Το τελευταίο διάστημα η συζήτηση γύρω από την τεκνοθεσία και τον γάμο ομόφυλων ζευγαριών έγινε πιο έντονη από ποτέ, με την Ελλάδα να ετοιμάζεται να ψηφίσει μάλιστα στη Βουλή σχετικό νομοσχέδιο. Ανάμεσα στις πολλές συζητήσεις που γίνονται σε διάφορα Μέσα έχουν ακουστεί κυρίως οι απόψεις cis ετεροφυλόφιλων ατόμων και πολλές από αυτές βρίθουν ομοφοβίας και ρατσισμού.

Γι’ αυτό κι εμείς αποφασίσαμε να μιλήσουμε με άτομα που τα αφορά άμεσα το ζήτημα. Δύο ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειες που ζουν στην Κύπρο, αποτελούμενες η κάθε μία από δύο μητέρες και ένα παιδί, μάς περιγράφουν την καθημερινότητά τους, και όπως θα διαπιστώσετε μόνοι σας πιο κάτω, δεν είναι και πολύ διαφορετική από αυτήν μιας μέσης ετεροκανονικής οικογένειας. H μόνη διαφορά είναι η διάκριση που μπορεί να δεχτούν περιστασιακά. Κατά τ’ άλλα όμως, η αγάπη που δίνουν στα παιδιά τους είναι το ίδιο δυνατή με εκείνη που θα έδινε ο κάθε γονιός, στρέιτ ή όχι.

Έλενα, Νάσια και Μαρτίνα

Η 36χρονη Έλενα και η 35χρονη Νάσια είναι ζευγάρι από το 2012 και πριν από 4 χρόνια απέκτησαν το πρώτο τους παιδί, τη Μαρτίνα. Η Νάσια ήθελε να αποκτήσει παιδάκι από τότε που θυμάται τον εαυτό της, ενώ η Έλενα λέει πως δεν ήθελε πάντα παιδί, αλλά τελικά η απόφαση ήρθε όταν ένιωσε έτοιμη και ολοκληρωμένη μέσα στη σχέση τους.


Πώς έγινε η γονιμοποίηση;

Ο τρόπος που επιλέξαμε εμείς ήταν η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Ακολουθήσαμε τη διαδικασία φέρνοντας νόμιμα δότη από το εξωτερικό. Η διαδικασία επιτρέπεται μόνο σε μονήρεις γυναίκες.


Σίγουρα όμως δεν ήταν τόσο απλό, υπήρχαν και διαδικαστικά φαντάζομαι.

Ναι, έπρεπε να γίνει μια αίτηση στο αρμόδιο τμήμα. Απαιτείται μια επικυρωμένη έγκριση από κάποιον εγκεκριμένο ψυχίατρο, ο οποίος θα πιστοποιήσει την καταλληλότητά σου να γίνεις μητέρα. Θεωρώ ότι ήταν εύκολη διαδικασία από άποψη χρόνου και διαδικασιών, αλλά ταυτόχρονα άδικη από διάφορες άλλες πλευρές, αφού η ίδια διαδικασία δεν απαιτείται από κανέναν άλλο γονέα και δεν ζητείται καμία έγκριση.

Υπάρχει γενικά η άποψη πως τα ομόφυλα ζευγάρια είναι πιο έτοιμα να γίνουν γονείς από πολλά ετερόφυλα καθώς είναι μια αποκλειστικά συνειδητή απόφαση και η διαδικασία μπορεί να είναι πιο απαιτητική.

Απόλυτα, υπάρχει μια διαδικασία και χρόνος που απαιτείται για να σού δώσει τον κατάλληλο χρόνο να το σκεφτείς και όταν πρόκειται για μια απόφαση σαν αυτή, πίστεψέ με, παίρνει χρόνια συζήτησης για κάθε ζευγάρι.


