Τις τελευταίες δεκαετίες οι εικόνες εκατοντάδων ανθρώπων κάθε ηλικίας να ασκούνται μαζί, με έναν ήσυχο τρόπο, αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, το ίδιο και οι αναφορές στα ΜΜΕ για μια γαλήνια και ισορροπημένη γυμναστική, η οποία έρχεται από την Κίνα.

Η γυμναστική αυτή είναι το Tai Chi Chuan και η εκπαιδεύτρια του στυλ Wu, Γεωργία Κοντάκη, μοιράστηκε μαζί μας όλες τις πληροφορίες που θα ήθελε κανείς να ξέρει πριν ασχοληθεί με αυτήν.

Σύμφωνα με την ίδια, η δύναμη στο Tai Chi Chuan παράγεται κυρίως από τη σωστή ευθυγράμμιση του σκελετού του σώματος, την κίνηση της λεκάνης, τους τένοντες, τους συνδέσμους και τις αρθρώσεις, τον συντονισμό και την ενοποίηση όλων των ανωτέρω.

Παρά το γεγονός πως φαίνεται ως μια ήπια, χαλαρωτική άσκηση, στην πραγματικότητα αποτελεί μια πολύ πλούσια σε έκταση και βάθος τέχνη, η οποία αφορά ένα πλήρες κινεζικό σύστημα άσκησης για το σώμα και τον νου ενώ μπορεί να εφαρμοστεί και ως μια μέθοδος άμυνας.

Σύντομη ιστορία του Tai Chi Chuan

Η ιστορία του Tai Chi Chuan χάνεται στα βάθη του χρόνου και καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για τη δημιουργία του, εκ των οποίων οι δύο είναι οι πιο διαδεδομένες.

Η επικρατέστερη αναφέρει ότι το Tai Chi Chuan δημιουργήθηκε στα όρη Γουτάνγκ από τον Ταοϊστή μοναχό Τσανγκ Σαν Φενγκ (Chang San Feng), ο οποίος το πιθανότερο είναι να πρόκειται για μυθικό πρόσωπο, κάπου ανάμεσα στο 1100 και το 1350. Η συγκεκριμένη εκδοχή υποστηρίζεται από τις οικογένειες Γιανγκ και Γου.

Η δεύτερη εκδοχή ισχυρίζεται ότι το Tai Chi Chuan δημιουργήθηκε στο χωριό Τσεν, από τον στρατηγό Τσεν Γουάνγκ Τινγκ (Chen Wang Ting), περί τα μέσα του 17ου αιώνα, κάτι το οποίο, ωστόσο, το παραδέχεται μόνο η Οικογένεια Τσεν, για προφανείς λόγους.

Το μόνο ιστορικά εξακριβωμένο είναι ότι το Tai Chi Chuan έγινε προσιτό στο ευρύτερο κοινό και ξεκίνησε να εξαπλώνεται στην Κίνα από τον Γιανγκ Λου Τσαν (Yang Lu Chan), τους γιους του αλλά και τους μαθητές τους. Ο Γιανγκ Λου Τσαν διδάχτηκε το Tai Chi Chuan στο χωριό Τσεν, από τον τότε επικεφαλής της Οικογενείας Τσεν, Τσεν Τσανγκ Τσινγκ (Chen Chang Ching), εισχωρώντας στο σπίτι του (κατά μία ανεξακρίβωτη ιστορία) με πονηρό τρόπο, αφού το στυλ κατά την παράδοση δεν διδασκόταν σε ανθρώπους εκτός οικογενείας.

Όταν ολοκλήρωσε τη μαθητεία του, ξεκίνησε να διδάσκει το σύστημα στο Πεκίνο, στα μέσα του 1800. Από τον Γιανγκ Λου Τσαν, τους δύο γιους του, καθώς και τους απογόνους τους, θεμελιώθηκε και διαδόθηκε το στυλ Γιανγκ. Από την Οικογένεια Γιανγκ διδάχθηκε το Tai Chi Chuan και η Οικογένεια Γου (Wu), η οποία αφού το τροποποίησε με βάση τη δική της γνώση και εμπειρία διαμόρφωσε το στυλ Wu.

