Εδώ και πολλές χιλιετίες οι μεγαλειώδεις πέτρες του μνημείου Στόουνχεντζ στέκονται στη βρετανική κομητεία του Γουΐλτσιρ προβληματίζοντας τους ερευνητές σχετικά με το ποιος και γιατί τις τοποθέτησε εκεί.

Το επιβλητικό μεγαλιθικό μνημείο Στόουνχεντζ (το οποίο πήρε το όνομά του από τις αρχαίες αγγλικές λέξεις Stanhen gist, που σημαίνουν «κρεμαστοί λίθοι») δημιουργήθηκε πριν από χιλιάδες χρόνια και κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες για τους λόγους δημιουργίας του χωρίς να έχει δοθεί ποτέ σίγουρη απάντηση καθιστώντας το ένα από τα μεγάλα μυστήρια της ιστορίας. Μερικές από αυτές τις θεωρίες προτείνουν ότι ήταν ηλιακό ρολόι, νεκροταφείο, τόπος παγανιστικών τελετών ή ακόμα και ότι το έφτιαξαν… εξωγήινοι.

Ωστόσο, μια νέα μελέτη έρχεται τώρα να προσφέρει μια λογική απάντηση στην αιτία ύπαρξης του Στόουνχεντζ, με ορισμένα βρετανικά ΜΜΕ να κάνουν λόγο για λύση του μυστηρίου.

Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα από το University College του Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο Αμπερίστουϊδ της Ουαλίας, το Στόουνχεντζ κατασκευάστηκε πιθανότατα ως σύμβολο ενοποίησης τριών διαφορετικών περιοχών της νήσου της Βρετανίας, πολύ πριν την ύπαρξη ενός ενοποιημένου βασιλείου και αποτέλεσε ένα σύμβολο ενότητας και ειρήνης.

«Οι οικοδόμοι του Στόουνχεντζ είχαν προσπαθήσει να δημιουργήσουν μία “πολιτική ενοποίηση” και “κοινή ταυτότητα” σε ένα μεγάλο μέρος ή ακόμη και σε ολόκληρη τη Βρετανία», λένε οι συγγραφείς στην εργασία τους, που δημοσιεύτηκε στο Archaeology International. Μάλιστα, η χρήση βράχων από διαφορετικές και μακρινές περιοχές καταδεικνύει μια «εξαιρετική συνεργασία και συνύπαρξη» των γεωργικών κοινοτήτων της εποχής.

Πρόσφατες γεωλογικές αναλύσεις άλλαξαν τελείως την οπτική για το μνημείο καθώς αποκάλυψαν ότι οι τεράστιοι λίθοι του κυκλικού μνημείου μεταφέρθηκαν στην πεδιάδα του Σάλσμπερι στο Γουΐλτσιρ από μακρινές περιοχές του βορρά, του νότου και της δύσης της νήσου, πριν από περίπου 5.000 χρόνια.

Το γεγονός ότι αυτοί οι λίθοι, βάρους αρκετών τόνων, μεταφέρθηκαν με μεγάλο κόπο και προσπάθεια σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων με πρωτόγονα εργαλεία και μεθόδους υποδηλώνει ότι το μνημείο είχε να επιτελέσει έναν πολύ σημαντικό σκοπό, αυτόν της ενοποίησης, υποστηρίζει η έρευνα.

Ο Μάικ Πάρκερ Πίρσον, επικεφαλής της έρευνας και καθηγητής Αρχαιολογίας στο University College του Λονδίνου, δήλωσε: «Το γεγονός ότι όλοι οι λίθοι προέρχονται από μακρινές περιοχές είναι κάτι που καθιστά μοναδικό το Στόουνχεντζ ανάμεσα σε περισσότερους από 900 λίθινους κύκλους στη Βρετανία. Αυτό το στοιχείο υποδηλώνει ότι το μνημείο μπορεί να είχε και πολιτικό εκτός από θρησκευτικό σκοπό – ως σύμβολο ενοποίησης για τους λαούς της Βρετανίας που τιμούσε παράλληλα τους αιώνιους δεσμούς τους με τους προγόνους και το σύμπαν».

Οι πρόσφατες μελέτες αποκαλύπτουν λεπτομέρειες που δεν γνωρίζαμε και για τον πέτρινο «βωμό» στο εσωτερικό του κύκλου, την λεγόμενη «Πέτρα του Βωμού», που ζυγίζει έξι τόνους και έχει μήκος πέντε μέτρα.

Μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο Αμπερίστουϊδ της Ουαλίας προσδιόρισε ότι η πέτρα προέρχεται από τη βορειοανατολική Σκωτία και όχι από τη δυτική Ουαλία, όπως πιστευόταν προηγουμένως. Αυτό σημαίνει ότι «ταξίδεψε» για περίπου 700 χιλιόμετρα σε μια εποχή με λιγοστά τεχνικά μέσα.

Αυτό το εύρημα εξηγεί γιατί η πέτρα είναι τοποθετημένη οριζόντια, θυμίζοντας τους χαρακτηριστικούς λίθινους κύκλους που απαντούν μόνο στη συγκεκριμένη περιοχή της σημερινής Σκωτίας και αναιρεί την πεποίθηση ότι η πέτρα είχε απλώς πέσει στα πλάγια κάποια στιγμή μέσα στα χρόνια.