Η καθημερινότητά σας ως οικογένειας πώς είναι;

Η καθημερινότητά μας είναι: το πρωί οι μαμάδες πάνε στη δουλειά και η μικρή στο σχολείο. Η μικρή θα πάει στους παππούδες μετά το σχολείο επί καθημερινής βάσεως γιατί οι παππούδες μας μάς έχουν μια αδυναμία. Το απόγευμα θα πάρουμε τη μικρή, θα πάμε στο σπίτι μας ή βόλτα αν είναι καλός ο καιρός. Στο σπίτι θα μαγειρέψουμε όλοι μαζί, θα φροντίσουμε τα μικρά μας κατοικίδια, θα παίξουμε ό,τι έχει διαλέξει η μικρή, θα μιλήσουμε για την ημέρα μας, θα δούμε κάποιους φίλους. Τα σαββατοκύριακα θα ξυπνήσουμε και συνήθως θα φύγουμε νωρίς από το σπίτι και θα μαζευτούμε με φίλους για βόλτες εντός ή εκτός της πόλης μας. Φυσιολογικά πράγματα, έτσι;

Πώς σκοπεύετε να διδάξετε στο παιδί σας την ποικιλομορφία και τα διάφορα είδη οικογένειας;

Η μικρή μαθαίνει και γνωρίζει ήδη ότι έχει δύο μαμάδες, όπως κάποια άλλα παιδιά. Γνωρίζει ήδη από εμάς, αλλά και από το εκπαιδευτικό της περιβάλλον ότι υπάρχουν διάφορα είδη οικογενειών. Στο σπίτι έχουμε διάφορα βιβλία που παρουσιάζουν όλα τα είδη οικογενειών. Δεν περνάμε όλο τον χρόνο της εκπαίδευσης μιλώντας για τα είδη οικογενειών μόνο. Για εμάς σημαντικό είναι να μάθει πώς να σέβεται όλα τα παιδιά του κόσμου, ό,τι κι αν φοράνε, όπως κι αν μιλάνε, όπως κι αν φαίνονται εξωτερικά. Να μάθει τις αξίες της οικογένειας και της αγάπης. Να νιώθει ασφαλής.


Πιστεύετε πως υπάρχουν διαφορές μεταξύ ομόφυλων και ετερόφυλων γονιών;

Δεν θεωρούμε ότι υπάρχει κάποια διαφορά. Αν συγκρίνω εμάς και όλους τους φίλους μας που έχουν παιδιά, έχουμε ακριβώς τις ίδιες ανησυχίες. Δηλαδή, να έχουμε υγιή, ευτυχισμένα και ασφαλή παιδιά.


Έχετε αντιμετωπίσει διακρίσεις;

Όχι, δεν έχουμε αντιμετωπίσει ως οικογένεια κάποιο είδος ρατσισμού. Κανείς δεν μας έχει μιλήσει άσχημα. Θεωρώ ότι η κοινωνία έχει προχωρήσει αρκετά και είναι πιο δεκτική. Βλέπω ότι κανείς δεν έχει «θέμα» με τις ήδη υπάρχουσες οικογένειες, αλλά μάλλον φοβούνται αυτό να μην γίνει ο «κανόνας». Εξ ου και το «όχι» στη νομοθέτηση του σχεδίου. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι πιο πάνω είναι ότι δεν αλλάζει κάτι γι' αυτούς, δεν θα αλλάξει η δική τους οικογένεια, απλά θα νομοθετηθεί η δική μου.

Υπάρχει κάποιο περιστατικό το οποίο σας έκανε θετική ή αρνητική εντύπωση λόγω του τύπου της οικογένειάς σας;

Θετικά σχόλια παίρνουμε συνήθως, όπως «Τέλεια, έχω και μια φίλη μου, να της το πω». Βλέποντας εμάς, σαν μια οικογένεια, θέλουν να μεταφέρουν το μήνυμα σε άλλους. Τα αρνητικά σχόλια είναι πολύ λιγότερα, αλλά θα έλεγα και λίγο χαζά, όπως «Ε, καλά, δεν σκεφτήκατε το παιδί;». Και όταν ξεκινάει μια συζήτηση μαζί τους, αν θέλουν και οι ίδιοι βέβαια, καταλήγουμε στο να καταλαβαίνουν ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές.