Από εκεί και πέρα, και μέχρι το Tai Chi Chuan να φτάσει στις ημέρες μας, πέρασε από μία πολύ μεγάλη διαδρομή και από εκατοντάδες δασκάλους, κατά την οποία υπέστη πολύ σοβαρές μεταλλάξεις, προσμίξεις και τροποποιήσεις στην κίνηση αλλά και τους στόχους του, μέχρι το σημείο στις περισσότερες περιπτώσεις να έχει γίνει αγνώριστο.

Τα στυλ του Tai Chi Chuan

Ιστορικά, τα αναγνωρισμένα στυλ του Tai Chi Chuan είναι πέντε. Της οικογενείας Γιανγκ (Yang), της οικογενείας Τσεν (Chen) και της οικογενείας Γου (Wu) - αυτά τα τρία είναι τα πιο διαδεδομένα παγκοσμίως στις μέρες μας. Τα στυλ Χαο (Hao) και Σου (Sun) είναι πλέον πολύ δύσκολο να τα βρει κάποιος.

Ενώ οι βασικές αρχές είναι ίδιες σε όλα τα διαφορετικά στυλ του Tai Chi Chuan, η έκφρασή τους μέσα από τις φόρμες και τις τεχνικές τού κάθε στυλ παρουσιάζει δευτερεύουσες ή και σημαντικές διαφορές, άρα ο σοβαρός ασκούμενος θα πρέπει να ερευνήσει καλά ώστε να βρει τι του ταιριάζει περισσότερο και όχι απλώς να επισκεφτεί την πιο κοντινή σχολή στο σπίτι του.

Σε τι ωφελεί το Tai Chi Chuan;

Η συνεπής και χρόνια εξάσκηση στο Τάι Τσι Τσουάν γυμνάζει ήπια το σώμα και ενδυναμώνει τις φυσικές ικανότητες, χαρίζοντας ισορροπία, ταχύτητα, ευλυγισία και αντοχή, μάς λέει η Instructor Γεωργία Κοντάκη, η οποία είναι η μόνη γυναίκα στην Κύπρο που είναι πιστοποιημένη από το International Wu Style Tai Chi Chuan Federation και διδάσκει στο κέντρο Reiki in your Heart, στη Λεμεσό.

«Μέσω της αύξησης της εσωτερικής ροής τής ενέργειας, εναρμονίζει το σώμα, τον νου και το πνεύμα, απαλύνει το στρες και τα επακόλουθά του, λύνει και χαλαρώνει όλο το μυϊκό σύστημα, βοηθάει στην αντιμετώπιση των συναισθηματικών και νοητικών εντάσεων, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, την αναπνοή και τις υπόλοιπες σωματικές λειτουργίες, δυναμώνει τη μνήμη και γενικά συμβάλλει στη βελτίωση όλων των πτυχών της υγείας και της ζωής του ατόμου», αναφέρει σχετικά.

Σε ποιους απευθύνεται το Tai Chi Chuan;

Tο Tai Chi Chuan μπορεί να ταιριάξει σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, σωματότυπου και φυσικής κατάστασης, ενώ δεν απαιτεί σχεδόν καθόλου εξοπλισμό και η εξάσκηση σε αυτό μπορεί να γίνει ελεύθερα στη φύση ή σε κλειστούς χώρους. Σε αυτό προσελκύονται άτομα που έχουν ως στόχο να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν την υγεία τους και άνθρωποι με ανήσυχο και ευρύ πνεύμα, όλων των ηλικιών, που ψάχνουν για κάτι ουσιαστικό, χρήσιμο, βαθύ και διαφορετικό. Προσελκύει επίσης άτομα που ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη σε πολύ υψηλό βαθμό σωστής και εξελιγμένης κίνησης (χορευτές, ηθοποιοί, αθλητές κ.λπ.), καθώς και άτομα από διάφορα εξωτερικά/σκληρά στυλ πολεμικών τεχνών που αισθάνονται την ανάγκη, μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησης, να ασχοληθούν με κάτι βαθύτερο.

Τι περιλαμβάνει το Tai Chi Chuan;

Οι πέντε πυλώνες του Tai Chi Chuan είναι: η φόρμα, το σπρώξιμο χεριών, οι μαχητικές τεχνικές, τα όπλα και το Τσι Κουνγκ – Νέι Κουνγκ.

