Οι Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας (ΙΥ&ΥΔΥ) του Υπουργείου Υγείας ενημερώνουν το κοινό ότι έχουν λάβει γνώση για την ύπαρξη του πρώτου κρούσματος Ιού του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ) για το 2023.

Στην Κύπρο παρουσιάζονται σποραδικά κρούσματα ανά διαστήματα κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα δεδομένα που διατηρεί η Μονάδα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Ελέγχου Λοιμωδών Νοσημάτων (ΜΕΕ&ΕΛΝ), το 2016 είχε δηλωθεί ένα κρούσμα, το 2018 ένα κρούσμα και το 2019, 24 κρούσματα.

Υπενθυμίζεται ότι ο ΙΔΝ μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί θεωρείται ότι δεν μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλους ανθρώπους. Ο ΙΔΝ δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής, σεξουαλικής ή άλλης επαφής. Επίσης, δεν μεταδίδεται από νοσηλευόμενους ασθενείς στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.

Μετά από το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα άτομα που μολύνονται από τον ιό δεν παρουσιάζουν συμπτώματα ή έχουν ήπια συμπτωματολογία, ενώ πολύ λίγα άτομα (λιγότερα από 1%) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα ή παράλυση). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) καθώς και άτομα με ανοσοκαταστολή και χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.

Ο Ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται:

1. Από μολυσμένα κουνούπια. Ο ΙΔΝ μεταδίδεται με το τσίμπημα ενός μολυσμένου κουνουπιού. Τα κουνούπια μολύνονται όταν έρχονται σε επαφή με μολυσμένα πτηνά. Τα μολυσμένα κουνούπια μπορούν να μεταδώσουν τον ιό σε ανθρώπους άλλα και σε ζώα με το τσίμπημα.
   
2. Με μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις και σπανιότερα από μητέρα σε έμβρυο. Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων, ο ΙΔΝ μπορεί επίσης να εξαπλωθεί απευθείας από μολυσμένο άτομο μέσω μεταγγίσεων αίματος, μεταμοσχεύσεων οργάνων, θηλασμού και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από τη μητέρα στο μωρό (κάθετη μετάδοση). Η ΜΕΕ&ΕΛΝ των ΙΥ&ΥΔΥ σε συνεργασία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες προβαίνουν σε επιδημιολογική διερεύνηση κάθε κρούσματος που δηλώνεται, και λαμβάνονται επιπλέον μέτρα για την καταπολέμηση των κουνουπιών όπου κρίνεται σκόπιμο.

Τα μέτρα περιλαμβάνουν τα πιο κάτω:

- Ενίσχυση της επιτήρησης των ύποπτων περιστατικών.

- Επιδημιολογική διερεύνηση του κάθε κρούσματος ξεχωριστά.

- Συχνή επικοινωνία και ανταλλαγή πληροφοριών με τα εργαστήρια που εκτελούν τις σχετικές διαγνωστικές εξετάσεις.

- Μέτρα για την ασφάλεια του αίματος και της μετάγγισης αυτού.

- Εντατικοποίηση των μέτρων καταπολέμησης των κουνουπιών από τις Υγειονομικές Υπηρεσίες.

- Επικοινωνία με φορείς δημόσιας υγείας του εξωτερικού, όπως με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Πρόληψη και τον Έλεγχο Νοσημάτων όπου και δηλώνονται τα περιστατικά σε εβδομαδιαία βάση.

Οι ΙΥ&ΥΔΥ συνεχίζουν να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα και προτρέπουν το κοινό όπως ακολουθεί τα προληπτικά ατομικά μέτρα και μέτρα προστασίας.

Ατομικά μέτρα πρόληψης και προστασίας στο σπίτι

- Χρήση κατάλληλων ρούχων, μακριά μανίκια και παντελόνι κυρίως, από το απόγευμα μέχρι το πρωί.

- Σε περίπτωση που το πρόβλημα είναι πολύ έντονο μπορεί να χρησιμοποιηθεί εντομοαπωθητικό σε εξωτερικούς χώρους. Εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET, picaridin, IR3535 ή αιθέρια έλαια ευκαλύπτου διαρκούν περισσότερο. Η χρήση γίνεται πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

- Οι έγκυες και οι θηλάζουσες θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού τους, ενώ εντομοαπωθητικά με DEET αντενδείκνυνται σε βρέφη κάτω των δύο μηνών και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Εντομοαπωθητικά με αιθέρια έλαια ευκαλύπτου αντενδείκνυνται σε παιδιά μικρότερα των τριών ετών.

- Τοποθέτηση αντικουνουπικών πλεγμάτων (σήτες) που εμποδίζουν τη δίοδο των κουνουπιών στα παράθυρα και τις πόρτες.

- Χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως για παράδειγμα η χρήση εντομοαπωθητικών με DEET, σε βρέφη μικρότερα των 2 μηνών).

- Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά, που αποτελούν σημεία εκκόλαψης των αυγών τους.

- Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσκολεύει την προσέγγιση των εντόμων.

- Κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).

- Το πότισμα να γίνεται κατά προτίμηση κατά τις πρωινές ώρες.

- Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν τα κουνούπια σε μικρότερο βαθμό).

- Χρήση εντομοκτόνων που περιέχουν πυρεθροειδή (π.χ. περμεθρίνη). Υπάρχουν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κ.λπ. Τα εντομοκτόνα δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του κατασκευαστή.

- Αντικατάσταση των σπασμένων σωλήνων νερού που έχουν διαρροή και απομάκρυνση διόρθωση παλιών ελαστικών που συσσωρεύουν νερό.

- Κάλυψη με σήτες των αγωγών εξαερισμού των βόθρων.

- Αν υπάρχει στο σπίτι πισίνα ή σιντριβάνι, τότε γίνεται καθημερινή ενεργοποίηση των φίλτρων καθαρισμού για απομάκρυνση αυγών και προνυμφών κουνουπιών

Οι ΙΥ&ΥΔΥ τονίζουν ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας, λόγω του ότι ο ιός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το Υπουργείο Υγείας βρίσκεται ωστόσο σε εγρήγορση και λαμβάνει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα.

Σε περίπτωση ύποπτου περιστατικού για λοίμωξη από Ιό Δυτικού Νείλου πρέπει να ενημερώνεται η Μονάδα Επιτήρησης και Ελέγχου Λοιμωδών Νοσημάτων στα τηλέφωνα: 22605759, 22605652, Φαξ.: 22771496, e-mail: Cycomnet@cytanet.com.cy.