Πώς σας υποστηρίζει το rainbow families;

Το Rainbow Families είναι μια ομάδα στην οποία μπορείς να δεις κάποια κοινά στοιχεία, απλά. Να γνωρίσεις κι άλλα άτομα με ίδιο τύπο οικογένειας. Αυτοσκοπός δεν είναι να νιώσεις ότι ανήκεις κάπου, αλλά ότι ζητάς τα ίδια πράγματα από τη χώρα στην οποία βρίσκεσαι. Άρα, οι συζητήσεις μας όταν τα παιδιά μας παίζουν είναι: Ποια θα είναι τα επόμενά μας βήματα;

Έχετε κάποιο σχόλιο για τις συζητήσεις που γίνονται σχετικά με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα;

Καιρός ήταν να ανοιχτεί το θέμα. Στην Ελλάδα υπάρχει ο δεκαπλάσιος αριθμός οικογενειών. Κάποια από τα παιδιά που μεγάλωσαν σε αυτές τις οικογένειες είναι ήδη ενήλικα. Το γεγονός ότι αυτές οι μητέρες ή πατέρες ζούσαν τόσα χρόνια με την αβάσταχτη ελπίδα ότι δεν πρέπει να τους συμβεί κάτι, με πονάει. Νιώθω ότι δεν πρέπει να πεθάνω. Τι θα γίνει όταν δεν θα είμαι εδώ να προστατεύσω το παιδί μου όταν κάποιος θα το πάρει από την αγκαλιά της μαμάς του;


Τι μήνυμα θα θέλατε να δώσετε σε άλλες ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειες;

Η πιο συνηθισμένη ερώτηση που μου κάνουν όλοι είναι, «Δεν ανησυχείς πώς θα το αποδεχτούν;». Όχι, δεν ανησυχώ και ούτε εσείς θα έπρεπε. Το δικαίωμά μου να φτιάξω οικογένεια δεν πρέπει να ορίζεται από την άποψη κάποιου που δεν με ενδιαφέρει καν. Ο καθένας πρέπει να φροντίζει το καλό που είναι γι' αυτόν και η στέρηση οικογένειας για πολιτικούς ή κοινωνικούς λόγους δεν θα έπρεπε καν να υπολογίζεται.

Η Μαρία*, η Ανάτ* και ο Λαβί*

*επέλεξαν να μιλήσουν με ψευδώνυμα

Η 28χρονη Μαρία και η 35χρονη Ανάτ έχουν σχέση εδώ και 4 χρόνια. Το μωρό τους, ο Λαβί, είναι μόλις 9 μηνών και μάς μιλούν για τη ζωή τους ως ομόφυλο ζευγάρι με παιδί.


Θέλατε από πάντα να αποκτήσετε παιδί;

Ναι, και οι δύο ξεχωριστά φανταζόμασταν τη ζωή μας με παιδάκια από νεαρή ηλικία. Μετά από κάποια χρόνια στη σχέση μας, η Ανάτ εξέφρασε την επιθυμία να κυοφορήσει, εγώ όμως, παρόλο που ήθελα παιδάκι, δεν είχα ακόμη αυτήν την επιθυμία λόγω προτεραιοτήτων. Είχα όμως την επιθυμία να στηρίξω τη σύντροφό μου και να λάβω μέρος σε όλα όσα αυτή απαιτούσε. Αφού γεννήθηκε το μωρό, ένιωσα πως ήθελα απευθείας να αναλάβω ευθύνες γονέα και να συνεισφέρω εξίσου. Όσο μεγαλώνει, τόσο περισσότερο νιώθω και ενεργώ ως μαμά του.


Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η διαδικασία της γονιμοποίησης;

Αρχικά, έγιναν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις γονιμότητας και στη συνεχεία μιλήσαμε με την κλινική ΑΚΕΣΩ για περισσότερες πληροφορίες. Μας ενημέρωσαν πως έπρεπε με βάση το νόμο η Ανάτ να δηλώσει μονήρης. Στη συνέχεια, έπρεπε να πάρει χαρτί από ψυχίατρο, που να πιστοποιεί ότι δεν έχει οποιοδήποτε ψυχιατρικό πρόβλημα, όπως και πράξαμε. Μαζί με λευκό ποινικό μητρώο και κάποια άλλα χαρτιά από δικηγόρο, ξεκίνησε τη διαδικασία γονιμοποίησης. Αφού διαλέξαμε τον δότη σπέρματος από την Cryos Bank, αρχίσαμε με τη διαδικασία σπερματέγχυσης (IUI). Η πρώτη φορά ήταν αποτυχημένη, αλλά η δεύτερη ήταν επιτυχής. Δυστυχώς όμως μετά από 6 εβδομάδες είχαμε αποβολή. Στην τρίτη και τελευταία μας προσπάθεια, είχαμε την ευλογία να φέρουμε στον κόσμο ένα υγιέστατο αγοράκι.

Πιστεύετε ότι αυτή η διαδικασία σάς έκανε να νιώθετε πιο έτοιμες για να τεκνοποιήσετε απ’ ό,τι ένα ετερόφυλο ζευγάρι;

Ναι, αφού ήταν πολύ δύσκολη διαδικασία συναισθηματικά και σωματικά, αλλά και χρονοβόρα. Παρόλα αυτά, ποτέ δεν είχαμε δεύτερες σκέψεις, ούτε διακόψαμε τη διαδικασία. Το οικονομικό ποσό που χρειάστηκε γι' αυτές τις διαδικασίες δεν ήταν μικρό, και λόγω του ότι δεν κάναμε IVF αλλά IUI, η Ανάτ δεν δικαιούνταν κάποια οικονομική βοήθεια από το κράτος. Η οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται με τη διαδικασία γονιμοποίησης ουδέποτε μπήκε εμπόδιο στην επιθυμία μας για οικογένεια. Αντιθέτως, μάς ώθησε να δουλέψουμε ακόμα πιο σκληρά, για να μπορούμε να παρέχουμε τα καλύτερα στο μωράκι μας.


Περιγράψτε μας λίγο την καθημερινότητα της οικογένειάς σας.

Δεν έχουμε βοήθεια από τις οικογένειές μας, έτσι ζούμε στο σπίτι μαζί με οικιακή βοηθό, η οποία μας βοηθάει με το μωρό και με τις δουλειές του σπιτιού. Λόγω της βοήθειας που έχουμε στο σπίτι, μπορούμε εύκολα να συνδυάσουμε την επαγγελματική μας ζωή με τον ρόλο του γονέα. Αυτό μας βοηθά στο να έχουμε πάντα ένα όμορφο κλίμα στο σπίτι και να είμαστε 2 χαρούμενοι γονείς, όπως αξίζει στο παιδί μας να έχει.

Πώς σκοπεύετε να διδάξετε στο παιδί σας την ποικιλομορφία και τα διάφορα είδη οικογένειας;

Τα παιδιά δεν έρχονται με ταμπού. Ο Λαβί μεγαλώνει με δύο γονείς όπως και η πλειοψηφία των παιδιών γύρω του. Δεν πιστεύω πως θα χρειαστεί να γίνει αυτό μεγάλο θέμα προς συζήτηση κατά τη διάρκεια της ζωής του, αφού θα μεγαλώνει βλέποντας και οικογένειες σαν την δική του, οικογένειες με πατέρα και μητέρα και οικογένειες με έναν γονέα. Παρόλα αυτά εμείς είμαστε έτοιμες να απαντήσουμε στις ερωτήσεις που αργά ή γρήγορα θα του δημιουργηθούν, διαβάζουμε συνεχώς και ενημερωνόμαστε από ειδικούς.