Η φόρμα είναι ένα σύνολο κινήσεων, μια μεγάλη χορογραφία θα λέγαμε, το οποίο εκτελείται με πολύ αργή ταχύτητα και αποτελείται από ολοκληρωμένα σχήματα επίθεσης και άμυνας, τα οποία, συνήθως ρέουν ομαλά και κυκλικά το ένα μέσα από το άλλο.

Η φόρμα αναλύεται σε μεμονωμένες τεχνικές, οι οποίες, σε συνδυασμό με βηματισμούς και άλλες τεχνικές, οι οποίες δεν βρίσκονται μέσα στη φόρμα, συνδέονται σε πρακτικές και πολύ ισχυρές μαχητικές εφαρμογές, προορισμένες για αυτοάμυνα.

Το σπρώξιμο χεριών αποτελεί πολύ σημαντικές συνεργατικές ασκήσεις, οι οποίες εκτελούνται σε ζευγάρια, με σκοπό την απόκτηση από τους ασκουμένους πιο εξειδικευμένων ικανοτήτων, όπως αίσθηση της κίνησης του αντιπάλου, ανταπόκριση, ευαισθησία κ.λπ.

Στα παραδοσιακά συστήματα Tai Chi Chuan υπάρχουν, συνήθως, τρία βασικά όπλα: η Σπάθα, το Ξίφος και η Λόγχη. Τα τρία αυτά όπλα έχουν τις δικές τους φόρμες, οι οποίες σε πολλά στυλ εκτελούνται με γρήγορη και δυναμική κίνηση για την απόκτηση τέλειας φυσικής κατάστασης, τις δικές τους μαχητικές εφαρμογές. Σε κάποια πιο σύγχρονα στυλ έχουν δημιουργηθεί φόρμες και άλλων όπλων όπως μαχαίρι, βεντάλια κ.λπ. τα οποία ωστόσο δεν έχουν καταφέρει να προσδώσουν κάτι ουσιαστικά καινούργιο ή χρήσιμο στην εξάσκηση στο Tai Chi Chuan, από την άποψη πάντα των ικανοτήτων.

Ενώ το Tai Chi Chuan είναι από μόνο του μία πολύ ισχυρή ενεργειακή πρακτική, πολλοί εκπαιδευτές εντάσσουν στο πρόγραμμά τους και ασκήσεις Τσι Κουνγκ (ή Νέι Κουνγκ), δηλαδή ασκήσεων για την ανάπτυξη εσωτερικής ενέργειας και δύναμης. Το Τσι Κουνγκ εξασκείται από πολλούς και ως ολοκληρωμένο σύστημα εκγύμνασης για καλή υγεία ή συμπληρωματικά σε άλλα στυλ ή μεθόδους άσκησης.

Τα Τσι Κουνγκ συνήθως συνδυάζουν τη σωματική κίνηση ή ακινησία με την αναπνοή και τη συγκέντρωση του νου. Στην κατηγορία αυτών των ασκήσεων μπορούμε να βρούμε από απλοποιημένες τεχνικές για την καλή υγεία, προορισμένες για χρήση από το ευρύ κοινό, έως και πολύπλοκες και απαιτητικές τεχνικές για τη βελτίωση της υγείας, την ενδυνάμωση του σώματος αλλά και την αποτελεσματικότητα στη συμπλοκή σώμα με σώμα, για όσους επιθυμούν να εμβαθύνουν.

Το στυλ Wu

Η εκπαιδευτήρια Γεωργία Κοντάκη μάς αναφέρει χαρακτηριστικά πως το Tai Chi Chuan της Oικογενείας Wu ξεχωρίζει με την πρώτη ματιά από τα υπόλοιπα στυλ, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του.

Η φόρμα του στυλ Wu είναι μία φόρμα μικρού πλαισίου, δηλαδή οι κινήσεις της είναι πολύ μικρές, στενές και επικεντρωμένες μπροστά από την κεντρική γραμμή του σώματος.

