάθος χρόνου.

Ο «ασθενής του Ντίσελντορφ», ο οποίος έπασχε και αυτός από λευχαιμία, υποβλήθηκε στην ίδια θεραπεία το 2013 και σταμάτησε να λαμβάνει αντιρετροϊκή θεραπεία πέντε χρόνια αργότερα.

Η επιτυχής έκβαση της μεταμόσχευσης «δείχνει ότι δεν είναι αδύνατον –απλώς πολύ δύσκολο- να εκριζωθεί ο HIV από τον ανθρώπινο οργανισμό», σχολιάζει στον δικτυακό τόπο του Nature ο Μπγιόρν-Έρικ Γένσεν, επικεφαλής της ιατρικής ομάδας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ντίσελντορφ.

Ο Γένσεν αναφέρει ότι έχει εφαρμόσει την ίδια μέθοδο και σε «αρκετούς» άλλους ασθενείς που πάσχουν ταυτόχρονα από HIV και καρκίνους του αίματος, ακόμα όμως είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζει αν ο ιός πράγματι εκριζώθηκε.

Είναι εξάλλου εντελώς απίθανο να εφαρμοστεί η τεχνική σε ασθενείς HIV που δεν πάσχουν από καρκίνο, καθώς η μεταμόσχευση ενέχει κινδύνους.

Ο μυελός των οστών είναι ο ιστός, από τον οποίο προέρχονται τα περισσότερα κύτταρα του αίματος. Για την αντιμετώπιση της λευχαιμίας ή άλλων καρκίνων του αίματος, οι γιατροί σε πρώτη φάση καταστρέφουν τον μυελό του ασθενή και τον αντικαθιστούν με υγιή κύτταρα του δότη.

Μέχρι να πολλαπλασιαστούν αυτά τα κύτταρα και να αρχίσουν να λειτουργούν, ο ασθενής κινδυνεύει από ευκαιριακές λοιμώξεις. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος, επιπλοκή που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Δεδομένου ότι οι σύγχρονες αντιρετροϊκές αγωγές μηδενίζουν το ιικό φορτίο και επιτρέπουν στους ασθενείς με HIV να ζουν μια φυσιολογική ζωή, η εφαρμογή μιας δυνητικά επικίνδυνης θεραπείας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.

Παρόλα αυτά, η προστατευτική μετάλλαξη του υποδοχέα CCR5 θα μπορούσε ίσως να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη νέων θεραπειών.

Αρκετές ερευνητικές ομάδες πειραματίζονται με την εισαγωγή της μετάλλαξης σε κύτταρα που απομονώνονται από τους ίδιους τους ασθενείς ώστε να μην απαιτείται δότης.

Η μεταμόσχευση παραμένει επικίνδυνη και σε αυτήν την περίπτωση, όμως ο κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος θεωρητικά αποκλείεται.

Με πληροφορίες από in.gr