Ο φόβος για τους κλόουν είναι υπαρκτός σε πολλούς ανθρώπους και ονομάζεται Coulrophobia. Εντοπίζεται τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικους και σε πολλές διαφορετικές κουλτούρες. Στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές πιθανές εξηγήσεις για αυτό το φαινόμενο, αλλά καμία έρευνα δεν έχει εντρυφήσει στις πηγές της.
Έτσι, μία ομάδα ερευνητών δημιούργησε ένα ψυχομετρικό ερωτηματολόγιο για να αξιολογήσει την προέλευση και την ένταση της φοβίας. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από 987 ανθρώπους από όλο τον κόσμο, μεταξύ ηλικιών 18 έως 77 ετών. Το 53.5% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως φοβούνται τους κλόουν έως κάποιο βαθμό, με το 5% να δηλώνουν «ακραίο φόβο». Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως συνολικά οι γυναίκες φοβούνται τους κλόουν περισσότερο από τους άντρες, χωρίς όμως να ξεκαθαρίζεται ο λόγος. Τέλος, ο φόβος για τους κλόουν μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία.
Η προέλευση της φοβίας
Το επόμενο βήμα των ερευνητών ήταν να εξερευνήσουν την πηγή του φόβου. Νέες ερωτήσεις που δόθηκαν σε αυτό το 53.5%, αποκάλυψαν οχτώ πιθανές εξηγήσεις για τη φοβία τους.
1- Προκαλούν ένα απόκοσμο και ανήσυχο συναίσθημα εξαιτίας του μεικάπ, το οποίο τους κάνει να μη μοιάζουν με άνθρωπο. Μία παρόμοια απάντηση δίνεται πολλές φορές για το φόβο προς τις κούκλες.
2- Τα τονισμένα χαρακτηριστικά προσώπου του κλόουν, μεταφέρουν μία άμεση αίσθηση απειλής.
3- Το μεικάπ του κλόουν κρύβει τα συναισθηματικά σήματά του, δημιουργώντας αβεβαιότητα.
4- Τα χρώματα του μεικάπ μάς θυμίζουν τον θάνατο, τη μόλυνση και το αίμα, προκαλώντας μας αηδία ή αποφυγή.
5- Η απρόβλεπτη συμπεριφορά των κλόουν μάς κάνει να αισθανόμαστε άβολα.
6- Πολλές φορές ο φόβος για τους κλόουν μάς έχει μεταβιβαστεί από τα μέλη της οικογένειάς μας.
7- Η pop κουλτούρα έχει δώσει μία αρνητική απεικόνιση για τους κλόουν.
8- Μπορεί να έχει προϋπάρξει μία τρομακτική εμπειρία στην αλληλεπίδραση με έναν κλόουν.
Η τελευταία εξήγηση είχε και το μικρότερο ποσοστό συμφωνίας των ερωτηθέντων, κάτι που σημαίνει πως οι πραγματικές εμπειρίες στη ζωή του ατόμου δεν είναι αρκετές για να εξηγήσουν το φόβο μας για τους κλόουν. Η απεικόνισή τους από την pop κουλτούρα είναι το πιο κοινό χαρακτηριστικό, καθώς οι πιο διάσημοι κλόουν προέρχονται από βιβλία και ταινίες, όπως ο Pennywise του Stephen King.
Ο φόβος όμως ακόμα και για φιλικούς κλόουν, όπως η μασκότ των McDonalds, δείχνει πως υπάρχει κάτι παραπάνω στην εμφάνιση ενός κλόουν που προκαλεί φόβο στους ανθρώπους. Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα πως το μεγαλύτερο μέρος του φόβου μας προέρχεται από την απόκρυψη των συναισθημάτων των κλόουν λόγω του μεικάπ. Δεν μπορούμε να δούμε το «πραγματικό» πρόσωπό τους και έτσι δεν μπορούμε να καταλάβουμε τις προθέσεις τους.
Η έρευνα μπορεί να έδωσε μερικές νέες απαντήσεις σχετικά με τον λόγο που οι άνθρωποι φοβούνται τους κλόουν, αλλά παραμένουν ακόμα αρκετά ερωτήματα.
Για παράδειγμα, αν το έντονο μακιγιάζ που καλύπτει τους μορφασμούς και άρα την έκφραση συναισθημάτων μέσω του προσώπου προκαλεί φόβο, τότε οι άνθρωποι που έχουν ζωγραφισμένα τα πρόσωπά τους δημιουργούν επίσης το ίδιο αποτέλεσμα; Ή υπάρχει κάτι πιο συγκεκριμένο σχετικά με το μακιγιάζ των κλόουν που προκαλεί αυτόν τον φόβο; Αυτό είναι τώρα το επίκεντρο της συνεχιζόμενης έρευνας.
Με πληροφορίες από unboxholics, the conversation