Ο λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρόπο οι τεχνικές τής φόρμας έρχονται πιο κοντά στις απαιτήσεις της αληθινής μάχης, ενώ το σώμα μαθαίνει συνεχώς να κινείται προφυλάσοντας τα ζωτικά όργανά του από πιθανές επιθέσεις ή εκφράζοντας δυνάμεις, οι οποίες πηγάζουν από το κέντρο του, πράγμα πάρα πολύ σημαντικό.

Επίσης, οι κινήσεις μικρού πλαισίου βοηθούν τον νου να μην αποσπάται από το εξωτερικό, επιφανειακό, στηριγμένο στο μυϊκό σύστημα μέρος της κίνησης (με το οποίο δουλεύουν κυρίως τα σκληρά/εξωτερικά στυλ) αλλά να μπορεί πιο εύκολα να επικεντρώνεται στις λεπτότερες, εσωτερικές κινήσεις και τεχνικές, εξερευνώντας και εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο τις δυνάμεις των τενόντων, των συνδέσμων και των αρθρώσεων (τις οποίες δουλεύουν κυρίως τα μαλακά/εσωτερικά στυλ, όπως το Tai Chi Chuan).

Στη φόρμα του στυλ Wu αλλά και στις ασκήσεις των Χεριών που Σπρώχνουν, οι στάσεις εκτελούνται με λυγισμένα μεν τα πόδια αλλά ψηλές, σχεδόν όρθιες. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι οι ίδιοι με τους ανωτέρω, συν το ότι οι ψηλές στάσεις προστατεύουν και διαφυλάττουν την υγεία των γονάτων, ενώ προσφέρουν επίσης μεγαλύτερη κινητικότητα και ταχύτητα.

Αυτό γίνεται μέσα στη φόρμα του στυλ Wu και στις ασκήσεις των Χεριών που Σπρώχνουν, ώστε να γυμνάζονται στον υπέρτατο βαθμό οι μηροί και να αποκτάται τέλεια αίσθηση της ισορροπίας, να απελευθερώνεται και να περιστρέφεται εύκολα η λεκάνη (η οποία παίζει αναντικατάστατο ρόλο στην κίνηση στο Wu Tai Chi Chuan) και να μαθαίνει ο ασκούμενος να κινείται κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες.

Όπως και παραπάνω, αυτό γίνεται για λόγους εξάσκησης. Αν κάποιος μπορεί να κινείται με άνεση και ισορροπία όταν διατηρεί τα πέλματά του παράλληλα, που θεωρείται ό,τι πιο δύσκολο, τότε μπορεί να εκτελέσει οποιαδήποτε άλλη στάση με μεγάλη ευκολία.

Στις μπροστινές στάσεις της φόρμας του στυλ Wu και στις ασκήσεις των Χεριών που Σπρώχνουν, ο κορμός γέρνει πάνω από το πόδι που έχει το βάρος (και αυτό μάλλον είναι το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του στυλ).

Όταν ο ασκούμενος το καταφέρει αυτό με τον σωστό τρόπο, τότε επιτυγχάνεται η απόλυτη ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης, θέμα πάρα πολύ σημαντικό για όποιον εξασκείται σοβαρά στο Tai Chi αλλά και όποιον επιθυμεί τα μέγιστα οφέλη για την υγεία του.

Αν και το μάζεμα του κόκκυγα κατά τη διάρκεια όλων των κινήσεων του στυλ δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκλειστικότητα του στυλ Wu και σε γενικές γραμμές υπάρχει σε όλα τα σοβαρά στυλ, στο στυλ Wu υπάρχει μία συνεχής, μεγάλη και αυστηρή επιμονή σε αυτόν τον τομέα. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι με το απόλυτο μάζεμα του κόκκυγα ευθυγραμμίζεται πλήρως η σπονδυλική στήλη και ενοποιείται το σώμα σε μία ολότητα, γινόμενο έτσι ικανό να παράγει πολύ ισχυρές δυνάμεις.


Πιο κάτω μπορείτε να δείτε βίντεο από τον συνεχιστή, επικεφαλής και φύλακα της Πύλης του Στυλ Wu από τον Μάιο του 2005, Eddie Wu Kung Yu, να παρουσιάζει την παραδοσιακή φόρμα των 108 κινήσεων.