Από τη Θέκλα Γεωργίου


«Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη», είπε κάποτε ο γνωστός, Ιταλός συγγραφέας, Ουμπέρτο Έκο. Τα βιβλία λοιπόν, είναι γεμάτα γνώση, γεμάτα ιστορίες, οι οποίες είναι ικανές να ταξιδέψουν το μυαλό μας σε άλλες χώρες, σε άλλους κόσμους. Κάθε βιβλίο έχει τον δικό του χαρακτήρα, τη δική του προσωπικότητα και αγγίζει τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά.

Ανήκω λοιπόν κι εγώ, όπως πιθανότητα έχεις ήδη αντιληφθεί, στην κατηγορία των ανθρώπων που έχουν έρωτα με τα βιβλία! Αυτός ο κόσμος που αλλάζει, η τεχνολογία που εξελίσσεται, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έχουν μετατραπεί σε σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας, η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή καθώς και όλες αυτές οι λαμπερές και φανταχτερές αλλαγές, κάπως με φοβίζουν. Έλα που όμως καμία φορά το νέο βοηθά το παλιό και τα δύο τους καταλήγουν να συνυπάρχουν αρμονικά.

Το φαινόμενο BookTok

Το TikTok είναι ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία, κυρίως κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού και των αυστηρών περιοριστικών μέτρων που είχαν λάβει όλες οι χώρες με στόχο την αναχαίτιση της πανδημίας. Πρόκειται για μια επιτυχία, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, αφού οι χρήστες της εν λόγω πλατφόρμας αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς.

Από το TikTok λοιπόν, ξεπήδησε και το λεγόμενο «BookTok», ένα hashtag το οποίο χρησιμοποιούν λάτρεις των βιβλίων, για να παρουσιάσουν και να προτείνουν βιβλία που τους κέρδισαν το ενδιαφέρον. Θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει το BookTok μία ψηφιακή «γωνιά», αφιερωμένη στον λογοτεχνικό κόσμο, η οποία ασχολείται αποκλειστικά με το βιβλίο, αλλά με έναν ζωντανό, διαφορετικό τρόπο! Το συγκεκριμένο trend έκανε την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια και μάλλον ήρθε για να μείνει. Ξεκίνησε από μία μικρή ομάδα ανθρώπων, η οποία ανέβαζε τέτοιου είδους περιεχόμενο ανά τακτά χρονικά διαστήματα και σήμερα έχει μετατραπεί σε μία μεγάλη διαδικτυακή κοινότητα, τα μέλη της οποίας ανταλλάζουν απόψεις και συζητούν για θέματα που άπτονται των βιβλίων.

Οι χρήστες της πλατφόρμας, συνήθως, αξιολογούν συγκεκριμένα βιβλία, ασκούν κριτική για την πλοκή τους, σχολιάζουν τους πρωταγωνιστές μιας ιστορίας ενώ πολλές φορές μιλάνε και για τον συγγραφέα. Ως αποτέλεσμα αυτής της τάσης, τα βιβλία έγιναν ιδιαίτερα ελκυστικά στα μάτια των χρηστών, οι οποίοι προχωρούν τελικά σε αγορές.

Ναι, είναι γεγονός, τα βιβλία είναι και πάλι στη «μόδα», είναι και πάλι trendy, αφού το TikTok βοήθησε, ιδιαίτερα τα νέα παιδιά, να τα δουν με άλλο μάτι…

Το TikTok ωστόσο, δεν είναι το μόνο μέσο κοινωνικής δικτύωσης μέσω του οποίου οι χρήστες επιχείρησαν να προβάλουν τα βιβλία. Στο παρελθόν είχαν γίνει προσπάθειες τόσο μέσω του Instagram, του YouTube ακόμα και του Facebook σε ορισμένες περιπτώσεις. Το γεγονός ότι στο TikTok μπορεί να παρακολουθήσει κανείς σύντομα βίντεο, με πρωταγωνιστές ανθρώπους της διπλανής πόρτας, οι οποίοι περιγράφουν με απλά λόγια τις εικόνες που τους δημιούργησαν και τα συναισθήματα που τους άφησε ένα βιβλίο, είναι πιθανότητα και ένας από τους λόγους που το BookTok ξεχώρισε και καταγράφει μεγάλη επιτυχία.

Στροφή στην αγορά βιβλίων

Το BookTok δεν βοήθησε μόνο στο να δημιουργηθεί μια ενεργή διαδικτυακή κοινότητα γύρω από τα βιβλία, αλλά διαδραμάτισε και καθοριστικό ρόλο στην αύξηση των πωλήσεών τους στην… πραγματική ζωή. Τα βιβλιοπωλεία αύξησαν κατά πολύ τις πωλήσεις τους, ενώ εκδοτικοί οίκοι και συγγραφείς χορεύουν στον ρυθμό του TikTok αντιλαμβανόμενοι τη δύναμη που ασκεί στους χρήστες το περιεχόμενο που ανεβαίνει στην εν λόγω πλατφόρμα, ένα περιεχόμενο που επηρεάζει ακόμα περισσότερο το νεανικό κοινό.

Το TikTok είναι που έφερε ξανά στο προσκήνιο παλιούς ή ίσως ξεχασμένους συγγραφείς, κάνοντας best seller βιβλία τους, τα οποία εκδόθηκαν και κυκλοφόρησαν στην αγορά εδώ και μερικά χρόνια. Το TikTok είναι που δίνει χώρο και χρόνο σε νέους συγγραφείς ή σε βιβλία που τώρα κυκλοφόρησαν να αναδειχθούν και να αποκτήσουν το δικό τους κοινό.

