Οι ερωτικές περιπέτειες, αλλά και τα μεγάλα διαστήματα χώρια είναι κοινοί λόγοι διαζυγίου όχι μόνο μεταξύ των ανθρώπων, αλλά όπως αποδεικνύεται και των… πτηνών!

Εκτιμάται ότι πάνω από το 90% των ειδών πτηνών έχουν ένα ταίρι τουλάχιστον για μία περίοδο αναπαραγωγής, αν όχι και για περισσότερο. Παρ’ όλα αυτά, κάποια από τα φερόμενα μονογαμικά πουλιά αλλάζουν ταίρι για μια επόμενη αναπαραγωγική περίοδο, παρά το γεγονός ότι ο «κλασικός» σύντροφός τους είναι εν ζωή – συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες ως «διαζύγιο».

Παρότι στο παρελθόν έχουν μελετηθεί εκτεταμένα οι πιθανοί παράγοντες που συνδέονται με τέτοια «διαζύγια», οι μελέτες αυτές εστίαζαν σε μεμονωμένα είδη ή ομάδες ειδών.

Τώρα οι ερευνητές υποστηρίζουν πως ανακάλυψαν δύο βασικούς παράγοντες που οδηγούν σε διαζύγιο ένα ευρύ φάσμα ειδών. Δεν είναι άλλοι από την ερωτική ασυδοσία των αρσενικών και τις μεταναστεύσεις μεγάλων αποστάσεων.

Ερευνητές από Κίνα και Γερμανία περιγράφουν στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Royal Society B πώς κατέληξαν στα ευρήματά τους, βασιζόμενοι σε ήδη δημοσιευμένα στοιχεία για τα ποσοστά διαζυγίων σε 232 είδη πουλιών.

Οι επιστήμονες μελέτησαν τα ποσοστά θνησιμότητας, τις αποστάσεις μετανάστευσης, ενώ βαθμολόγησαν τα θηλυκά και τα αρσενικά με «σκορ ερωτικής ασυδοσίας» βάσει δημοσιευμένων πληροφοριών για τη συμπεριφορά τους. Επιπλέον, διεξήγαγαν ανάλυση με βάση τις εξελικτικές σχέσεις μεταξύ των ειδών ώστε να συνυπολογιστεί η επίδραση της κοινής καταγωγής.

Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν πως τα είδη με αξιοσημείωτα υψηλά ποσοστά διαζυγίου έτειναν να είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, εύρημα που ίσχυε και για είδη με παροιμιώδη χαμηλά ποσοστά διαζυγίων. Το ίδιο μοτίβο καταγραφόταν και για τα «άσωτα» αρσενικά.

«Για παράδειγμα, γλαρόνια, χελιδόνια, παπαγαλάκια, κοτσύφια και συκοφάγοι εμφάνιζαν τόσο υψηλά ποσοστά διαζυγίων όσο και ερωτική ασυδοσία στα αρσενικά, ενώ πετρίτες, άλμπατρος, χήνες και κύκνοι είχαν χαμηλά ποσοστά διαζυγίων και αρσενικής ασυδοσίας», αναφέρει στη μελέτη της η ερευνητική ομάδα.

Παρότι οι ερευνητές διαπίστωσαν τα υψηλότερα ποσοστά αρσενικών «Δον Ζουάν» συνδέονταν με τα υψηλότερα ποσοστά διαζυγίων, αυτό δεν ίσχυε και για τα θηλυκά.

«Όταν ένα αρσενικό πτηνό είναι ερωτικά ασυγκράτητο, αυτό συχνά εκλαμβάνεται ως μείωση της δέσμευσής του, καθώς η προσοχή του μοιράζεται μεταξύ πολλών θηλυκών. Αυτό μπορεί να το κάνει λιγότερο ελκυστικό ως ταίρι και συνεπώς “θύμα” διαζυγίου στην επόμενη αναπαραγωγική περίοδο. Από την άλλη, ένα αρσενικό μπορεί να ενισχύσει τη φυσική του κατάσταση ζευγαρώνοντας με πολλά θηλυκά», λέει ο Δρ Ζιτάν Σονγκ, συνεπικεφαλής της έρευνας στο Ινστιτούτο Συμπεριφοράς Ζώων, Max Planck, στη Γερμανία. Ως αποτέλεσμα, τα ποσοστά διαζυγίων εκτιμάται πως αυξάνονται όπου τα αρσενικά έχουν περισσότερες ευκαιρίες «εξωσυζυγικών» σχέσεων.

Παρ’ όλα αυτά, όπως υποστηρίζει ο Σονγκ, οι απιστίες των θηλυκών δεν έχουν τις ίδιες συνέπειες διότι η αβεβαιότητα για την πατρότητα των απογόνων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη συμμετοχή των αρσενικών στη γονική φροντίδα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης πως τα είδη που διένυαν μεγαλύτερες αποδημητικές αποστάσεις διατηρούσαν υψηλότερα ποσοστά διαζυγίων.

«Μετά τη μετανάστευση, τα ζευγάρια ενδέχεται να φτάσουν στον προορισμό τους σε διαφορετικό χρόνο, οδηγώντας εκείνο που θα φτάσει νωρίτερα σε ζευγάρωμα με άλλο ταίρι και τελικά προκαλώντας “διαζύγιο”. Επιπλέον, η μετανάστευση μπορεί να οδηγήσει τα ζευγάρια και σε διαφορετικούς προορισμούς, με το “διαζύγιο” να προκύπτει τότε λόγω μιας αθέλητης απώλειας συντρόφου. Η συνέπεια αυτή εντείνεται όταν οι αποστάσεις μετανάστευσης είναι μεγαλύτερες», εξηγεί ο Σονγκ.

Όπως παρατήρησαν οι επιστήμονες, οι μεγαλύτερες μεταναστεύσεις περιόρισαν τα περιθώρια αναπαραγωγής.

Η ομάδα αναφέρει ότι τα αποτελέσματα υποδεικνύουν πως το διαζύγιο στα πτηνά μπορεί να μην είναι απλώς μια στρατηγική για την ενίσχυση της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου, ή μια αντίδραση σε οικολογικούς παράγοντες, όπως η μετανάστευση, αλλά αντιθέτως μπορεί να επηρεάζεται ταυτόχρονα και από τα δύο.

Πηγή: Guardian, Καθημερινή