«Τώρα εξηγούνται καλύτερα οι ομοιότητες στην αρχιτεκτονική και την κουλτούρα των υλικών ανάμεσα στην περιοχή του Στόουνχεντζ και τη βόρεια Σκωτία. Αυτή η ανακάλυψη μας βοήθησε να λύσουμε τον γρίφο, γιατί τόσο μακρινές περιοχές είχαν τόσα πολλά κοινά» σχολιάζει ο καθηγητής Πάρκερ Πίρσον.

Η Χίθερ Σεμπίρε, ανώτερη επιμελήτρια του English Heritage, σχολίασε στο Sky News ότι οι αρχαίοι λαοί της Βρετανίας είχαν περισσότερες επαφές μεταξύ τους απ’ ό,τι πιστευόταν παλαιότερα. «Παρόλο που είχαν διαφορετικές τεχνολογίες, υπήρχαν πιθανώς άνθρωποι που ήθελαν να φύγουν από την κοινότητά τους και να επικοινωνήσουν με άλλους».

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά τόσο μεγάλων λίθων παραμένει μυστήριο, ωστόσο η διασύνδεση των αρχαίων πολιτισμών και η ανάγκη για ενότητα φαίνεται ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία του Στόουνχεντζ.

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεωρούμε το Στόουνχεντζ πολιτικό μνημείο όσο και θρησκευτικό, είπε ο Πάρκερ Πίρσον. «Δεν είναι ναός – αυτή η θεωρία αποτέλεσε ένα σημαντικό εμπόδιο στην προσέγγισή μας στο μνημείο για εκατοντάδες χρόνια. Δεν είναι ημερολόγιο και δεν είναι παρατηρητήριο». Η περίφημη ευθυγράμμιση της κατασκευής με τα χειμερινά και θερινά ηλιοστάσια απηχεί παλαιότερες κατασκευές όπως το Newgrange στην κοιλάδα Boyne στην Ιρλανδία, αλλά μπορεί να μην είναι ο κύριος σκοπός της, είπε. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι γεωργοί από όλη τη Βρετανία συγκεντρώνονταν κοντά στο μνημείο το χειμερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Δεκεμβρίου, για να γιορτάσουν το γεγονός ότι οι μέρες θα ξανάρχιζαν να γίνονται μεγαλύτερες.

«Νομίζω ότι απλώς δεν κοιτούσαμε το Στόουνχεντζ με τον σωστό τρόπο. Πρέπει πραγματικά να τα εξετάσουμε όλα μαζί για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί. Κατασκεύασαν ένα μνημείο που εκφράζει τη μονιμότητα συγκεκριμένων πτυχών στον κόσμο τους», αναφέρει.

Τα μόνα σίγουρα στοιχεία για το Στόουνχεντζ, την ανέγερσή του και τη χρήση του είναι ότι οι μονόλιθοι λαξεύτηκαν και μεταφέρθηκαν στο σημείο από λατομεία της Ουαλίας και της νοτιοδυτικής Αγγλίας. Μάλιστα, σύμφωνα με τη χρήση αστρονομικών διαγραμμάτων, οι αρχαιολόγοι υπολόγισαν ότι το μνημείο παρέμεινε σε χρήση για 1.500 χρόνια περίπου ως λατρευτικός χώρος και ως αστρονομικό παρατηρητήριο. Με τη χρήση ραδιενεργών μετρήσεων οι αρχαιολόγοι υπολογίζουν ότι ανεγέρθη μεταξύ του 3000 π.Χ. και του 2000 π.Χ., δηλαδή πριν από 5.000 χρόνια.

Αυτή ήταν μια περίοδος μεγάλης κοινωνικοπολιτικής αλλαγής στη Βρετανία εν μέσω νέων αφίξεων από την ηπειρωτική Ευρώπη. «Υπάρχει προφανώς κάποιο είδος αλληλεπίδρασης – θα μπορούσατε να το ονομάσετε πρώτη επαφή», είπε ο Πάρκερ Πίρσον. «Αυτή είναι η στιγμή που χτίζεται το Στόουνχεντζ και αναρωτιέμαι αν είναι αυτή η στιγμή επαφής που χρησιμεύει, με οποιονδήποτε τρόπο, ως καταλύτης για αυτό το πραγματικά εντυπωσιακό δεύτερο στάδιο του Στόουνχεντζ. Είναι μια προσπάθεια διεκδίκησης της ενότητας, ενσωματώνοντας πολύ πιθανόν τους νεοφερμένους – ή όχι».

Τελικά, ωστόσο, φαίνεται ότι το Στόουνχεντζ δεν πετυχαίνει τον σκοπό του. Με βάση τη γενετική έρευνα, οι νεοεισερχόμενοι άνθρωποι θα εκτοπίσουν σε μεγάλο βαθμό τους προγενέστερους νεολιθικούς πληθυσμούς. «Έτσι, το Στόουνχεντζ υιοθετείται [ως μνημείο] από εκείνους τους ανθρώπους που έρχονται τώρα στο νησί και δημιουργούν τον λεγόμενο “Πολιτισμό του Λάγυνου”, των οποίων οι απόγονοι γίνονται ο κυρίαρχος πληθυσμός της Βρετανίας», είπε ο Πάρκερ Πίρσον.

Με πληροφορίες από janus.gr