Διαφέρετε καθόλου ως γονείς από ένα ετερόφυλο ζευγάρι;

Όχι, ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν παίζει ρόλο στο αν θα είσαι ικανός να γίνεις γονέας ή όχι. Όλοι έχουν τον δικό τους τρόπο να μεγαλώνουν παιδιά και αυτό κρίνεται από την αυτογνωσία του κάθε ατόμου και από το πόσο έχει επενδύσει στη βελτίωση του εαυτού του.


Η κοινωνία είναι πιο δεκτική πλέον στα ομόφυλα ζευγάρια με παιδιά, έτσι;

Έχω γνωρίσει άτομα πολύ καλοσυνάτα που ανεξαρτήτως ηλικίας, πιστεύουν πως ένα παιδί χρειάζεται μόνο αγάπη, και όλα τα άλλα είναι περιττά. Έχω όμως γνωρίσει και άτομα που είναι καθαρά ενάντια σε αυτό χωρίς όμως να μπορούν να στηρίξουν τη θέση τους ή δηλώνοντας απλώς ότι αυτά τα παιδιά δεν θα μεγαλώσουν σωστά και θα βιώσουν δυσκολίες. Οι δυσκολίες που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα παιδάκια μας δημιουργούνται όμως από άτομα με αυτές ακριβώς τις αντιλήψεις.

Υπάρχει κάποιο περιστατικό το οποίο σας έκανε θετική ή αρνητική εντύπωση λόγω του τύπου της οικογένειάς σας;

Βλέμματα απορίας και σύγχυσης υπήρξαν σίγουρα, αλλά μάθαμε να ζούμε με αυτό. Η στήριξη από τις οικογένειές μας είναι όμως απαραίτητη, επειδή ας μην ξεχνάμε, είμαστε κι εμείς παιδιά των γονιών μας. Δεν ζητάμε βοήθεια, απλώς αποδοχή. Και το γεγονός ότι δεν την έχουμε μάς πληγώνει. Ιδιαίτερα τις μέρες των γιορτών όταν όλες οι οικογένειες συναντιούνται, ενώ εμείς δεν είμαστε εκεί. Αυτό φυσικά ίσως μας κάνει και πιο δυνατές.


Πώς σας υποστηρίζει το rainbow families;

Για μένα το πιο σημαντικό είναι να μεγαλώσει το παιδί μου βλέποντας πως υπάρχουν κι άλλες οικογένειες σαν την δική του. Το rainbow families μάζεψε όλες αυτές τις οικογένειες με αποτέλεσμα εμείς και τα παιδιά μας να είμαστε μέλη μιας ομάδας που μας προσφέρει στήριξη.

Έχετε κάποιο σχόλιο για τις συζητήσεις που γίνονται σχετικά με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα;

Είναι μια πρόοδος. Όχι φυσικά τα ομοφοβικά σχόλια πολλών, αλλά μόνο και μόνο που αυτό το θέμα έχει βγει στην επιφάνεια και οι αρμόδιοι αγωνίζονται για τα δικαιώματά μας, αυτό είναι η πρόοδος.


Τι μήνυμα θα θέλατε να δώσετε σε άλλες ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειες;

Να είστε ενωμένοι. Είμαστε προσωρινά λίγοι, αλλά κρίκοι ενωμένοι, που δεν πρέπει να σπάσουν έτσι ώστε το μέλλον των μωρών μας να είναι όμορφο. Να δώσετε όλη σας την αγάπη και τον χρόνο σας σε αυτά τα παιδιά. Να επενδύσετε στην αυτοπεποίθησή τους, έτσι ώστε αν πέσουν να μπορούν να σηκωθούν.