Ο φετινός διαγωνισμός της Eurovision είχε λίγο από όλα και (ίσως) θα μείνει στην ιστορία ως ένας από τους πιο περίεργους που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια. Και αυτό, δεν αφορά μόνο στο γεγονός του αποκλεισμού της Ολλανδίας στο παρά πέντε του τελικού, την άρνηση εκπροσώπων του διαγωνισμού να ακολουθήσουν κατά γράμμα το πρόγραμμα, αλλά κυρίως στο γεγονός πως παρόλο που η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) διαμήνυε πως ο θεσμός δεν έχει πολιτικό χαρακτήρα, το κλίμα τοξικότητας που δημιουργήθηκε με τη συμμετοχή του Ισραήλ στον διαγωνισμό, απέδειξε το εντελώς αντίθετο.

Μήνες πριν από την έναρξη του διαγωνισμού διάφορες χώρες είχαν εκφράσει την ανησυχία τους για την παρουσία του Ισραήλ, με τον γενικό διευθυντή της EBU, Noel Curran, να δηλώνει πως είχε επίγνωση των ανησυχιών. Στην επίσημη δήλωσή του, μεταξύ άλλων, ανέφερε πως «πολλές από τις εικόνες από το Ισραήλ και τη Γάζα που παρακολουθεί το κοινό καθημερινά παρέχονται μέσω του EBU News Exchange, το οποίο διαχειριζόμαστε με τα μέλη μας.

»Ωστόσο, ο Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision είναι ένα μη πολιτικό μουσικό γεγονός και ένας διαγωνισμός μεταξύ των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων που είναι μέλη της EBU. Δεν είναι διαγωνισμός μεταξύ κυβερνήσεων (…) διαπιστώθηκε λοιπόν, ότι ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός του Ισραήλ τήρησε όλους τους κανόνες διαγωνισμού για φέτος και μπορεί να συμμετάσχει όπως τα τελευταία 50 χρόνια».

Γιατί όχι και το Ισραήλ όπως έγινε με τη Ρωσία;

Όλοι διερωτηθήκαμε γιατί η EBU δεν κράτησε την ίδια στάση με τη Ρωσία, της οποία απαγορεύτηκε η συμμετοχή στον διαγωνισμό μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία (σ.σ. δεν έχει συμμετοχή εδώ και τρία χρόνια). Ο διευθυντής της ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης είχε πει σχετικά πως «οι συγκρίσεις μεταξύ πολέμων και συγκρούσεων είναι περίπλοκες και δύσκολες και, ως μη πολιτικός οργανισμός μέσων ενημέρωσης, δεν μπορούμε να κάνουμε.

»Στην περίπτωση της Ρωσίας, οι ίδιοι οι ρωσικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς τέθηκαν σε αναστολή από την EBU λόγω των επίμονων παραβιάσεων των υποχρεώσεών τους ως μέλους και της παραβίασης των αξιών της δημόσιας υπηρεσίας».

Νωρίτερα αυτές τις ημέρες, η γνωστή Ελληνίδα δημοσιογράφος που παρουσίαζε για χρόνια τον διαγωνισμό, Μαρία Κοζάκου, εξήγησε πως «στη Eurovision συμμετέχουν οι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, όχι οι χώρες».

Το διαφορετικό στην περίπτωση της Ρωσίας με του Ισραήλ, όπως εξήγησε είναι πως, «τα δημόσια κανάλια στη Ρωσία και το δημόσιο πρακτορείο λειτουργούν ως ενεργούμενα της κυβέρνησης και είχαν υπάρξει διαμαρτυρίες ήδη από πριν, πριν την εισβολή στην Ουκρανία, για την ανεξαρτησία των Μέσων (…). Και η EBU είπε ότι δεν στηρίζω αυτόν τον φορέα. Στην περίπτωσης του Ισραήλ, το KAN είναι ένας καινούργιος φορέας, ο οποίος αντιτίθεται σε πολλές από τις αποφάσεις της ακραίας κυβέρνησης Νετανιάχου και ο Νετανιάχου βάλλει εναντίον του ΚΑΝ. Δεν ασκεί ακριβώς αντιπολίτευση το ΚΑΝ, αλλά προσπαθεί να διατηρήσει τη δημοσιογραφική ακεραιότητα. Αυτή φαντάζομαι είναι μια κίνηση στήριξης της EBU προς την προσπάθεια των Μέσων να διατηρήσουν μια δημοσιογραφική ουδετερότητα και ακεραιότητα».