Η Colleen Hoover αποτελεί ένα τρανταχτό παράδειγμα της θετικής επίδρασης που είχε η συγκεκριμένη πλατφόρμα στην πώληση βιβλίων και στην ανάδειξη της δουλειάς συγγραφέων. Πρόκειται για μία γυναίκα, η οποία βίωσε ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις στη ζωή της αλλά κατάφερε να ξεπεράσει τα εμπόδια και να γίνει συγγραφέας βιβλίων που έγιναν best seller και «αγκαλιάστηκαν» από το κοινό.

Το TikTok διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχημένη πορεία της συγκεκριμένης συγγραφέως, αφού ένα μόλις βίντεο ήταν αρκετό για να φέρει την Colleen Hoover στο προσκήνιο ξανά. Όλα ξεκίνησαν όταν ένας χρήστης της πλατφόρμας ανάρτησε βίντεο στο οποίο εξέφραζε τις εντυπώσεις που του άφησε το βιβλίο της συγγραφέα «It end with us». Το εν λόγω βιβλίο ετοιμάζεται να γίνει ταινία, ενώ η τεράστια επιτυχία που κατέγραψε, μετά τον σχολιασμό στο TikTok, οδήγησε τη συγγραφέα να εκδώσει τη συνέχεια του, η οποία τιτλοφορείται ως «It start with us». Τέτοιου είδους παραδείγματα υπάρχουν πολλά και αυτά φανερώνουν πόσο σημαντικό είναι τα νέα μέσα να προβάλουν χρήσιμο και ποιοτικό περιεχόμενο, όπως είναι η ανταλλαγή απόψεων για τα βιβλία.

Το «BookTok» και στα κυπριακά βιβλιοπωλεία

Τα βιβλιοπωλεία στην Κύπρο δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστα από την αύξηση της δημοτικότητας των βιβλίων λόγω του TikTok. Μάλιστα, βιβλιοπωλείο στη Λευκωσία συγκέντρωσε όλα τα βιβλία που ζητήθηκαν από πελάτες λόγω του TikTok σε συγκεκριμένα ράφια, βάζοντας μπροστά την ταμπέλα «BookTok», ώστε να είναι πιο εύκολο για το καταναλωτικό κοινό να τα εντοπίσει.

Η City βρέθηκε λοιπόν, στο Σολώνειο Κέντρο Βιβλίου και συνομίλησε με τη Σοφία Χρίστου, η οποία αναφέρθηκε στο φαινόμενο του BookTok, εξηγώντας μας πόσο και πώς αυτό το trend επηρέασε και την Κύπρο.

Όπως μας είπε ένα μεγάλο μέρος του πελατολογίου του βιβλιοπωλείου ζητά από το μαγαζί βιβλία για τα οποία ενημερώθηκε μέσω του TikTok, γεγονός που αποδεικνύει πως το φαινόμενο αυτό επηρέασε και την Κύπρο. Αρκετά από τα βιβλία που ζητά το κοινό είναι γραμμένα στα αγγλικά, αφού, σύμφωνα με την κα Χρίστου, ο κόσμος φαίνεται να προτιμά τα πρωτότυπα και όχι τις μεταφράσεις, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν ζήτηση και βιβλία που είναι γραμμένα στα ελληνικά.

Πρώτα σε πωλήσεις στην Κύπρο είναι τα παιδικά παραμύθια, ενώ υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα βιβλία αυτοβελτίωσης, όπως και για βιβλία ιστορίας ή πολιτικής. Οι προτιμήσεις των καταναλωτών έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από το περιεχόμενο που καταναλώνουν στο TikTok και αυτό φαίνεται και από τις αγορές, στις οποίες προβαίνουν στα τοπικά βιβλιοπωλεία.

Η κα Χρήστου μάς μίλησε και για τη μερίδα εκείνη των πελατών που αγοράζει βιβλία για αισθητικούς σκοπούς, επηρεαζόμενη και πάλι από το συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης και το περιεχόμενό του. Δεν είναι λίγοι αυτοί που επισκέπτονται το βιβλιοπωλείο, για να αγοράσουν βιβλία, με στόχο να προσθέσουν μία σοφιστικέ πινελιά στον χώρο τους, να εμπλουτίσουν τη βιβλιοθήκη τους ή να κάνουν τα σπίτια τους πιο «ζεστά» και φιλόξενα.

Κατά την άποψή της, μόνο θετικά μπορεί να δει κανείς το συγκεκριμένο φαινόμενο, αφού στο τέλος της ημέρας οδήγησε τον κόσμο, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, στα σκαλοπάτια ενός βιβλιοπωλείου. Όποιο και αν είναι το είδος ή ο λόγος που ο κόσμος στράφηκε στην αγορά βιβλίων, μόνο θετικό αντίκτυπο μπορεί να έχει στο άτομο, αλλά και στην κοινωνία γενικότερα.

«Υπάρχουν τόσα πολλά βιβλία που δεν υπάρχει περίπτωση κάποιος να μην μπορέσει να βρει κάτι που να τον ενδιαφέρει για να διαβάσει», δήλωσε η κα Χρήστου. Το θετικό από όλο αυτό είναι ότι ο κόσμος κάνει χρήση των διαδικτυακών καταστημάτων, ωστόσο, δεν αντικατάστησε την παρουσία του στο βιβλιοπωλείο με τις online αγορές. Το αναγνωστικό κοινό, όπως εξήγησε και η κα Χρήστου, έχει ανάγκη από καθοδήγηση και οι εργαζόμενοι στα βιβλιοπωλεία ξέρουν ακριβώς τι συμβουλές να δώσουν σε αυτά τα άτομα και ποια βιβλία να τους προτείνουν για διάβασμα.