Το Ισραήλ και ο μέγας χορηγός της Eurovision

Πάντως, υπήρξε η φημολογία πως η EBU δεν σκέφτηκε ποτέ να απαγορεύσει τη συμμετοχή του Ισραήλ στον φετινό διαγωνισμό, όχι για τους λόγους στους οποίους αναφέρθηκε, αλλά γιατί ο μεγάλος χορηγός της Eurovision είναι η ισραηλινή εταιρεία προϊόντων ομορφιάς, Moroccan Oil Israel Ltd, η οποία ανέλαβε τον διαγωνισμό για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά.

Η εν λόγω εταιρεία ιδρύθηκε από την επιχειρηματία Carmen Tal, η οποία γεννήθηκε στη Χιλή αλλά φέρεται να συνδέεται με το Ισραήλ, ενώ τα προϊόντα της κατασκευάζονται στο Ισραήλ, σε εργοστάσιο κοντά στην Ιερουσαλήμ. Η ίδια φέρεται να οραματίστηκε την εν λόγω επιχείρηση όταν στις αρχές του 2000 βρέθηκε στο Τελ Αβίβ και είχε μια άσχημη εμπειρία σε ένα τοπικό κομμωτήριο. Έπειτα βρήκε στην ντόπια αγορά το λάδι argan και όλα τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Σημειώνεται ότι στα στοιχεία της εταιρείας αναφέρονται ως διευθυντές δύο Ισραηλινοί.

Κλίμα τοξικότητας και ψεύτικα χειροκροτήματα

Όπως και να έχει, οι Eurofans έζησαν πρωτοφανείς στιγμές με γιουχαΐσματα, αποδοκιμασίες και συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης και των αμάχων της Γάζας κατά τη διάρκεια των προβών του Ισραήλ, τα οποία περίτεχνα καλύφθηκαν από ψεύτικα χειροκροτήματα ακόμη και στον τελικό. Όπως επίσης, γιουχαΐσματα υπήρξαν και κατά τη διάρκεια παρουσίας του εκπροσώπου του Ισραήλ που θα έδινε τους βαθμούς της εθνικής κριτικής επιτροπής της χώρας.

Αρνητικά σχολιάστηκε και η στάση της ισραηλινής αποστολής, τα μέλη της οποίας προσποιούμενα τα γιουχαΐσματα και φωνάζοντας «free Palestine» έκαναν δήθεν πρόβα στα backstage. Κοροϊδεύοντας ουσιαστικά όσους μάχονται υπέρ των δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού.

Επίσης, λίγο πριν από τον μεγάλο τελικό δύο εκπρόσωποι χωρών που θα παρουσίαζαν τη βαθμολογία τους την τελευταία στιγμή άλλαξαν γνώμη και αποσύρθηκαν, στέλνοντας μάλιστα μέσα από τους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μηνύματα ειρήνης.

Η Αλεσάντρα Μέλε που είχε εκπροσωπήσει τη Νορβηγία και έστειλε μήνυμα υπέρ της Παλαιστίνης, όπως και ο περσινός εκπρόσωπος της Φινλανδίας, Käärijä, έγραψε στο Instagram πως «δεν θεωρούσε σωστό να δώσει το 12άρι».

Στα παράδοξα να σημειωθεί πως παρά τα γιουχαΐσματα, το Ισραήλ πήρε υψηλή βαθμολογία από το κοινό (333 βαθμούς). Ακόμη και αυτό αμφισβητείται κατά πόσον είναι αληθινό από τους Eurofans που στο άκουσμα της βαθμολογίας πάγωσαν.